نویسنده : على موسوى خلخالى - آی آر دیپلوماسی
به نظر میرسد، با سرکوب گسترده جیش المهدی که به گفته مقامهای ارشد عراقی و منابع نزدیک به دولت عراق دیگر رسما سرکوب شدهاند و جایگاه مردمیشان را نیز بشدت از دست دادهاند، در مقابل رابطه سنیان با دولت مالکی رو به بهبودی نهاده است.
میگوییم سنیان چون اکنون تمام احزاب و جریانهای سیاسی عراق که تا شش ماه پیش درصدد سرنگونی دولت نوری مالکی بودند، اکنون موضع خود را تغییر داده و به مسیر همکاری با دولت روی آوردهاند.
«سید محسن حکیم» مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران در گفت و گوی اختصاصی با سایت دیپلماسی ایرانی در این باره گفت: «جیش المهدی مشکل همه بود. اکنون تمام مردم عراق از برخورد دولت با آنها راضی هستند. این موضوع حتی سبب شده رویکرد به دولت مالکی مثبت شود و دشمنان دیروز او پشتیبانانش شوند و درصدد همکاری با وی بر آیند.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا سرکوب جیش المهدی و تغییر رویکرد سنیان به کابینه مالکی به معنای قدرت گرفتن سنیان نیست، گفت: «خیر به هیچ وجه. سنیها یک گروه سیاسی مشخص در عراق هستند که مشارکت آنها در حرکت سیاسی کشور بسیار الزامی است. بنابر این نمیتوان آنها را از عرصه سیاسی عراق حذف کرد.»
حکیم در ادامه میافزاید: «درباره قدرت گرفتن سنیان نیز باید بگویم به هیچ وجه آنچه برخیها تصور میکنند، نیست. سنیها دیگر به فکر براندازی دولت نیستند. ما شیعیان در عرصه سیاسی دیگر جا افتادهایم و دیگر کسی به فکر براندازی یا تضعیف احزاب شیعی نیست. چون دیگر توان و قدرتش را ندارد. سنیها هم قدرتی نگرفتهاند که بخواهند علیه دولت کاری کنند.»
مشاور سیاسی رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران همچنین میگوید: «بازگشت نگرش سنیان به سوی دولت به این دلیل است که آنها درک کردهاند، دولت مالکی یک دولت طائفهای نیست و موضوع برخوردش با جیش المهدی این موضوع را به آنها ثابت کرد. این موضوع اتفاقا به نفع دولت مالکی است زیرا حمایت همه جانبهای را برای وی به ارمغان میآورد. این بسیار مهم است که دیگر سنیها یعنی گروههایی که تا شش ماه پیش درصدد سرنگونی دولت مالکی بودند الآن درصدد حمایت قاطع از او افتادهاند.»
حکیم تاکید میکند، شیعیان نه تنها اکنون تضعیف نشدهاند بلکه قویتر هم شدهاند. مضافا بر آن تغییر نگرش اقلیت (سنیان) به اکثریت در زمانی که اکثریت قدرت دارند، نکته بسیار مثبت و مهمی است.
صحوه حرکت سیاسی میشود
در این میان اتفاق تازهای در عراق افتاده است. گروههای صحوه که پیش از این نیز از دولت مالکی بسیار حمایت میکردند و در مبارزه با تروریسم و القاعده پیمان همکاری با وی بسته بودند، روز گذشته اعلام کردند، جبهه سیاسی جدیدی را تشکیل خواهند داد تا بتوانند در عرصه سیاسی کشور نیز فعال شده و فعالیت سیاسی خود را آغاز کنند.
بنا به گزارش منابع خبری، جبهه سیاسی گروه صحوه «جبهه کرامت عراق» نام دارد که امیدوار است با اعلام موجودیت بتواند در انتخابات آتی استانداریها در عراق بتواند به پیروزی خوبی دست یابد.
«ابوعزام التمیمی» یکی از رهبران مجلس صحوه در این باره گفت: «جبهه کرامت عراق تلاش خواهد کرد، خلاء سیاسی موجود در کشور را پر کند و ضمن حمایت از دولت مالکی حضوری فعال در عرصه سیاسی عراق داشته باشد.»
در همین رابطه «شیخ مصطفی کامل الشبیب الجبوری» رئیس مجلس صحوه در بغداد و یکی از چهرههای شاخص این تشکل در گفت و گویی با خبرگزاری العین در این باره گفت: «بزودی برای آغاز به کار رسمی جبهه و رسمیت دادن به حرکت سیاسی خود نشستی ویژه و عممومی برگزار خواهیم کرد.»
وی درباره کسانی که قرار است در جنبش کرامت عراق عضویت داشته باشند، گفت: «جنبش شامل افرادی از صحوه در بغداد، شیوخ و چهرههای بارز عشایر، جمعی از فرهنگیان و خانواده شهدا خواهد بود که تصمیم دارند عرصه سیاسی عراق فعال و پویا باشد.»
در همین حال جبهه توافق العراقیه با صدور بیانیهای اعلام کرد، از جبنش سیاسی که قرار است مجالس صحوه تشکیل دهند حمایت میکند و امیدوار است بتواند آنها نیز در کنار جبهه توافق خلاء سیاسی موجود در عراق را پر کنند.
بازگشت وزیران مستعفی به کابینه
در همین حال منابع خبری عراقی اعلام کردند، وزیران مستعفی جبهه توافق که 8 ماه پیش در اعتراض به شیوه دولت از پستهای خود استعفا داده بودند، تصمیم گرفتهاند، به پستهای خود در دولت عراق بازگردند.
عدنان الدلیمی رهبر جبهه توافق العراقیه در گفت و گو با شبکه العربیه در این باره گفت: «اکنون دیگر دولت به تمام خواستههای ما عمل کرده و دیگر چیزی نیست که ما بخواهیم به بهانه آن از دولت خارج باشیم.»
وی در ادامه افزود: «از همین رو تصمیم گرفتهایم ظرف روزهای آینده بازگشت وزیران مستعفی کابینه را بطور رسمی اعلام کنیم.»
در همین حال «علی الدباغ» سخنگوی دولت نیز ضمن تایید این خبر در این باره گفت: «جبهه توافق روز سهشنبه پس از مذاکرات مستقیم با نوری مالکی نخست وزیر عراق و طارق الهاشمی معاون رئیس جمهوری نام نامزدهای خود برای بازگشت به کابینه را به مالکی داد.»
وی در ادامه افزود: «جبهه توافق رسما بازگشت به کابینه را پذیرفته و نامزدهای مورد حمایت خود را به مالکی داده تا نخستوزیر از میان آنها افراد و وزیران مورد نظر را انتخاب کند. طارق الهاشمی نیز تصمیم گرفته بطور مستقیم با نوری مالکی به گفت و گو بپردازد تا زمینه بازگشت وزیران هرچه سریعتر مهیا شود. آقای هاشمی به عنوان یکی از رهبران جبهه توافق اظهار داشته ما خود توانایی مذاکره با مالکی را داریم و نیازی نیست طرفهای دیگر را برای مذاکرات واسطه قرار دهیم.»
تغییر در حرکت سیاسی عراق
آنچه در بالا بدان اشاره شد و مقامهای عراقی اعم از شیعیان و سنیان یا به عبارت دیگر طرفداران دولت و مخالفان دولت به آن اشاره کردند، بخوبی نشان میدهد که حرکت سیاسی عراق در حال تغییر است.
در این میان باید به سفر «دیوید پترائوس» فرمانده نیروهای آمریکایی در عراق و «رایان کروکر» سفیر ایالات متحده در آن کشور که صبح امروز وارد عربستان سعودی شدند و با مقامهای عربستانی از جمله «ترکی فیصل» و سفیر عربستان در آمریکا درباره عراق به مذاکره پرداختند نیز توجه کرد.
اگر تحرک سنیان در درون عراق را در کنار سفر سفیران آمریکا در عراق بگذاریم به یک نتیجه مثبت میرسیم و آن این که روند آشتیجویانه اعراب و سنیان با دولت عراق آغاز شود.
میتوان حدس زد که محتوای مذاکرات رایان کروکر و دیوید پترائوس در عراق چیست. آنها حتما به عربستانیها خواهند گفت، حال که دولت مالکی رسما با جیش المهدی گروه شبه نظامی سرسخت گروههای سنی به مبارزه پرداخته و اتفاقا توانسته گامهای بسیار مهمی را در این رابطه بردارد، شما نیز از موضع خصمانه خود کوتاه بیایید و سیاست خود در مقابل عراق را تغییر دهید.
بازگشایی سفارتخانههای عربی و تعیین سفیر از سوی کشورهای عربی در بغداد یقینا مهمترین خواستهای است که سفیران نظامی و سیاسی آمریکا در عراق از عربستانیها و متعاقب آن دیگر کشورهای عربی خواهند خواست.
در این میان نوری مالکی نخستوزیر عراق سفر اروپایی خود را از بروکسل پایتخت بلژیک یعنی مقر اتحادیه اروپا آغاز کرده است . اگر این سفر موفقیتآمیز باشد که بر اساس شواهد و نشانهها موفقیتآمیز هم خواهد بود، میتوان تصور کرد که رابطه کشورهای عربی با عراق نیز بهبود یافته و آنها نیز سفارتخانههای خود را در بغداد بازگشایی کنند.
سرکوب قاطعانه و برخورد محکم مالکی با نیروهای خارج از قانون عمدتا وابسته به جیش المهدی در جنوب عراق باعث شد، این نگرش بوجود آید که مالکی طرفدار نظام طائفهای نیست. زیرا اکنون با گروهی به مبارزه برخواسته که در ابتدای حکومتش مهمترین گروه حامی وی بودند.
اخراج 1300 نفر از وابستگان به جیشالمهدی در ارتش و وزارت کشور که بنا به گزارشها ممکن است تا پنج هزار نفر نیز برسد، دلیل دیگری بر قاطعیت مالکی برای اداره هر چه بهتر دولت است.
در این حال مالکی به سمتی حرکت میکند که برای تحقق آشتی ملی گامهای مثبتی بردارد. برخورد وی با جیشالمهدی حقیقتا حرکتی صحیح برای برداشتن این گام بود. اکنون کسی نمیتواند به مالکی خورده بگیرد که وی آشتی ملی را تعقیب نمیکند، زیرا میترسد گزندی به حیثیت جیشالمهدی و جریان صدری که وجودشان سدی بزرگ برای رسیدن به این هدف بود، برسد.
میتوان گفت، اکنون نوری مالکی مقبولتر از همیشه در میان احزاب عراقی است. مضافا بر آن قدرتی که وی از ناحیه حمایت احزاب و گروههای سیاسی بدست آورده نیز بسیار بیشتر از گذشته است.
خصوصا این که قرار است بزودی وزیران وابسته به جریان العراقیه و جبهه توافق نیز به دولت بازگردند و جانشینان وزیران مستعفی جریان صدری نیز با حمایت قاطع جریانهای سیاسی انتخاب شوند. شاید گفته مالکی پس از فروکش کردن سرکوب نیروهای جیشالمهدی مبنی بر این که از امروز به بعد مردم عراق میتوانند، روی آسودگی را به خود ببینند، چندان دور نباشد.