 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
* عربستان تنها كشور جهان است كه قوانين آن حق رانندگى را از زنان گرفته است.
ملك عبدالله، پادشاه عربستان سعودى، بتازگى نطقى در برابر مقامات پليس اين كشور ايراد كرد و در آن گفت: ”كسى كه با سوء استفاده از مقامش با زندانيان بدرفتارى كند، به سختى مجازات مى‌شود.“ گويا پادشاه عربستان در تلاش است تا عدالت بيشترى در كشورش برقرار گردد. اما راه دراز است و با گامهاى كوچكى كه برداشته مى‌شود، به زحمت بتوان به چنين هدفى رسيد. تنها چهار سال است كه سازمان مستقلى براى دفاع از حقوق بشر در عربستان موجوديت خود را اعلام كرده و تنها ۱۶ ماه است كه اين سازمان دفتر خود را گشوده است.
ابراهيم المقيطيب، بنيانگذار نخستين سازمان دفاع از حقوق بشر در عربستان سعودى است. به نظر او هر كس كه در كشورى چون عربستان سعودى به دنيا آمده و رشد كرده باشد، ممكن است از همان كودكى تبديل به مدافع حقوق بشر شود.
المقيطيب مى‌گويد: ”اگر واقعا انسان باشى، بدون اينكه خودت متوجه شوى تبديل به فعال حقوق بشر مى‌شوى. آن طورى كه پدر من با مادرم رفتار مى‌كرد... هنوز يادم است كه موقعى كه هشت سالم بود خودم را وسط پدر و مادرم مى‌انداختم: پدرم مى‌خواست مادرم را بزند و من نمى‌گذاشتم. من اينطورى‌‌ام. نمى‌توانم ببينم كه كسى به ديگرى ظلم كند.“
چهل سال از آن دوره گذشته و چيزى در المقيطيب عوض نشده است: المقيطيب، اين مرد لاغر با موهاى جوگندمى نمى‌تواند نسبت به آنچه در اطرافش مى‌گذرد بى‌تفاوت باشد و هر جا كه ببيند كه به انسانهايى ظلم مى‌شود، دخالت مى‌كند و عدالت مى‌جويد. بدين خاطر او بهاى سنگينى را در سالهاى دهه ۱۹۹۰ پرداخته است: چندين بار در زندان بوده و خود تجربه كرده است كه چگونه حقوق انسانها را در زندانهاى عربستان سعودى زير پا مى‌گذارند. و اين روى ديگر سكه در عربستان است، كشورى كه اقشار ثروتمند آن به داشتن زندگى بيش از حد تجملى شهره هستند.
ابراهيم المقيطيب دوست ندارد در باره دوره‌اى كه در زندان گذرانده حرف بزند. بجاى آن مايل است تعريف كند كه چه فعاليتى دارد و از حقوق چه كسانى دفاع مى‌كند. مى‌گويد: ”موضوعى كه ما به آن بسيار توجه داريم تبعيضى است كه در رابطه با مذهب ديده مى‌شود. در اينجا پيروان مذاهب مختلف زندگى مى‌كنند، شيعيان، طرفداران اسماعيليه و صوفيها. دومين موضوعى كه براى ما مهم است جايگاه حقوقى زنان است. خواست ما اين است كه حقوق زنان در كشورمان رعايت شود. مسأله اصلى براى زنان در عربستان سعودى اين نيست كه بتوانند رانندگى كنند، بلكه اين است كه از حقوق انسانى برخوردار باشند. حتى اگر فردا صبح پادشاه عربستان بيايد و بگويد كه همه زنان حق دارند رانندگى كنند، چيز زيادى تغيير نمى‌كند، چون براى اين كار آنها هميشه احتياج به مردى دارند كه مراقبشان باشد. اما اگر زمانى برسد كه زنان نيازى به مراقب و مواظب نداشته باشند، خود بخود رانندگى هم مى‌توانند بكنند.“
المقيطيب در بهار سال ۲۰۰۳ سازمان دفاع از حقوق بشر عربستان (جمعية حقوق الانسان أولا) را بنيان نهاد و از دولت عربستان سعودى خواست كه پروانه‌اى براى فعاليت اين سازمان صادر كند. اين پروانه البته هنوز صادر نشده، اما موقعيت اين سازمان تثبيت شده به نظر مى‌رسد. چون المقيطيب در اين ميان عضو كميسيون حقوق بشرى شده كه خود ملك عبدالله تاسيس كرده است. او به طور مرتب گزارشهايى براى ملك عبدالله مى‌فرستد، گزارشهايى كه گهگاه دربرگيرنده انتقادهايى به كار وزارتخانه‌ها هستند.
رييس اين كميسيون تركى السديرى مى‌گويد: ”مسؤوليت اصلى ما اين است كه طرحى عرضه كنيم براى آنكه بتوان آگاهى عمومى را در زمينه حقوق بشر ارتقا داد. اين آگاهى بايد در همه سطوح جامعه بوجود بيايد، در ميان دولتمردان، مردم، ارتشيان، در مدارس و غيره.“
به نظر تركى السديرى اكثريت اصول مربوط به حقوق بشر در دين اسلام وجود دارد، اما مسلمانان اين اصول را فراموش كرده‌اند. السديرى اشاره مى‌كند به اينكه دين اسلام شكنجه و اعتراف‌گيرى اجبارى را ممنوع كرده است. با وجود اين سازمان ديده بان حقوق بشر در آخرين گزارش خود مى‌نويسد كه در عربستان سعودى همچنان زندانيان شكنجه و وادار به اعتراف مى‌شوند. به گفته رييس كميسيون حقوق بشر در عربستان اين كميسيون مواردى از اين دست را پيگيرى مى‌كند.
يكى از موضوعهاى دشوارى كه فعالان حقوق بشر در عربستان سعودى با آن درگير هستند، اعدام است. در سال گذشته ۳۸ نفر در اين كشور اعدام شدند. جرم اكثريت اعدام شدگان قاچاق مواد مخدر بود. السديرى مى‌گويد: ”ما به اين موضوع مى‌پردازيم. البته نمى‌توانيم كارى كنيم تا مجازات اعدام به طور كامل از قوانين ما حذف شود، چون در قرآن آمده است. اما سعى مى‌كنيم تا تعداد كسانى كه اعدام مى‌شوند، كمتر شود.“
اميد فعال حقوق بشرى چون المقيطيب اين است كه نسلهاى آينده در عربستان سعودى از حقوق انسانى بيشترى برخوردار باشند. او مى‌گويد: ”من بخاطر خودم مبارزه نمى‌كنم. از زندگى من ديگر چيز زيادى باقى نمانده است. من به دختر كوچكم فكر مى‌كنم كه سه سالش است و همچنين به نوه‌هايم. دوست دارم كه آنها در عربستان بهترى زندگى كنند، كه بتوانند به آن افتخار كنند، عربستانى كه در آن به آنها احترام بگذارند و حقوق و شأن انسانى آنها را رعايت كنند.“
