دویچه وله - گزارش سالانه وزارت امور خارجه آمریکا درباره قاچاق انسان در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است. بر اساس این گزارش شمار زنان و دختران ایرانی که برای خدمات جنسی اجباری به دوبی و نیز کردستان عراق برده می‌شوند افزایش داشته است.
وزارت خارجه آمریکا گزاش سالانه خود درباره قاچاق انسان را منتشر کرد. در این گزارش کشورها به سه گروه تقسیم شده‌اند: گروه اول کشورهایی که مشکل قاچاق انسان را پذیرفته و برای از بین بردن آن تلاش می‌کنند. گروه دوم کشورهایی هستند که این مشکل را به رسمیت شناخته‌اند اما برای آن تلاشی نمی‌کنند و گروه سوم کشورهایی هستند که اصلا مشکل را به رسمیت نشناخته‌اند و برای آن هم تلاش نمی‌کنند.
در ابتدای این گزارش در بخش ایران آمده است: «دولت ایران نتوانسته به استانداردهای حداقلی برای از بین بردن قاچاق انسان برسد و تلاش موثری هم در این باره انجام نداده است بنابراین در گروه سه قرار می‌گیرد.»
در ادامه اما تصریح شده که علیرغم نبود تلاش موثر در دولت ایران برای مبارزه با قاچاق انسان، دولت قدم‌هایی برای مقابله با این موضوع برداشته است. از جمله ایجاد مراکزی برای کمک به قربانیان قاچاق انسان.
گذشته از این دولت ایران موافقت کرده که با برخی کشورها در منطقه برای مبارزه با قاچاق انسان همکاری کند اگرچه در دوره گزارش قبلی دولت ایران هیچ اطلاعاتی در زمینه تلاش‌هایش برای مبارزه با قاچاق انسان در اختیار این نهاد قرار نداد.
ایران مقصد و مبدأ قاچاق جنسی و کار اجباری
بر اساس گزارش‌های رسیده به مراکز بین‌المللی، ایران در پنج سال گذشته یکی از مراکز ترانزیت و یکی از کشورهای مبدأ و نیز مقصد قاچاق جنسی مردان، زنان و کودکان و نیز کار اجباری است.
گروه‌های منسجم و سازمان‌یافته قاچاق انسان، زنان، پسران و دختران ایرانی را برای خدمات جنسی اجباری به کشورهای افغانستان، کردستان عراق، پاکستان، امارات متحده عربی و اروپا می‌فرستند.
برخی از زنان ایرانی که برای کمک مالی به خانواده‌هایشان به این کشورها رفته‌اند در آنجا مجبور به ارائه خدمات جنسی و کار اجباری می‌شوند.
دختران ایرانی ۱۳ تا ۱۷ ساله هدف باندهای قاچاق انسان هستند و برای فروش به خارج از ایران برده می‌شوند. دختران کم سن‌و سال‌تر مجبور به انجام کارهای خانگی می‌شوند تا قاچاقچی تشخیص دهد که برای ارائه خدمات جنسی به حد کافی رشد کرده‌اند.
در سال ۲۰۱۶ گزارشی ارائه شد مبنی بر اینکه تعداد زنان ایرانی که برای تن‌فروشی به دوبی برده می‌شوند افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. برخی از این زنان قربانی قاچاق انسان هستند. شهر شیراز مبدأ سفر این زنان و دختران است که برخی از آنها از آذربایجان به شیراز برده شده و از آنجا به دوبی منتقل می‌شوند.
از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ انتقال دختران از داخل ایران به یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس به منظور ارائه خدمات جنسی اجباری نیز افزایش داشته است.
برخی مقامات دولت کردستان عراق، مشتری روسپی‌خانه‌هایی با زنان ایرانی
بر اساس این گزارش دختران ایرانی مجبور به کار در روسپی‌خانه‌های کردستان عراق به خصوص شهر سلیمانیه می‌شوند. برخی از این دختران توسط باندهای قاچاق ایرانی به سلیمانیه برده می‌شوند.
در سال ۲۰۱۵ رسانه‌های محلی کردستان عراق گزارش دادند که تعدادی از اعضای دولت کردستان مشتریان این روسپی‌خانه‌ها هستند.
در شهرهای تهران، تبریز و آستارا تعداد دختران نوجوانی که برای ارائه خدمات جنسی از آنها استفاده می‌شود افزایش داشته است.
در این گزارش ازدواج موقت یا صیغه نیز نوعی تن‌فروشی به حساب آمده است در حالی که این کار در ایران قانونی است. رواج این نوع ازدوا‌ج‌ها که از یک ساعت تا یک هفته دوام دارند نیز بر اساس این گزارش بیشتر شده است.
سوءاستفاده از پسربچه‌های افغان در ایران
کودکان خیابانی نیز در معرض خطر گرفتار شدن در دام قاچاقچی‌های انسان هستند. باندهای تبهکار کودک‌ربایی، کودکان ایرانی و به خصوص کودکان مهاجر افغان را وادار به کار اجباری و گدایی در خیابان‌های شهرهای بزرگ، بیشتر تهران، می‌کنند. برخی از این کودکان سه سال بیشتر ندارند و مورد آزارهای روحی و جسمی و جنسی قرار می‌گیرند و به آنها مواد مخدر داده می‌شود.
پسربچه‌های افغان در ایران از سوی کارفرمایان ایرانی‌شان مورد اذیت و آزار جنسی قرار می‌گیرند و حتی از سوی مقامات دولتی و امنیتی مورد آزار قرار می‌گیرند.
باندهای قاچاق انسان کودکان افغان را برای کار اجباری به ایران قاچاق می‌کنند و همچنین آنها را از ایران به اروپا می‌برند و وادارشان می‌کنند تا برای پرداخت پول سفر به اروپا در ازای پرداخت‌های بسیار ناچیز در رستوران‌ها کار کنند.
فرستادن اجباری مهاجران افغان به سوریه
در سال ۲۰۱۶ یک سازمان بین‌المللی و نیز یک رسانه گزارش دادند که دولت ایران و سپاه پاسداران مردان افغان مقیم ایران را که مهاجر یا پناهنده هستند برای جنگ به سوریه می‌فرستد و آنها را تهدید می‌کند که اگر به سوریه نروند به افغانستان بازگردانده می‌شوند.
در سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ دولت ایران یک گروه شبه‌نظامی به نام "اصحاب اهل حق" را که شاخه‌ای از گروه "صالح" هستند راه‌اندازی کرد. این گروه کمپ‌های آموزشی برای دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها در جنوب عراق تشکیل می‌دهد که برخی از شرکت‌کنندگان آن زیر ۱۸ سال هستند.
به گزارش منابع عراقی، دولت ایران همچنین یک گروه شبه‌نظامی دیگر به نام "بریگاد ابوفتح‌العباس" را تاسیس کرده که در فلوجه عراق از کودکان به عنوان جنگجو استفاده می‌کنند.
پیشنهادها به ایران
وزارت خارجه آمریکا به دولت ایران پیشنهاد کرده که از فرستادن سرباز به سوریه خودداری کند و از حمایت مالی شبه‌نظامیانی که در عراق از کودکان به عنوان سرباز استفاده می‌کنند دست بردارد.
همچنین دولت ایران باید اطمینان حاصل کند که قربانیان قاچاق انسان و قاچاق جنسی مجازات نمی‌شوند. این افراد خود قربانی هستند و در حقیقت دوبار مجازات می‌شوند یکبار توسط قاچاقچیان انسان و یک بار توسط سیستم قضایی ایران و جلوی این روند در ایران باید گرفته شود.
همچنین از ایران خواسته شده تا مراکزی برای کمک به زنان قربانی قاچاق جنسی، کودکان خیابانی، مهاجران غیرقانونی و ثبت‌نشده ایجاد کند و به خصوص خدمات ویژه‌ای برای قربانیان قاچاق انسان بیندیشد از جمله ارائه خدمات پزشکی، روانپزشکی و اقامت قانونی.
وزارت خارجه آمریکا همچنین از ایران خواسته تا با نهادهای بین‌المللی مبارزه با قاچاق انسان همکاری کند، شفافیت بیشتری در اقدامات و سیاست‌های مبارزه با قاچاق انسان داشته باشد و پروتکل ۲۰۰۰ سازمان ملل در این زمینه را بپذیرد.
انتقاد از قوانین ایران
سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری گزارش داده‌اند که دولت ایران در اقدامات بین‌المللی برای مبارزه با قاچاق انسان همکاری نمی‌کند و نیز قوانین داخلی ایران در این زمینه با قوانین بین‌المللی منطبق و سازگار نیست. در قوانین ایران برای تمامی اشکال قاچاق انسان مجازات در نظر گرفته نشده است مثلا مجازات در نظر گرفته‌شده برای قاچاق بزرگسالان مجازات درخوری نیست.
در این گزارش همچنین به قانون ایران درباره شهادت دادن زنان اشاره شده و این قانون مورد انتقاد قرار گرفته است. طبق قوانین ایران شهادت دو زن در دادگاه برابر شهادت یک مرد است و از آنجا که اکثر قربانیان قاچاق جنسی زنان هستند امکان شهادت دادن آنها در دادگاه بر اساس این قانون محدود می‌شود.
همچنین از این انتقاد شده که دولت ایران هیچ گونه آمار دقیق و مستندی از قاچاق انسان ارائه نمیدهد. جمهوری اسلامی از ارائه گزارش درباره آموزش‌های ضد قاچاق انسان به مقامات مسئول در این زمینه نیز خودداری کرده است.
نبود حمایت از قربانیان قاچاق انسان در ایران
وزارت امور خارجه آمریکا در گزارش سالانه خود به کم بودن تلاش ایران در زمینه حمایت از قربانیان قاچاق انسان اشاره کرده است.
در این گزارش آمده است: «در بازه زمانی مورد نظر این گزارش [سال ۲۰۱۶]، شواهدی وجود نداشت که دولت خدمات حمایتی مناسب برای قربانیان قاچاق انسان را ارائه کرده باشد.»
بر اساس این گزارش، دولت ایران تفاوتی میان قربانیان قاچاق انسان، کسانی که در شرایط پناهندگی هستند و مهاجران بدون مدرک و ثبت‌نشده قائل نیست و قربانیان قاچاق انسان را در مراکز بازداشت و زندان نگهداری می‌کند. این افراد اغلب در این مراکز مورد آزار و اذیت و حتی شکنجه قرار می‌گیرند که در مواردی به مرگ آنها منتهی شده است.
این گزارش متذکر شده که ایران مدعی ایجاد مراکزی اضطراری برای افرادی است که در معرض قاچاق انسان قرار دارند و در این مراکز به این افراد مشاوره داده شده، خدمات قانونی ارائه می‌شود و مراقبت‌های پزشکی از آنها می‌شود؛ اما در سال ۲۰۱۶ که مورد اشاره این گزارش است هیچ گونه اطلاعات مشخصی درباره این مراکز و نام و آدرس آنها از سوی دولت ایران ارائه نشده است.
عدم همکاری ایران در پیشگیری از قاچاق انسان
در گزارش وزارت خارجه آمریکا تصریح شده که حکومت ایران هیچگونه همکاری در زمینه پیشگیری از قاچاق انسان با نهادها و سازمان‌های بین‌المللی انجام نمیدهد. در داخل ایران هم هیچ نهاد یا سازمانی در این زمینه فعالیت نمی‌کند. اگر هم فعالیت وتلاشی صورت می‌گیرد به صورت شفاف و علنی نیست و اطلاعات آن در اختیار نهادهای بین‌المللی گذاشته نمی‌شود.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۶ دولت ایران قبول کرد که با کشورهای لهستان، اسپانیا و ترکیه در زمینه مبارزه با قاچاق انسان به خصوص قاچاق جنسی همکاری کند. اما دولت هیچ تلاش قابل ملاحظه‌ای در زمینه کاهش تقاضا برای تجارت سکس، کار اجباری و یا گردشگرانی که برای سوءاستفاده جنسی از کودکان در سفرند انجام نداده است.
همچنین بر اساس قوانین ایران کودکانی که از مادران ایرانی و پدران افغان متولد می‌شوند نمی‌توانند تابعیت ایران را داشته باشند و بنابراین بدون شناسنامه می‌مانند و همین باعث آسیب‌پذیری بیشتر این کودکان می‌شود.
