جمعیت امام علی زیر ضرب
علی فتوتی - زمانه ـ هفته گذشته و هم‌زمان با همایش سراسری «جمعیت مستقل امداد دانشجویی - مردمی امام علی»، این نهاد خیریه هدف یکی از تازه‌ترین یادداشت‌های «افشاگرانه» روزنامه کیهان قرار گرفت.
کیهان که در پرونده‌سازی علیه نهادهای جامعه مدنی ایران سابقه طولانی دارد، این بار در مقاله‌ای با عنوان «مسئولان خواب‌زده و دشمنان بیدار» این انجمن و مؤسس آن را به «سوء استفاده از باورهای عمیق مذهبی مردم متدین ایران»، «کاسبی مال و آبرو» و «نشر افکار ضاله و انحرافی» متهم کرد.
همچنین این روزنامه چهار روز پس از انتشار این یادداشت در نوشته دیگری با عنوان خبر ویژه، واکنش‌های صورت گرفته به مقاله خود را «بیرون زدن دم خروس» دانست و بار دیگر و با شدت بیشتر به این نهاد خیریه حمله کرد.
روزنامه کیهان ۲۶ خرداد ۱۳۹۶ در بخشی از یادداشت خود، جمعیت امام علی را دروغ‌گو، فریب‌کار و تشکیلاتی منحرف معرفی کرد و شارمین میمندی نژاد، مؤسس این مجموعه را فردی منسوب به حکومت پهلوی نامید که تفاسیر دروغین از آیات قرآن را ترویج می‌دهد.
این روزنامه ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ در دومین یادداشت خود هم سعی کرد جمعیت امام علی را با نهادهای حقوق بشر ایرانی و بین‌المللی مرتبط کند:
«باید واکاوی ماهیت تشکیلات شارمین میمندی‌نژاد را از همین نقطه آغاز کرد چرا که این جریان به سرپرستی باقر و سیامک نمازی پیش‌تر در اقدامی مشابه با جمعیت امام علی با راه‌اندازی مؤسسه به اصطلاح مردم‌نهاد "همیاران غذا" به فعالیت‌های به ظاهر خیریه و عام‌المنفعه در فضای اجتماعی ایران می‌پرداختند. همیاران غذا در یک نمونه با تأمین مالی شرکت نفتی شل اقدام به انجام پروژه‌ای تحت عنوان فریبنده "توانمندسازی جمعیت روستایی" در مناطق محروم استان کرمان نمود. بر این اساس و با توجه به عملکردهای مشابه به نظر می‌رسد "جمعیت امام علی" نیز پروژه‌ای هم ارز با "همیاران غذا" باشد. پروژه‌ای اجتماعی در ایران که هدفش دستیابی به تغییرات سیاسی از رهگذر تأثیرگذاری بر طبقه‌های مستضعف و کسب مرجعیت نظری در میان جوانان و دانشجویان است.»
حامد فرمند، کنشگر و پژوهشگر حقوق کودک اما معتقد است اتهام‌های گزارش‌های اخیر کیهان هیچ کدام سند مشخصی ندارند و تنها در حد ادعا هستند: «این نوشته ها مانند اغلب گزارش‌های این چنینی کیهان به عنوان یک پرونده‌سازی جدید محسوب می‌شوند. همچنین اتهام به خانواده میمندی نژاد هم ربطی به عملکرد جمعیت امام علی ندارد.»
به گفته حامد فرمند مابقی نوشته کیهان هم اطلاعات در دسترس همگان است و چیز جدیدی نیست: «مثل اینکه این جمعیت در سازمان ملل مقام مشورتی دارد یا برای زنان و کودکان در معرض آسیب کار می‌کنند. تمام این اطلاعات در صفحه "درباره ما" در سایت جمعیت موجود است و در حقیقت اتهام محسوب نمی‌شود.»
فرمند درباره این موضوع به زمانه می گوید: «این جمعیت از سال ۷۸ کار می‌کند و در تمام این سال‌ها در راستای هدف مشخصش در ارتباط با کودکان و زنان در معرض آسیب کار کرده است. از بعد تعریف فعالیت نهادهای مدنی می‌توان عنوانی را که خودشان در فعالیت‌های شان مطرح می‌کنند، یعنی بنیاد خیریه را در موردشان وارد دانست. البته بخشی از فعالیت‌های آنان به ویژه در زمینه آموزش در قالب نهادهایی با هدف تغییر ساختاری دسته‌بندی می‌شود.»
به گفته این کنشگر حقوق کودک، «اگر نقدی روی شیوه فعالیت جمعیت امام علی هم باشد ارتباطی با گزارش‌های کیهان ندارد و صرفا نقد در رابطه با بهبود فعالیت نهادهای مدنی ایران است.»
جمعیت امام علی آن‌چنان که در تارنمای این جمعیت آمده است یک سازمان مردم‌نهاد، مستقل، غیرسیاسی و غیردولتی است که در سال ۱۳۷۸ به‌صورت رسمی به ثبت رسید.
جمعیت امام علی از سال ۱۳۸۹ با ثبت مقام مشورتی در سازمان ملل متحد و عضویت در شورای امور اقتصادی-اجتماعی این سازمان بین‌المللی، به عنوان یکی از سازمان‌های فعال در زمینه کاهش معضلات اجتماعی معرفی شده است.
جمعیت امام علی در ابتدا از سوی جمعی از دانشجویان پا گرفت و سپس از سایر اقشار مردم علاقه‌مند به فعالیت‌های داوطلبانه اجتماعی و امدادی و خیریه عضوگیری کرد.
عمده فعالیت این انجمن در خصوص کمک به کودکان و زنان نیازمند است.
به گفته تارنمای رسمی این جمعیت آن‌ها در دانشگاه‌های صنعتی شریف و تهران دفتر رسمی دارند و این جمعیت نزدیک به ۱۰ هزار عضو فعال در سراسر ایران دارد.
شارمین میمندی نژاد، مؤسس جمعیت امام علی است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی از دانشکده هنر دانشگاه تهران است و سابقه تدریس تئاتر و تئاتر درمانی در دانشکده هنر دانشگاه تهران به عنوان استاد این دانشگاه و همچنین سابقه کار تئاتر و فعالیت در صدا و سیما در سال‌های دور را در کارنامه شغلی و هنری خود دارد.
کیهان اما در یادداشت خود شارمین میمندی نژاد را اینگونه معرفی کرده است: «فرزند محمدحسین میمندی نژاد از وابستگان دربار پهلوی و دوست نزدیک ارتشبد فردوست.»
حامد فرمند، کنشگر و پژوهشگر حقوق کودک در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با زمانه در ارتباط با گزارش‌های اخیر کیهان می‌گوید: «متاسفانه به دلیل اینکه اینگونه نهادهای مدنی هیچ وقت به صورت ریشه‌ای در ایران پا نگرفتند و خیلی‌هاشان عمرهای کوتاهی داشته‌اند، تجربه‌ها در بین آن‌ها به خوبی شکل نگرفته‌اند و تجربه‌های موجود هم منتقل نشده‌اند. همچنین نقدهای موجود در رابطه با آنان نیز کارساز نبوده است.»
به گفته این فعال حقوق کودکان «در ایران نیاز به فضای آرام داریم تا اینگونه نهادهای مدنی شکل بگیرند و فعالیت کنند. اینکه این جمعیت در شهرستانهای مختلف مرکز دارد از بهترین زمینه‌های این گروه برای پیشرفت و ارائه خدمات به صورت محلی است.»
به گفته حامد فرمند تجربه طولانی ۱۸ ساله اینچنین موسسه‌ای را به این شکل نابود کردن بی انصافی است و این گونه رفتارها به نهادهایی که در حال فعالیت رسمی و علنی هستند ضربه می‌زند: «نهادهایی که رسما ثبت می‌شوند این امکان را به وجود می‌آورند که حامیان و خدمات گیرندگان از آن‌ها بازخواست اطلاعات کنند و آن‌ها باید شفاف اطلاع‌رسانی کنند. اگر این طور عمل نمی‌شود باید بخش پاسخگویی آن‌ها را تقویت کرد که این به رشد اینگونه نهادها کمک خواهد کرد.»
روزنامه کیهان در یادداشت خود در تاریخ ۲۶ خرداد حمایت دستگاه‌های دولتی از جمعیت امام علی را نادرست دانسته و نوشته است: «تأسف‌آور این است که شارمین میمندی‌نژاد هزینه بسیاری از اقدامات خود را از طریق حمایت‌های مادی و معنوی نهادهای دولتی و حکومتی تأمین می‌کند و به اسم خدمت به محرومان و مستضعفان تشکیلاتی گسترده برای خود به وجود آورده و به شبکه‌سازی وسیعی در شهرها و شهرستانهای کشور دست زده است. حال باید این سؤال را از افراد و نهادهای مسئول پرسید که علیرغم فعالیت‌های طولانی مدت این تشکیلات و علیرغم برخوردهای مقطعی در برخی سال‌ها با گردانندگان این جمعیت چرا همچنان این افراد اعتقادات مردم را به بازی گرفته و آزادانه به دنبال رسیدن به اهداف منحرف و شوم خود هستند؟»
حامد فرمند، فعال حقوق کودکان اما معتقد است: «مشکلی که وجود دارد این است که اغلب اینگونه فعالیت‌ها دولتی بوده که این در هیچ جای دنیا کارآیی ندارد. قطعا دولت باید حمایت کند اما باید یک سری نیازهای اساسی جامعه را برطرف کند و یک سری هم نهادهایی را که کمکش می‌کنند حمایت کند تا کمبودها در سطح جامعه برطرف شود و کمک کند به اصلاح قوانین. دیدگاهی که کیهان آن را نمایندگی می‌کند عملا مشکلات را نادیده می‌گیرد؛ به جای آنکه آن‌ها را برطرف کنند. نهادهای مدنی مستقل یکی از بهترین راه‌های حل مشکلات جامعه است.»
این پژوهشگر حقوق کودک در ادامه به زمانه می‌گوید: «کیهان در گزارش خود به سند ۲۰۳۰ اشاره می‌کند و همچنین به آموزش‌های داده شده درباره مسایل جنسی. یکی از مهمترین بخش‌های این سند که گفته می‌شود جمعیت امام علی انجام داده است آموزش‌هایی است که به کودکان در معرض خطر داده شده است. آموزش‌هایی که در جامعه به دلیل برخی نگاه‌های معیوب وجود ندارد و آن هم آموزش مربوط به مسایلی است که خودشان را بشناسند، بدن شان را بشناسند و خود را در حد امکان از آزارهای جنسی محافظت کنند و بدانند چه چیزی آزار جنسی محسوب می‌شود و کجا باید کمک بخواهند و کجا باید نه بگویند و از این دست آموزش ها که متاسفانه کیهان‌نویسان برداشت غلطی را می‌خواهند منتقل کنند یا خودشان هم درک درستی از این آموزش‌ها ندارند.»
به گفته حامد فرمند اگر این آموزش‌ها را این جمعیت داده باشد یکی از بهترین کارهای این موسسه است که عملکرد جمعیت اینجا از قالب خیریه بیرون می‌آید و در چهارچوب عملکرد آن‌ها برای تغییر ساختاری می‌گنجد: «این توانمندسازی یک کار اساسی است که باید به این دست گروه‌ها که در این راستا قدم بر می‌دارند افتخار کرد و به آن‌ها کمک کرد. اینجا البته منظور این نیست که فعالیت خیریه را نفی کنیم. برخلاف گزارش کیهان این دست توانمندسازی در چهارچوب فعالیت مدنی افراد به معنی تغییر سیاسی نیست و تلاشی است برای جلوگیری از آن دسته از آسیب های اجتماعی که می توان جلوی شان را گرفت. این دست از سازمان‌ها را باید تقویت کرد و حمایت کرد.»
این اما نخستین بار نیست که کیهان دست به چنین اقدامی علیه جمعیت امام علی زده است و مسئولان دولتی را به دلیل حمایت از این جمعیت محکوم کرده است.
در بهمن ماه سال ۹۵ کیهان مطلبی با عنوان «بررسی کارنامه محمدحسین میمندی‌نژاد» منتشر کرد و اردیبهشت امسال هم در مطلب دیگری تحت عنوان «سند ۲۰۳۰ و دولت‌های پیش‌رو» جمعیت امام علی را یکی از عوامل بحث آموزش‌های جنسی به کودکان معرفی کرد. بحثی که از منظر کیهان محکوم و ترویج فساد در جامعه است.
مخالفت عمومی بخشی از حاکمیت با حضور نهادهای مدنی در عرصه عمومی دارای پیشینه است. ماه گذشته دو سازمان مستقل حمایت از حقوق کودکان یکی در تهران و دیگری در تبریز از فعالیت منع شده‌اند. مرکز «جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان» روز پنج شنبه ۳۱ فروردین پلمپ شد. در توضیح پلمب این مرکز تنها گفته شده است: «برخی موانع». مرکز «انجمن دوستداران حقوق کودک» در تبریز نیز با همین توضیح از فعالیت منع شده است.
حامد فرمند در همین ارتباط معتقد است «وقتی در حوزه مسائل مرتبط با آسیب‌های اجتماعی کار می‌کنید به طور طبیعی منتقد ساختار موجود می‌شوید و دنبال تغییر مثبت در قوانین و ساختار اجتماعی می‌روید؛ این انتقادی است که جامعه مدنی نیازمند آن است که این را بخشی از حاکمیت بر نمی‌تابد.»
