حرف‌هایم محرمانه بود

ظریف در پاسخ به اینكه بالاخره از عبارت «اشتباه كردم» استفاده كرده یا خیر، گفت: «آن‌جور که ایشان فرموده بودند من نگفتم؛ من نه در مذاکرات برجام و نه در موارد دیگر، بلکه درباره یک اظهارنظر عمومی گفتم... مثل اینکه دوستان ما از شنیدن کلمه اشتباه خیلی مشعوف شده بودند. من هنوز اعتقاد دارم حرف‌هایی که در کمیسیون زدم حرف‌های محرمانه است... از مردم محرمانه نیست، از طرف مقابل محرمانه است و نباید استراتژی شما را بداند و شما ممکن است در جلسه حرفی را بزنید که موضع مذاکرات باشد. بحثی كه در جمع خصوصی با همکاران و هم‌وطنان خودتان مطرح می‌كنید با آنچه در مذاكره می‌گویید تفاوت دارد. طرف مذاكره نباید بداند که حداقل و حداکثر شما چیست، در بحث خصوصی کجاها را می‌گیرید و خط قرمزها کجاست زیرا دیگر نیازی به شما و مذاکره با شما ندارد و می‌رود همان بحث‌های خصوصی را می‌خواند و می‌گوید که شما تا اینجا راضی هستید. مثل این است که شما و شریکتان می‌گویید که من این جنس را حاضرم به هزار تومان بفروشم، روی آن قیمت دو هزار تومان گذاشته‌اید. اگر شریک شما به مشتری اعلام کند که شما حاضرید با هزار تومان آن جنس را بفروشید، شما ضرر خواهید کرد، به خاطر اینکه مشتری حتما یک تخفیف از شما خواهد گرفت، وگرنه با شما مذاکره نمی‌کرد».

چگونه با اعتقادات مردم بازی می‌كنند

خبرنگار انتخاب به ماجرای انتشار عكس ظریف در حال گریه‌كردن (در مراسم امام حسین علیه‌السلام) و ربط‌دادن آن به نگرفتن جایزه صلح نوبل از سوی برخی رسانه‌ها اشاره كرد و ظریف از بازی با اعتقادات مردم ابراز تأسف كرد. او گفت: «یک قصه معروف داریم که دزدی سر یک کیسه رفت و دید بسم‌الله روی آن نوشته و در ادامه نوشته که خداوندا من مالم را به تو سپردم، دزد چیز را در همان جا گذاشته و گفت: من دزد اموال هستم و دزد عقیده نیستم. من نمی‌دانم بعضی از دوستان ما چطور حاضر می‌شوند با اعتقادات مردم بازی کنند و بعد ادعای انقلابی‌بودن و طرفداری از ارزش‌ها را داشته باشند». سعید جلیلی كه در دوره‌ای ریاست تیم مذاكره‌كننده را برعهده داشته است، از منتقدان سرسخت برجام كه آن را «واویلا» می‌داند، به حساب می‌آید. او در انتخابات سال ٩٢ كاندیدای ریاست‌جمهوری شده بود و برخی می‌گویند در انتخابات آتی نیز وارد میدان خواهد شد بنابراین انتقادات برجامی او را اظهارنظرهای انتخاباتی تعبیر می‌كنند. خبرنگار انتخاب در مصاحبه با ظریف از او می‌پرسد كه این جنس انتقادات را از سر دلسوزی می‌داند یا تصور می‌كند كه جنبه انتخاباتی دارد؟ ظریف نیز با ابراز امیدواری نسبت به اینكه «از سر دلسوزی» باشد، می‌گوید: «حتما با ایشان موافق نیستم و سیاست‌هایی هم که ایشان دنبال کردند نه‌تنها من موافق نیستم بلکه بخش عظیمی از جامعه ما موافق نیست وگرنه به او رأی می‌دادند».

شأن رهبری ورود به جزئیات مذاكرات نبود

یكی دیگر از محورهای این گفت‌وگو میزان اطلاع مقام معظم رهبری از جریان مذاكرات بود. ظریف در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینكه ایشان در جریان كلیات مذاكرات بودند یا ریز آن، گفت: «موضوعات مهمی که در مذاکرات جریان داشت، به محضر مقام معظم رهبری گزارش می‌شد. جزئیات را نیز گزارش می‌دادیم؛ اما شأن رهبری ورود به آن جزئیات نبوده و ایشان خطوط کلی را مشخص می‌کردند و ما خدمت ایشان می‌رفتیم. به صورت مکتوب و شفاهی گزارش تقدیم می‌کردیم، ایشان با توجه به اصول و چارچوب‌های مذاکرات درباره موضوعات مذاکرات صحبت می‌کردند». اعتقاد ترامپ نسبت به اینكه برجام بدترین توافق تاریخ است، محور سؤال دیگری از این گفت‌وگو است و ظریف در پاسخ با اشاره به دستاوردهای ایران در جریان مذاكرات گفت: «آقای ترامپ می‌گوید که چرا ایرانی‌ها اینها را به دست آوردند؟ متوجه نیست که وقتی آدم‌ وارد مذاکره می‌شود، نمی‌تواند همه آن چیزی را که می‌خواست به دست آورد». ارتباط ظریف با سردار سلیمانی و نظرش درباره او، محور دیگری از این گفت‌وگو بود كه ظریف با اشاره به سوابق همكاری‌اش با او در مذاكرات عراق و افغانستان، گفت: «بنده و همه دوستان از‌جمله سردار سلیمانی ممکن است تفاوت دیدگاه داشته باشیم؛ اما توانسته‌ایم یک رابطه کاری مناسب را دنبال کنیم و در بحث سوریه و آتش‌بس حلب ارتباط خیلی خوبی داشته باشیم و توانستیم مقداری به مردم محروم و مظلوم فوئه و کفریا که در محاصره بودند، کمک کنیم». بخش دیگری از این گفت‌وگو حول محور بی‌اعتمادی‌های ایران به آمریكا، انگلیس و روسیه گذشته است. ظریف در پاسخ به سؤالی درباره نتایج نزدیكی ترامپ و پوتین برای ایران، گفت: «ما باید این واقعیت را بدانیم که کشورها منافع دارند و این منافع کشورها را در موضوعات ویژه‌ای ممکن است به همدیگر نزدیک کند... نباید ناراحت شویم از اینکه کشورهای دیگر منافع ملی خودشان را دنبال می‌کنند و متعجب نشویم، بلکه باید با واقع‌نگری نگاه کنیم و منافع خودمان را دنبال کنیم؛ البته ما معتقدیم اشتراک منافع درخورتوجهی با روسیه در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی داریم».

برای جلسه با رهبری درخواست نمی‌دهم

خبرنگار انتخاب كه گفت‌وگو را از چگونگی باخبرشدن از رحلت آیت‌الله هاشمی و ارتباط ظریف و با ایشان آغاز كرده بود، از ارتباط ظریف و مقام‌معظم رهبری و اینكه هر چند وقت با ایشان جلسه خصوصی دارند نیز پرسید. ظریف گفت: «من معمولا یک عادت دارم که درخواست جلسه نمی‌کنم، مگر اینکه بفرمایند کاری با من دارند که به خدمت ایشان برسم؛ اما یک سعادتی من دارم، ملاقات‌های خارجی آقا که قبل از آن من فرصتی می‌کنم و چند دقیقه‌ای خصوصی خدمت ایشان بوده‌ام، زیاد است؛ بنابراین این فرصت همیشه برای ما غنیمت بود و جلساتی که در خدمت ایشان بودیم، کم‌وبیش هست، هر وقت هم که نیاز باشد، ایشان بخواهند یا بنده درخواست کنم، به محضر ایشان شرفیاب می‌شویم». پرسش پایانی این گفت‌وگو قبول تصدی دوباره وزارت خارجه در صورت پیروزی روحانی در انتخابات آتی است و ظریف ترجیح می‌دهد راجع به شرایط فرضی صحبت نکند. او همچنین با قطعیت گمانه نامزدشدن خود در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ٩٦ را رد كرد.