دویچه وله - انتشار تصویری که لاریجانی و خاتمی را در حسینیه جماران کنار هم نشان میدهد بحثهای زیادی به پا کرده است. عدهای این همنشینی را دورخیز لاریجانی برای ریاست جمهوری میدانند و برخی میگویند او در جماران به "تله" افتاده است.
چند روز پیش (جمعه ۳۱ شهریور/ ۲۲ سپتامبر) مراسمی برای گرامیداشت آیتالله حسین راستی کاشانی در حسینیه جماران برگزار شد که شماری از شخصیتهای سیاسی، مذهبی و نظامی از جناحهای مختلف حکومت در آن شرکت کردند.
حسینیه جماران کنار اقامتگاه روحالله خمینی قرار دارد و از ابتدای سال ۵۸ اصلیترین محل ایراد سخنرانیها و دیدارهای او بوده است. این مکان در اختیار بازماندگان خمینی است و رفت و آمد چهرههای شاخص اصلاحطلبان و برگزاری مراسم آنها در آن در سالهای اخیر افزایش یافته است.
از مراسم روز جمعه عکسهایی منتشر شده که در برخی از آنها رئیس جمهور پیشین، محمد خاتمی در کنار علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی دیده میشود. عکسهای دیگری نیز از خاتمی در کنار حسن خمینی، عبدالعلی علی عسکری، رئیس منصوب خامنهای در سازمان صدا و سیما و محمد امامی کاشانی، از امامان جمعه تهران و روحانیان محافظهکار منتشر شده است.
حساسیت ویژه به همنشینی لاریجانی و خاتمی
با این حال هیچ یک از این عکسها و همنشینیها به اندازهی نشستن لاریجانی در کنار خاتمی خبرساز و پرحاشیه نبوده است. یکی از علتهای حساسیت زیاد به این مسئله به ممنوعیت انتشار اخبار فعالیت و سخنان خاتمی و تصویر او در رسانههای داخلی و جایگاه لاریجانی به عنوان رئیس قوه مقننه بازمیگردد.
این محدودیتها از زمان انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری اندکی کاهش یافته و برخی رسانهها نه تنها از خاتمی نام میبرند که سخنان و دیدگاههای او را نیز به نقل از دیگران منعکس میکنند.
همنشینی رئیس جمهور سابق و رئیس کنونی مجلس اتفاقی بوده یا با برنامهریزی قبلی انجام شده و آیا لاریجانی با این برنامه موافق بوده یا این کنار هم نشستن به او تحمیل شده است؟ اینها پرسشهایی هستند که در روزهای گذشته پاسخها و گمانهزنیهای متفاوتی درباره آن انتشار یافته است.
"تلهگذاری" در حسینیه جماران
روزنامه کیهان در "خبر ویژه" سوم مهرماه خود مدعی است عسکری و لاریجانی "با تلهگذاری برخی مرتبطان فتنهگران" برای لحظاتی کنار خاتمی نشستند و تصویرهای این همنشینی "سوژه کانالها و سایتهای وابسته به فتنهگران شدند تا چنین القا کنند که حساسیت نظام نسبت به خط قرمز فتنه کاهش پیدا کرده است".
"فتنه" عنوانی است که رهبر جمهوری اسلامی و حامیانش برای جنبش اعتراضی به نتایج اعلام شده انتخابات سال ۸۸ به کار میبرند. بر همین اساس رهبران و چهرههای شاخص اصلاحطلبان "سران فتنه" و هواداران آنها "فتنهگر" خوانده میشوند.
کیهان مینویسد گزارشها حاکی است که در اتفاق روز جمعه "صحنهسازی و شیطنت" صورت گرفته است. این روزنامه به نقل از وبسایت جهاننیوز و از قول شاهدان عینی نوشت، هنگام ورود رئیس صدا و سیما به حسینیه، مسئول استقبال از میهمانان با اشاره حسن خمینی او را برخلاف میلش به جایگاه میهمانان ویژه هدایت کرد و خمینی او را میان خود و خاتمی نشاند.
راوی "تلهگذاری" در حسینیه ارشاد به چگونگی "به دام انداختن" لاریجانی اشاره نکرده اما ادعا میکند رئیس سازمان صدا و سیما "خیلی معذب و ناراحت" و گرچه "درنهایت ناراحتی ادب و لبخند روی لبش را حفظ میکرد" یک کلمه هم با خاتمی و حسن خمینی حرف نزده است.
رئیس دست به سینه صدا و سیما
یکی از عکسهای منتشر شده در وبسایت جماران، علی عسکری را میان خاتمی و خمینی با چهرههای خندان نشان میدهد در حالی که او به نشانه احترام دست بر سینه دارد و سر را به سوی رئیس جمهور ممنوع التصویر در "رسانه ملی" خم کرده است.
روزنامه کیهان که ظاهرا خود نیز به تئوری "تلهگذاری" چندان اعتقاد ندارد نوشته است: «در هر صورت، آنچه از آقایان عسکری و لاریجانی به عنوان مسئول نظام جمهوری اسلامی انتظار میرود، تاکید بر مرزبندی با فتنه و سران آن - از جمله خاتمی - است و برای زدودن آثار شیطنت رسانههای وابسته به فتنهگران لازم است این اظهار برائت و انزجار صراحتا اعلام شود.»
در این میان برخی نیز بر این باورند که اقدام لاریجانی کاملا حساب شده بوده و او برای نامزدی در انتخابات آینده ریاست جمهوری از هم اکنون در صدد جلب نظر و حمایت اصلاحطلبان است.
عبدالله گنجی، مدیر مسئول اصولگرای روزنامهی جوان در یک یادداشت تلگرامی با اشاره به این که علی لاریجانی "هم با هوش است و هم محافظهکار" گزینه "در دام افتادن" برای نشستن او کنار خاتمی را زیاد معتبر نمیداند و برای این اقدام چند احتمال دیگر مطرح میکند.
احتمال تعدیل محدودیتهای خاتمی
گنجی مینویسد احتمال تحمیل شدن این وضعیت به لاریجانی کاملا منتفی نیست، اما "ممکن و محتمل است این هم قاب شدن با اطلاع از قصد جبران خاتمی و تعدیل حصر رسانهای وی باشد و لاریجانی با آگاهی از این خبر در صدد پیشتازی و بهرهبرداری برای خود باشد".
مدیر مسئول روزنامهی جوان همچنین نوشته: «محتمل است که لاریجانی برای ۱۴۰۰ دنبال جابهجایی سبد رای باشد زیرا تجربه ۱۳۸۴نشان داد سبد مد نظر خالی است لذا در صدد است شعاع جامعه مد نظرش را گسترش دهد و احساس میکند بوکس خوردن از حزبالهیها در این مسیر نه تنها ضرری ندارد که سودآور هم هست.»
عبدالواحد موسویلاری، وزیر کشور دولت خاتمی احتمال حمایت اصلاحطلبان از لاریجانی را رد کرده و گفته است: «اصلاحطلبان کاندیدا و اشخاصی به مراتب قدرتمندتر از علی لاریجانی دارند که دارای ظرفیتهای بیشتری است پس دلیلی ندارد بخواهند از جریان رقیب حمایت کنند. بنابراین میتوان گفت این گونه سخنان یک تست سیاسی از ناحیه جریان مقابل است.»
در میان گمانهزنیهای مختلف احتمالی که مدیر مسئول روزنامه جوان مطرح کرده مبنی بر اطلاع لاریجانی از "تعدیل حصر رسانهای" خاتمی چندان غیر واقعبینانه به نظر نمیرسد. رسانههای ایران تا چند ماه پیش مجبور بودند برای اشاره به خاتمی از عنوان "رئیس دولت اصلاحات" استفاده کنند و مدتی است حساسیتها و سختگیریها در این زمینه به شکل محسوسی کاهش یافته است.
اسفند ماه سه سال پیش به درخواست دادستانی تهران سایتهای خبری جماران و "بهار نیوز" به دلیل انتشار اخبار و تصاویر محمد خاتمیفیلتر شدندو پس از سپردن تعهد به رعایت کردن "دستورات قضایی" بار دیگر در دسترس قرار گرفتند.