تیلرسون: مردم سوریه درباره سرنوشت اسد تصمیم میگیرند
بی بی سی - روز پنجشنبه، ١٠ فروردین (٣٠ مارس) رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا که برای ملاقات با مقامهای ارشد ترکیه به این کشور سفر کرده در یک نشست خبری مشترک با مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه در آنکارا شرکت کرد. آقای تیلرسون عالیترین مقام دولت آمریکاست که از زمان آغاز به کار دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه ژانویه سال جاری به ترکیه سفر کرده است.
وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک گفت: "به نظر من مردم سوریه درباره سرنوشت بلندمدت بشار اسد تصمیم خواهند گرفت."
این گفته آقای تیلرسون با موضع آمریکا در دوران باراک اوباما، که بر کنارهگیری بشار اسد از قدرت تاکید داشت، تفاوت دارد. بسیاری از متحدان منطقهای آمریکا نیز خواهان برکناری بشار اسد هستند.
اتهام اخلالگری به ایران، سیاسی خواندن پیگیری پرونده نقض تحریم
آقای تیلرسون در این نشست خبری گفت که ایجاد "حوزههای ثبات در سوریه" محور مذاکرات او و مقامات ترکیه را تشکیل داد و گزینههای مختلف در مورد ایجاد مناطق امن در داخل سوریه مورد بررسی قرار گرفت. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در جریان مبارزات انتخاباتی گفته بود که در صورت انتخاب به ریاست جمهوری، مناطق امنی را در سوریه ایجاد خواهد کرد تا شهروندان فراری از جنگ در آن کشور بتوانند به جای پناهندگی به خارج، در این مناطق اقامت کنند.
وزیر خارجه آمریکا گفت که دو کشور در جنگ علیه داعش متحد یکدیگر باقی خواهند ماند و افزود که در زمینه سیاست منطقهای، "کاهش ظرفیت ایران برای اخلالگری در منطقه هدفی مشترک برای آمریکا و ترکیه است."
در این نشست خبری، وزیر خارجه ترکیه از بازداشت محمد هاکان آتیلا، از مدیران ارشد یکی از بانکهای ترکیه در نیویورک انتقاد کرد و آن را "دارای انگیزه سیاسی" خواند. این بانکدار در ارتباط با پرونده رضا ضراب، بازرگان متهم به نقض تحریم هستهای ایران، بازداشت شده است. وزیر خارجه ترکیه گفت که دادستانی که حکم جلب آقای آتیلا را صادر کرده با حامیان فتحالله گولن، از مخالفان رئیس جمهوری ترکیه، ارتباط نزدیک داشته است. دولت ترکیه آقای گولن را که در آمریکا سکونت دارد به ارتباط با کودتای نافرجام تابستان گذشته در ترکیه متهم کرده است.
رکس تیلرسون در جریان دیدار از ترکیه با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری، و بن علی ییلدریم، نخست وزیر این کشور هم دیدار و گفتگو کرد. ترکیه از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو - و عضو ائتلاف بینالمللی ضد داعش به رهبری آمریکاست اما دو کشور بر سر نحوه مبارزه با داعش در سوریه اختلاف نظر داشتهاند.
آمریکا از گروه یگانهای مدافع خلق (ی پ گ)، که عمدتا از شبه نظامیان کرد تشکیل شده، در جنگ علیه داعش حمایت و به آن کمک می کند . در مقابل، ترکیه یگانهای مدافع خلق را وابسته به جداییطلبان کرد در ترکیه و یک "سازمان تروریستی" میداند و از حمایت آمریکا از این گروه ناراضی است.
در ماه اوت سال گذشته، ارتش ترکیه و گروههای سوری تحت حمایت این کشور با عبور از مرز، عملیات پاکسازی نوار مرزی داخل خاک سوریه از نیروهای داعش را با نام "عملیات سپر فرات" آغاز کردند. هدف ترکیه جلوگیری از گسترش حضور نظامی نیروهای کرد و ارتباط احتمالی آنها با کردهای شورشی داخل ترکیه بود. روز گذشته، نخست وزیر ترکیه گفت که عملیات سپر فرات پایان یافته اما آغاز عملیات دیگری در داخل سوریه را منتفی ندانست.
پیش از شرکت آقای تیلرسون در نشست خبری در آنکارا، نخست وزیر ترکیه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت که هنوز هم آمریکا به ترکیه اطلاع نداده که آیا در نظر دارد برای آزادی رقه و پاکسازی آن از نیروهای داعش شرکت کند.
ترکیه همچنین از خودداری آمریکا از تحویل فتحالله گولن، از شخصیتهای مخالف رجب طیب اردوغان ناخرسند است و این موضوع باعث تیرگی روابط با دولت باراک اوباما شده بود. ترکیه آقای گولن را به دست داشتن در کودتای نافرجام تابستان گذشته متهم کرده و از آمریکا خواسته بود او را به ترکیه تحویل دهد.
مشخص نیست که آیا دولت جدید آمریکا مایل به برآوردن خواست ترکیه در مورد حمایت از نیروهای کرد و همچنین تحویل فتحالله گولن باشد. در هفتههای اخیر، گزارشهایی از افزایش کمک نظامی آمریکا به نیروهای کرد و موفقیت آنها در جنگ علیه داعش منتشر شده است. در مورد آقای گولن هم استرداد به ترکیه یک موضوع قضایی است که در جریان رسیدگی به آن، به اتهامات دولت ترکیه علیه او رسیدگی خواهد شد اما این اتهامات لزوما مورد تایید قرار نخواهد گرفت.
علاوه بر این در روزهای اخیر، بازداشت محمد هاکان آتیلا، از مدیران ارشد یکی از بانکهای ترکیه به اتهام ارتباط با نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران باعث ناخرسندی دولت ترکیه شده است. در ماجرای نقض تحریمهای آمریکا، احتمال ارتباط و سودبری برخی از مقامهای دولت ترکیه و افراد نزدیک به رئیس جمهوری آن کشور هم مطرح شده بود. روز پنجشنبه، وزیر دادگستری ترکیه بازداشت او را "دارای انگیزه سیاسی" توصیف کرد و روز گذشته هم نخست وزیر این کشور گفت که این مساله را با مقامهای آمریکایی مطرح خواهد کرد.
دولت ترکیه همچنین از خبر تماس کنسولگری آمریکا در استانبول با یکی از افراد مظنون به ارتباط با کودتای نافرجام ماه ژوئیه ترکیه ابراز نگرانی کرده است. کنسولگری آمریکا گفته است که هدف از این تماس، آگاه کردن این شخص از ابطال روادید سفر او به آمریکا او بود اما دولت ترکیه این توضیح را کافی ندانسته است.