* شرايط نشانداده كه در رژيمهاي باثبات هم انقلاب صورتميگيرد
تهران- خبرگزاري كار ايران
برگزاري انتخابات پارلمان آزاد در جمهوري آذربايجان تنها راه فرار دولت اين جمهوري آسياي ميانه از انقلاب است.
به گزارش گروه اخبار بينالملل خبرگزاري كار ايران (ايلنا)، هفتهنامه اكونوميست در يك گزارش تحليلي به بررسي اوضاع سياسي در جمهوري آذربايجان و موقعيت «الهام علياف» به عنوان رئيسجمهور حكومت آذربايجان و ارتباط و نقش وي با مخالفان سياسي حكومت پرداخته است. اكونوميست در اين تحليل ادعاكردهاست كه «انقلاب هندوانهاي آذربايجان» در راه است.
برگزاري انتخابات پارلمان آزاد در جمهوري آذربايجان تنها راه فرار دولت اين جمهوري آسياي ميانه از انقلاب است.
در حالي كه باكو ـ پايتخت جمهوري آذربايجان ـ به تبوتاب افتادهاست، «الهام علياف»، رئيسجمهور اين كشور اوضاع را بكامخودنميبيند. الهام علياف، رياستجمهوري آذربايجان را پس از مرگ حيدر علياف، پدرش، در انتخابات پر از تقلب اكتبر 2003 از آن خود كرد.
قرار است انتخابات پارلماني اين جمهوري در ماه نوامبر برگزار شود. فساد در آذربايجان نيز درست همانند هر جاي ديگري از جهان به چشم ميخورد. شرايط در اين جمهوري درست همانند شرايطي است كه منجر به وقوع انقلاب در اوكراين, گرجستان و قرقيزستان شد. بنابراين بايد الهام علياف بسيار از اين اوضاع نگران باشد. اما وي قاطعانه اعلام كرده است كه هيچگونه نگراني از اوضاع سياسي آذربايجان ندارد.
الهام علياف معتقد است حكومت وي از حكومت ساير جمهوريهاي شوروي سابق محبوبتر است و مخالفان حكومتش، به دليل دست داشتن در خشونتهاي سال 2003 و به دليل ارتباطات با حكومت سابق جمهوري آذربايجان از محبوبيت چنداني در بين مردم اين جمهوري برخوردار نيستند.
وي خود را نسل جديدي از سياستمداران آذربايجان ميداند و معتقد است كشورش نيز انرژي لازم را براي حركت به جلو در اختيار دارد.
خط لوله نفتي جديدي قرار است نفت درياي خزر را از طريق گرجستان به تركيه انتقال دهد. شايد به همين دليل باشد كه غرب جاهطلبيهاي حكومت علياف را تحمل ميكند. البته دلايل ديگري نيز براي سكوت جهان غرب به خصوص آمريكا در برابر موارد نقض حقوقشهروندان جمهوري آذربايجان توسط حكومت آذربايجان ذكر شده است.
از جمله اين دلايل ميتوان احتمال ايجاد پايگاههاي نظامي آمريكا در خاك آذربايجان را بيان كرد كه البته الهام علياف اين خبر را اكيداً تكذيب كرده است.
علياف معتقد است در آذربايجان به هيچ وجه حقوق شهروندان نقض نميشود. اما "المار مماديارف"، وزير امورخارجه اين جمهوري اعتراف كرده است كه پليس جمهوري آذربايجان در برخورد با تظاهرات مخالفان دولت در 21 ماه مي در شهر باكو، قدري زيادهروي كرده است.
ديده بان بينالمللي حقوقبشر فهرستي طولاني از موراد نقض حقوقبشر توسط نيروهاي پليس و دستگاه قضايي جمهوري آذربايجان تهيه كرده است.
عيسي قنبر كه معتقد است تعداد آرايي كه وي در انتخابات سال 2003 به دستآورده است، از آراي الهام علياف بيشتر بوده، معتقد است تنها تفاوتي كه ميان انقلاب اوكراين و انقلاب آذربايجان وجود دارد اين است كه رهبران اوكراين در برخورد با شهروندان خود به زور متوسط نشدهاند.
علي كريملي يكي ديگر از رهبران احزاب مخالف دولت باكو معتقد است به خاطر آذربايجان هم كه شده، جهان غرب بايد برخورد قاطعتري با قتلعامهايي كه ماه گذشته در جمهوري ازبكستان رخ داده، داشته باشد. اما نفت دهان خيليها را ميبندد و وفادارن زيادي نيز براي دولت دست و پا ميكند.
كارمندان دولت آذربايجان دو نوع حقوق دريافت ميكنند: حقوق اندك رسمي و وجوه نقد مكمل.
تنها سودي كه درآمدهاي وقت براي عامه مردم جمهوري آذربايجان دارد و ديدن مغازههاي پر زرق باكو و مرسدس بنزهايي است رفته رفته خيابانهاي اين شهر را اشغال ميكند. اما درسي كه از اوكراين و قرقيزستان گرفتهايم به ما يادآوري ميكند كه حتي رژيمهاي با ثبات نيز ميتوانند در دام انقلاب گرفتار شوند.
در صورتي كه الهام علياف هيچگونه تغييري در سياستهاي دولت خود به وجود نياورد، دو چشمانداز فراروي دولت آذربايجان قرار خواهد داشت. چشمانداز خوشبينانه آن است كه وي واقعاً به وعدههاي خود در زمينه ايجاد يك طبقه متوسط, برخورد با فساد اداري, و استفاده از درآمدهاي نفتي براي رونق دادن به اقتصاد بيمار ميراث شوروي سابق عمل كند.
تا زماني كه 20 درصد سهميه جمهوري آذربايجان از نفت درياي خزر تا 20 سال ديگر به پايان برسد؛ 40 درصد از مردم اين جمهوري كه در حال زير خط فقر زندگي ميكنند، ديگر فقير نخواهند بود. قطعاً در چنين شرايطي الهام عليايف فرصت خواهد داشت نيروهاي جواني جايگزين همكلاسيهاي سابق پدرش كند كه هماكنون نقش تعيين كننده در دولت باكو ايفا ميكنند.
چشمانداز تيره اين است كه الهام علياف بهرغم تمام صحبتهايي كه در مورد بيطرفي مطبوعات و مبارزه با فساد مالي كرده است، به دليل تفاهمي كه با سياستمداران سابق آذربايجان دارد همچنان خود را به آنان محدود كند. در چنين شرايطي درآمد حاصل از فروش نفت به هدر خواهد رفت و نابرابري فزاينده در اين جمهوري همچنان بيشتر و بيشتر خواهد شد و در چنين شرايطي احتمال ميرود نهضت اسلامگرايان داغستان از شمال آذربايجان به اين جمهوري نفوذ كند. يا شايد درآمدهاي نفتي صرف بازپسگيري منطقه «ناگورنو ـ قرهباغ» بخشي از خاك آذربايجان شود كه در دهه 1990 توسط ارمنستان اشغال شده است. الهام علياف معتقد است صبر حد و حدودي دارد و به همين خاطر باكو با تمام توان ايروان را براي استرداد اين منطقه تحت فشار قرار داده است. شايد روزي باكو به تهديدات خود عمل كند.
شايد حكومت آذربايجان براي رسيدن به هدف خود به آذريهاي خشمگين متوسل شود.
درست به تعداد تصاويري كه از حيدر علياف ـ رئيسجمهورسابق آذربايجان ـ بر روي در و ديوار جمهوري آذربايجان نقش بسته است، مسأله قرهباغ نيز مطرح ميشود.
مهمترين محك دولت آذربايجان تظاهراتي است كه قرار است مخالفان دولت همزمان با برگزاري انتخابات پارلماني در ماه نوامبر برگزاركنند. احزاب مختلف آذربايجان همگي در تلاش براي دستيابي به نوعي اتحاد و وحدت نظر براي برگزاري هر چه با شكوهتر اين تظاهرات هستند.
اگر الهام علياف بتواند بر نگرانيهاي مربوط به انتخاب كه پس از فروپاشي شوروي بر اين كشور حاكم شده غلبه كند، شايد برگزاري انتخابات آزاد ـ آنچه كه علياف مدعي است به دنبال آن است ـ هزينه چنداني براي دولت وي به همراه نداشته باشد آما آيا وي حاضر است چنين انتخاباتي در آذربايجان برگزار شود.