- بی بی سی
یک هفته پس از مناظره اول، رفتار نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در مناظره دوم چقدر و چگونه تغییر کرده بود؟ به نظر میرسد بخشی از این تغییرات ناشی از بازتاب مناظره اول به ویژه در اردوگاه طرفداران نامزدهای اصلی بوده است.
حسن روحانی: شاید مهمترین ویژگی مناظره دوم، تغییر رفتار آقای روحانی بود. او در مقایسه با مناظره اول و نیز گفت وگوهای تلویزیونیاش، در مناظره دوم با لحنی صریحتر و مستقیمتر با رقیبانش سخن گفت؛ هرچند هنوز با مناظرههایش در سال ۱۳۹۲ فاصله بسیاری داشت. او بر خلاف هفته گذشته، با شور و هیجان بیشتری حرف زد و تنها به دفاع از عملکرد خود نپرداخت و برنامهها و دیدگاههای ابراهیم رئیسی و محمد باقر قالیباف را مورد سوال قرار داد.
اسحاق جهانگیری: یکی دیگر از شگفتیهای مناظره دوم، تغییر رفتار اسحاق جهانگیری بود. او که پدیده مناظره اول بود، در گفتوگوی تلویزیونیاش هم خوش درخشیده بود اما به طور کاملا ملموسی از شدت و حدت سخنانش در مناظره دوم کاسته بود. دلیل این امر را احتمالا باید در نگرانی هواداران حسن روحانی و چه بسا خود او یافت، زیرا در یک هفته گذشته، نامزد اصلی جناح اصلاحی- اعتدالی جمهوری اسلامی را کاملا تحت الشعاع خود قرار داده بود. به نظر میرسد که آقای جهانگیری نه فقط با حرف زدن، بلکه با حرف نزدن هم باید به آقای روحانی کمک کند. تغییر رفتار آقای جهانگیری ادامه منطقی تاکید شاید زودهنگام محمد خاتمی و دیگر چهره های شاخص حامی دولت بر این نکته بود که همه آنها و از جمله خود اسحاق جهانگیری از حسن روحانی حمایت میکنند.
ابراهیم رئیسی: ابراهیم رئیسی که با اعلام حمایت رسمی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جبهه پایداری جایگاه خود را در میان بدنه اصولگرایان تحکیم کرده، سرشار از انرژی سفرهای استانیاش، رویکردی به مراتب تهاجمیتر از مناظره اول داشت و بارها شخص حسن روحانی را مورد خطاب و انتقاد قرار داد تا در مناظرهها نیز تحتالشعاع رقیب درون جناحی خود قرار نگیرد. به نظر میرسد که بازتاب مثبت عملکرد محمد باقر قالیباف در میان اصولگرایان، ابراهیم رئیسی را واداشته که او نیز رویکردی مشابه در پیش بگیرد.
محمد باقر قالیباف: دلیلی وجود نداشت که محمد باقر قالیباف رویکرد خود را عوض کند. او در مناظره اول، چهره شاخص اصولگرایان در انتقاد از حسن روحانی بود. در مناظره دوم، حتی بخت با او بیشتر یاری کرد و وقتی با حکم قرعه، به عنوان نفر اول برگزیده شد، این فرصت را یافت که عملا مسیر مناظره دوم را تعیین کند. عملکرد او احتمالا این بار نیز با استقبال اصولگرایان مواجه شود، به ویژه آنکه، این بار از جوابهای اسحاق جهانگیری هم خبری نبود.
مصطفی میرسلیم: آقای میرسلیم که در مناظره اول نقشی کاملا حاشیهای داشت، کوشید که در مناظره دوم جایی بهتر برای خود تدارک ببیند. به همین دلیل، او نیز بر صراحت انتقادهایش از حسن روحانی افزود، اما نه آن قدر که بتواند در کنار آقای قالیباف و یا آقای رئیسی چندان به چشم بیاید. با این حال، در مجموع می توان گفت که او در مناظره دوم بهتر از مناظره اول عمل کرد.
مصطفی هاشمی طبا: آقای هاشمی طبا، کمترین تغییر در دو مناظره را داشته است. او در مناظره دوم هم، به همان اندازه در حاشیه ماند که در مناظره اول مانده بود. تقریبا وارد هیچ یک از بحثهای اصلی نشد و هیچ یک از حرفهای او نیز واکنشی برنینگیخت جز آنجا که در دفاع از دولت حسن روحانی، آماری در مورد پرونده کرسنت داد که همان آمار را هم آقای روحانی غلط دانست.