دویچه وله - خاتمی در یک سخرانی به کابینه جدید روحانی و برخی از معضلات سیاسی و اجتماعی ایران پرداخت. او سهم‌خواهی گروه‌های سیاسی از کابینه را موضوعی ثانوی دانست اما تاکید کرد در تشکیل دولت جدید باید به خواست رای‌دهندگان توجه شود.
روز دوشنبه (۱۶ مرداد / ۷ اوت) محمد خاتمی در جمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی به دولت آینده، خواسته‌های مردم و همچنین مشکلات و معضلات ایرانیان در دوره‌های گوناگون پرداخت.
به اعتقاد رئیس جمهور پیشین ایران، در رابطه با تشکیل کابینه جدید باید بیش از هر چیز به سه اصل توجه شود: خواست رهبر حکومت، نظر و مطالبات مردم و نیز "تأمین مصالح ملی و جایگاه بین‌المللی ایران".
خاتمی تاکید کرد که اعضای دولت دوازدهم «باید هماهنگ و همسو با رئیس جمهوری بوده و در راه تحقق اولویت‌هایی که تشخیص داده شده و مردم هم به آن رأی دادند حرکت نمایند.»
او گفت: «مهمترین اصولی که اعضای تشکل‌ها باید به آن توجه داشته باشند مطالبات مردم و انقلاب است.»
این سیاستمدار اصلاح‌طلب در ادامه اظهار داشت: «نباید کسانی که برای موفقیت رئیس جمهوری به صحنه آمدند و مایه گذاشتند خدای ناکرده مورد بیوفائی و نفی و طرد قرار گیرند.»
آزادی، استقلال و پیشرفت همراه با عدالت اجتماعی
خاتمی در آستانه یکصد و یازدهمین سالگرد مشروطه تأکید کرد که ملت ایران در دویست سال گذشته «سرگذشت بسیار حساسی داشته و مراحل مختلفی را طی کرده و شاهد بروز و افول جریان‌ها و رویکردهای مختلفی بوده است. اما در تمام این سالها یک رکن اصلی همواره مورد خواست ملت بوده و آن حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان است.»
به اعتقاد خاتمی: «مخالفت با استبداد، مخالفت با حاکمیت بی‌مهار یک گروه یا اشخاص خاص بر جامعه و رسیدن به این دستاورد مهم که حکومت و حاکمیت نماینده مردم و مورد رضایت مردم و برآمده از خواست و اراده مردم باشد اصولی است که مورد درخواست ملت ما بوده است و در کنار آن مخالفت با استعمار و دخالت بیگانه در سرنوشت و مخالفت با عقب‌ماندگی هم بوده است.»
خاتمی عدالت و عدالت‌خواهی را نیز مطرح کرد و گفت که ملت ایران پیوسته "سه مطالبه روشن" داشته است: «آزادی که باید در چهره یک حکومت دموکراتیک در جامعه تجلی پیدا می‌کرد. استقلال و نفی حاکمیت بیگانه و وابستگی به اجانب و در نهایت توسعه و پیشرفت، همراه و همزمان با عدالت اجتماعی.»
محمد خاتمی: پیشرفت همراه با عدالت اجتماعی یکی از مهمترین خواست‌های ملت ایران است
نقش دین
رئیس جمهور پیشین ایران معتقد است که هیچ حرکتی به سوی آزادی، دموکراسی، استقلال و پیشرفت به ثمر نمیرسد، "مگر این که نسبتی با دین و مایه هویت فرهنگی جامعه داشته باشد".
او تصریح کرد: «اصلاحات آزادی، استقلال و پیشرفت را براساس سنت و دین خودمان می‌خواهد و قائل به اجتهاد و نوآوری در سنت و رسیدن به درکی منطبق با این خواست‌های تاریخی و خواست‌های ملی است.»
خاتمی در ادامه اظهار داشت: «اصلاح‌طلبی که من عرض کردم از جمهوری اسلامی با همه اجزا و ارکانش دفاع می‌کند. وقتی می‌گوییم جمهوری اسلامی باید روشن شود که از اسلامی صحبت می‌شود که در عرصه حیات اجتماعی با معیارهای آزادی، معیارهای دموکراسی، معیارهای پیشرفت و توسعه جامعه سازگار است. به نظر من این روح اصلاح‌طلبی است که مورد توجه ماست. لذا هرکس به این امور معتقد و پایبند است، او اصلاح‌طلب است.»
"رئیس دولت اصلاحات" در ادامه سخنان خود به آسیب‌های اجتماعی "از مواد مخدر گرفته تا فحشا از آسیب‌های محیط زیست گرفته تا وجود بیکاری" و فسادهای اقتصادی پرداخت.
او گفت: «این افتخارآمیز نیست بلکه باعث سرافکندگی است که در فساد اداری و مسائل نظیر آن ما را در رده‌های پایین جهانی قرار می‌دهند.»
خاتمی در پایان به اهمیت امنیت جامعه اشاره نمود و از "نزول اخلاق در سطوح مختلف"، رواج تبعیض و رانت‌خواری در ایران انتقاد کرد.
