Wednesday, Apr 5, 2017

صفحه نخست » يك سوزن به خودمان، يك جوالدوز به حكومت!

14_farvardin.JPGف. م. سخن - خبرنامه گويا

عادات زشت جامعه ى ما، همواره زير نگاه تيز و ذره بين متفكران ايرانى قرار داشته، ولى كمتر كسى جرات كرده است در اين باره به صورت آشكار و صريح سخن بگويد.

ما، هنگام بررسى يك جنحه و جنايت، بر خلاف حقوق دانان و اهل قضا، تلاش مى كنيم به زمينه هاى ايجاد جرم نظرى بيندازيم و موضوع را «ريشه يابى» كنيم. مثلا كسى كه دزدى مى كند بيشتر بر فقر و فقدان فرهنگ در خانواده اش تكيه مى كند و كسى كه جنايت مى كند، پيش زمينه هاى روحى و جسمى و اجتماعى را عامل اصلى جرم خود معرفى مى كند.

پرداختن به تبهكارى هاى حكومت هم بايد بر همين روش باشد. ما حكومت تبهكارى كه بدون هيچ علت العللى تبهكار باشد در جهان نداريم. خوب و بد حكومت، از خوب و بد جامعه است. حتى اگر در جامعه اى خوب، به طور استثنا حكومت بد بر سرِ كار بيايد، على الاصول جامعه با قدرتى كه دارد، حكومت را به خط درست بر مى گرداند. اين ها همه درس هاى تاريخ است و نمونه هاى بسيارى دارد.

اما «ما ايرانى ها» در ميان خصائل بدمان، يك خصلت بسيار بسيار بد داريم، و آن سر باز زدن از شنيدن انتقاد در باره ى كارهاى بدمان است. خواه يك خارجى از خصائل زشت ايرانى بنويسد، يا كسى مثل جمال زاده از زشتى هاى رفتارمان با هزار ظرافت و ترفند ياد كند، ما فورا دچار خشم مى شويم و انتقادها را توهين به خود مى پنداريم.

به همين خاطر است كه كمتر نويسنده و متفكرى جرات اشاره به موارد منفى در زندگى فردى و اجتماعى ما ايرانيان دارد.

بياييد يك نمونه را در نظر بگيريم و آن روزهاى ١٤ فروردين در تمام سال هاى گذشته است. چرا در اين روز، ما ايرانيان بر سرِ كارِ خود حاضر نمى شويم و تعطيل بودن اين يك روزِ بعد از تعطيلات را حق خود مى دانيم؟

البته بايد به صراحت گفت كه كشور نفتىِ ما با كار اداره نمى شود. بهترين دليل آن هم تعطيلات سيزده روزه بلكه هفده هجده روزه نوروز است. آخر، چند روز هم از سال قديم، براى استقبال از سال جديد، مى توان كارها را تعطيل و به عبارتى تق و لق كرد.

قبول بايد كرد كه ما ايرانيان اعتقاد به كار و موثر بودن كار در روند رشد جامعه نداريم. كشور، براى ما، «خود به خود» اداره مى شود. ما مسووليتى در اداره ى كشور نداريم. كارِ ما اهميتى در پيشرفت جامعه و كشور ندارد، و ما به اين موضوع «كاملا» باور داريم.

كار كردن براى ما، انجام وظيفه است. وظيفه اى كه اگر بتوانيم از زير آن شانه خالى مى كنيم و از اين شانه خالى كردن لذت مى بريم.

اين ها مجموعا فرهنگ ماست. فرهنگ بيمارى كه افراد سالم را هم بيمار مى كند. اگر هم افراد سالم، بيمار نشوند، در اين روند ايجاد خلل خواهند كرد و ما چنين كسانى را دوست نمى داريم. با يك نفر و دو نفر هم در جمع چند صد و چند هزار نفرى، بهار نخواهد شد و درخت كار شكوفه نخواهد داد.

خوب است، گاهى به نمونه هاى خارجى نگاهى بيندازيم. به تعداد روزهاى تعطيل شان. به موضوع عجيب بين التعطيلين، به موضوع تعطيل كردن كار بعد از تعطيلات و راه انداختن تدريجى موتور كار.

جشن سال نوى آلمان ها يك نمونه ى خوب است. شب ژانويه، مردم مى زنند و مى رقصند و مى نوشند، و روز اول ژانويه، همه به خواب و استراحت مى پردازند تا اثر خوشگذرانى و ميخوارگى شب قبل از سر و تن به در رود و روز دوم ژانويه همه بدون استثنا و بدون خستگى و بدون نياز به تعطيل خودخواسته ى اضافه بر سرِ كارهايشان هستند.

ممكن است اين جمله ى معروف گفته شود كه اينجا ايران است؛ آلمان نيست! بله. اينجا ايران است و انتظار آلمان شدن در خيلى از موارد نمى رود، ولى اين يك موردِ به موقع سرِ كار حاضر شدن و تعطيل خودخواسته بر تعطيلات دراز مدت نوروزى نيفزودن، كارى ست كه از ما ايرانيان هم بر مى آيد. به عبارتى با موضوع دشوارى رو به رو نيستيم كه فقط از عهده ى آلمان ها بر آيد.

من كارى به روسا و معاونان دولتى و روساى شركت هاى خصوصى ندارم كه موضوع «اضافه تعطيلات» را مى پذيرند يا پذيرفته اند يا خودْ به آن علاقه دارند. من با خودمان و كارِ خودمان و مسووليت شناسى خودمان و تفكر خودمان كار دارم كه به خاطر يكى دو روز تعطيل اضافه، كل شخصيت اجتماعى مان را زير پا مى گذاريم و مسووليت مان در قبال آحاد جامعه را به هيچ مى انگاريم.

ما دستكم در اين گونه موارد بايد از خود انتقاد كنيم. بايد انتقاد پذير باشيم و بيهوده خشم نگيريم و انتقاد را توهين به شخصيت مان قلمداد نكنيم. در اين مورد كه ديگر موضوع حكومت و تبهكارى هاى آن در ميان نيست، لااقل به خودسازى بپردازيم و چنان باشيم كه بتوانيم به خودْ و به جامعه ى خود افتخار كنيم. آن چه امروز مى بينيم، برايمان جز سرشكستگى چيزى به ارمغان نمى آورد. يا اين را مى پذيريم و در رفتار اجتماعى و كارى خود تغيير به وجود مى آوريم، يا اثرات تلخ اين بى مسووليتى غريب را در زندگى خود و آينده ى فرزندان مان خواهيم ديد.

مطلب قبلی...
مطلب بعدی...


Copyright© 1998 - 2024 Gooya.com - سردبیر خبرنامه: info@gooya.com تبلیغات: advertisement@gooya.com Cookie Policy