ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتصاب هاشمی شاهرودی به عنوان رئیس و اضافه شدن محمد باقر قالیباف و ابراهیم رئیسی از سوی رهبر ایرانی مشخص شد. گرچه این انتصابها با چند ماه تاخیر انجام شد اما ترکیب جدید نشاندهنده نکات مهمی است.
تقریبا همه بازیگران عرصعه سیاسی ایران این موضوع را دریافتهاند که اگر انتخاباتی در میان باشد حتی با وجود شورای نگهبان و نظارت استصوابی آن، محافظه کاران قدرت عرض اندام چندانی ندارند و نمیتوانند خیلی امیدوار باشند که توفیقی بدست آورند بنابراین چشم امید آنها به مناصب انتصابی در حکومت است.
بعد از ماجرای سال ۸۸ و اعتراضهای گسترده به نتیجه انتخابات شکاف عمیقی در جامعه و میان افرادی که شاکلهی این حکومت را تشکیل میدهند هویدا شد. این شکاف پیش تر از آن و بعد از مرگ بنیانگذار جمهوری اسلامی به تدریج افز ایش یافته بود اما به دنبال اعتراضهای چندین ماهه مردم و به لرز ه درآمدن پایههای حکومت عمق این شکاف آشکار شد.
بعد از ان ماجرا رهبر ایران تصور میکرد که میتواند فضا را مدیریت کند و با طرح مباحثی مانند بصیرت و نفوذ و حصر رهبران جنبش سبز به دنبال این بود که تجربهی آیت الله منتظری را تکرار کند که حداقل در ظاهر فضا را به نفع خودش تغییر دهد اما با گذشت چند سال مشخص شد که نه تنها وی توفیقی نداشته بلکه هر روز دیوار بی اعتمادی میان دو طرف دعوا بالاتر رفت.
به دنبال وخیم شدن حال رهبر ایران در سال ۹۳ که به بستری شدن و جراحی وی انجامید و مشخص شدن این موضوع که احتمال مرگ وی در آینده نزدیک بسیار افزایش یافته است، علی خامنهای تصمیم گرفت که به آرامی در شطرنج سیاست ایران مهرههای وفادار به خود را جایگزین افرادی کند که از او و یا نظرات و افکارش فاصله گرفتهاند.
یک سال پس از این ماجرا انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان در ایران برگز ار شد و رهبر ایران بیشتر تمرکزش بر روی مجلس خبرگان بود که چهرههای دردسر سازی مانند سید حسن خمینی به این مجلس راه نیابند. هرچند در نهایت افرادی مانند مصباح یزدی و علم الهدی و محمد یز دی با رای مردم از نشستن بر روی صندلیهای قرمز کاخ سنا که سناتورهای دورهی پهلوی درآنجا جلسات خود را برگز ار میکردند باز ماندند و ۴۳ درصد نمایندگان این مجلس تغییر کرد اما با انتخاب شدن احمد جنتی، آخرین نمایندهی تهران به عنوان رئیس از میتوان فهمید که جهت گیری کلی این مجلس به کدام سمت و سو است و نمایندگان آن بیشتر به کدام جهت کشش دارند.
اما با این حال علی خامنهای در رساندن میراث خود به فردی که بتواند راه وی را ادامه دهد وسواس فراوانی دارد و این مجلس خبرگان همچنان سراپا گوش نیست. بنابراین باید چهرهی مجمع تشخیص مصلحت نیز تغیر کند که اگر کار انتخاب رهبر در مجلس خبرگان به دراز ا کشید و اداره کشور به شورای ۳ نفره واگذار حداقل در ۴ سال آینده حسن روحانی نتواند در این شورا جولان دهد و حضور یک فرد هم سو با آملی لاریجانی در کنار وی قدرت مانور حسن روحانی را کاهش دهد.
بر طبق اصل یکصد و یاز دهم قانون اساسی تا هنگام معرفی رهبر، شورایی مرکب از رئیسجمهور، رئیس قوه قضائیه و یکی از فقهای شورای نگهبان به انتخاب مجمع تشخیص مصلحت نظام، همه وظایف رهبری را به طور موقت به عهده می گیرد. همچنین با اضافه شدن نام محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به مجمع تشخیص مصلحت قدرت اعمال نظر سپاه نیز افز ایش یافت و علاوه بر قدرت میدانی سپاه به صورت رسمی در مراکز تصمیم ساز هم سهیم شده است.
البته به جر تغییرات مهم در مجمع تشخیص مصلحت در بخشهای دیگر نیز تغییرات دیگری به چشم میخورد. به طور مثال اکثر امامان جمعه گوش به فرمان و چشم به دهان رهبر هستند که هر آنچه او بگوید تکرار کنند و با اشارهی شورای سیاستگذاری امامان جمعه که آنجا نیز ز یر نظر علی خامنهای اداره میشود به هر کس که رهبر بخواهد بتازند.
اما در این میان بودند کسانی که طی سالهای گذشته از رهبر ایران فاصله گرفتند و ساز ناکوی بودند در میان سمفونی از پیش نوشته شدهی امامان جمعه. از آخرین انها میتوان به آیتالله جعفری امام جمعه کرمان و علی رضایی بیرجندی امام جمعه بیرجند اشاره کرد که با فشارهای که به آنها وارد شده مجبور به استعفا شدند. و به نظر میرسد ایت الله نورمفیدی تنها امام جمعهای است که با رهبر ایران همسونیست.
به هر تقدیر در صفحه شطرنج ایران مهرههای پیدا و پنهان فراوانی نقش بازی میکنند که حرکت و یا تغییر هر کدام میتواند در آینده ایران تاثیر گذار باشد و این بازی همچنان ادامه دارد و به جز محافظه کاران جناح اصلاح طلب و میانه رو هم هر چند محدود اما مهرهها و حرکتهای خود را دارد.