 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
از سلسله يادداشت هاي شيفته درباره ميراث فرهنگي
چهار سال است كه ويتريني از نفيس ترين اشياي تاريخي ايران در گوشه و كنار جهان به نمايش درآمده تا بيگانگان را به داشته هاي پيشينيان اين سرزمين آشنا كند؛ ويتريني با عنوان «نمايشگاه هفت هزار سال هنر ايران». گوشه اي از اين ويترين ناپديد شد، به قيمت معرفي ايران به جهانيان.
ياد ايران جاودان باد، حتي به قيمت گم شدن تكه اي از هويت مادي ايرانيان. نام ايران بر سر زبان ها باد، حتي به بهاي مفقود شدن رونوشت برگي از اين تاريخ.
مي توان ارزش شي گم شده را به چند هزار دلار تقليل داد و آن را حتي تقلبي تصور كرد، اما نمي توان به خاطر بي آبرويي و منافع شخصي عده اي، پنهان كاري را توجيه كرد. نمي توان باز هم پذيرفت كه به نام مصالح جمعي، به منافع ملي تجاوز شود. «نمايشگاه هفت هزار سال هنر ايران» با همه خوبي هايش برگزار شد و 187 شي نفيس ملي در آن به نمايش درآمد. امروز تعداد اين اشيا به دليل سهل انگاري يا تقلب، به اندازه يك سرسنجاق مفرغي لرستان كم شده است.
نبايد به خاطر برگزاري چنين نمايشگاهي، مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري را پاي ميز محاكمه كشاند. ايده برپايي چنين برنامه هايي از آن هر كس باشد و به همت هر كه برگزار شده باشد، حاصلش تا ساليان سال از آن ايران و ايرانيان است. نمي توان و نبايد دستاوردهاي غير قابل انكار معرفي و اطلاع رساني در حوزه ايران شناسي را ناديده گرفت؛ آن هم در اين وانفسا كه هر كس براي درهم كوبيدن امروز ايرانيان، ديروزشان را هم به هيچ مي انگارد. اما اين همه نافي انتقاد و حتي اعتراض به نحوه برپايي چنين نمايشگاه هايي نيست.
مي توان و بايد به برگزار كنندگان نمايشگاه هفت هزار سال هنر ايران خرده گرفت كه تركيب 187 يا 186 شي انتخاب شده، بر چه اساس بوده است؟ مي توان انتقاد كرد كه چرا بخشي از نفيس ترين اشياي تاريخي ايران در نمايشگاهي كه مي توانست ويترين هنر ايران زمين باشد به نمايش درآمد؟ با چنين رويكردي آيا مي توان بازهم انتظار داشت كسي يا گروهي از غير ايرانيان براي ديدن هويت تاريخي ايران، به ايران سفر كند؟
مي توان و بايد به برگزار كنندگان نمايشگاه هفت هزار سال هنر ايران خرده گرفت كه چرا اشيايي كه تا كنون براي ايرانيان به نمايش در نيامده بودند، چهار سال است كه براي از ما بهتران دوره گردانده مي شوند و هنوز كه هنوزه به وطن بازنگشته اند؟
مي توان و بايد به برگزار كنندگان نمايشگاه هفت هزار سال هنر ايران خرده گرفت كه چرا در طول سفر دور و دراز اشياي قيمتي ايران، رقمي به بيمه آن ها افزوده نشد و چرا تمهيدات جدي تري براي مراقبت از آن ها در نظر گرفته نشد؟ اصلا چرا مقامات ايراني، به عنوان نمايندگان صاحبان اين اشياي تاريخي، تنها تماشاچي برپايي اين نمايشگاه ها بودند و بر هيچ بخشي از اين برنامه ها نظارت نداشتند؟
اين سوالات و سوالات بي شمار ديگري كه در مورد اين برنامه، ذهن آگاهان را به خود مشغول مي كند، در هياهوي برپايي نمايشگاهي كه هنر و فرهنگ هزاران ساله ايرانيان را به نمايش مي گذارد و هر از گاه اخبارش در جرايد منتشر مي شود، بي پاسخ باقي مانده اند. حتي گاه مطرح كردن اين سوالات، خلاف منافع ملي قلمداد شد و از ديوارهاي قطور اتاق كارشناسان هميشه منتقد، به بيرون درز نكرد.
شايد باز هم بايد اين همه نقد را در صورت پذيرش، به حساب اشتباهات و كسب تجربياتي گذاشت كه مديران اين ملك به خرج ملت كسب مي كنند. شايد بايد پذيرفت كه هويت ديروز و اعتبار امروز ايرانيان، فداي ندانم كاري مديران فرهنگي و سياسي ايران شود تا آيندگان ما تجربه هاي ما را به كار بندند. آن هم در صورتي است كه اين تجربيات ثبت شوند و آن آيندگان، تجربيات ما را به چيزي بيانگارند.
اما اين همه، توجيهي براي كتمان مفقود شدن شيي از ميراث جاودان ايرانيان نيست. گم شدن سرسنجاق مفرغي، مانند مفقود شدن بسياري از اشياي موزه اي يا نمايشگاهي، چندان غريب نيست، اما پذيرفته نيست كه چنين اتفاقي، دو سال يا بيشتر مخفي نگاه داشته شود و امروز نيز جز چند مدير ارشد و مياني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، شخص ديگري را از آن خبر نباشد. گرچه جامعه ايراني از هر كس ديگري براي كسب چنين خبري ارجح تر است، اما در فضاي كنوني اداري ايران، لااقل انتظار مي رفت رييس جديد سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري از اين امر با خبر مي شد كه جنين نيز نشد.
اگر نتوان يا نبايد مديران سابق يا كنوني سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري را به بهانه گم شدن شيي از ميراث اين مرز و بوم، پاي ميز محاكمه كشاند، به دليل كتمان كردن چنين اتفاقي مي توان آن ها را بازخواست كرد.
