رادیو زمانه ـ مرکز آمار ایران از کاهش حدود یک درصدی نرخ بیکاری در تابستان امسال خبر داد. وزیر کار می‌گوید که شرایط برای اشتغال مهاجران در ایران سخت‌تر خواهد شد.
مرکز آمار ایران نرخ بیکاری رسمی در تابستان امسال را ۱۱,۷ درصد اعلام کرد که در مقایسه با مدت مشابه یک‌سال گذشته یک درصد کاهش یافته است. نرخ بیکاری رسمی برای تابستان یک‌سال قبل ۱۲,۷ درصد اعلام شده بود.
برپایه این آمار نرخ بیکاری در تابستان امسال به نسبت سه ماه نخست نیز ۹ دهم درصد کاهش یافته است.
مرکز آمار نرخ نرخ مشارکت اقتصادی در تابستان امسال را ۴۱ درصد اعلام کرده که بیانگر افزایش ۴ دهم درصدی در مقایسه با بهار امسال و ۶ دهم درصدی به نسبت یک‌سال قبل است.
این گزارش نشان می‌دهد که نرخ بیکاری گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال همچنان بیش از ۲ برابر نرخ بیکاری رسمی اعلام شده، است. نرخ بیکاری این گروه سنی ۲۴,۴ درصد اعلام شده است.
مرکز آمار اعلام کرده که نرخ بیکاری این گروه سنی به نسبت بهار امسال و تابستان سال گذشته به ترتیب ۲ و ۲,۳ درصد کاهش یافته است.
این نهاد دولتی بدون انتشار جرئیات بیشتر، نرخ بیکاری زنان را بالاتر از مردان و نرخ بیکاری مناطق شهری را بیشتر از مناطق روستایی دانسته است. بر اساس گزارش پیشین مرکز آمار نرخ بیکاری زنان دو برابر نرخ بیکاری مردان است.
برپایه این گزارش در حالیکه ۹,۲ درصد از جمعیت شاغل در ایران به دلیل عدم امکان و رکود اقتصادی به صورت نیمه‌وقت یا اشتغال ناقص مشغول به کارند، ۴۰,۵ درصد نیز بیشتر از ۴۹ ساعت در کار می‌کنند. اشتغال بیش از ۴۹ ساعت در هفته به معنای داشتن شغل دوم و یا اضافه‌کاری است که بیانگر عدم تامین مالی افراد به دلیل پائین بودن دستمزدها با اشتغال استاندارد و یا یک شغل است.
در گزارش مرکز آمار بخش خدمات با ۴۹,۵ درصد بیشترین سهم را در اشتغال دارد. اشتغال بخش خدمات در بهار امسال ۴۹,۸ درصد اعلام شده بود که سه دهم درصد بیشتر از آمار اعلام شده شش ماه نخست است. همچنین میزان اشتغال صنعتی نیز یک دهم درصد کاهش یافته و به ۳۱,۴ درصد رسیده است.
در حالیکه میزان اشتغال صنعتی و خدماتی کاهش یافته، مرکز آمار از افزایش ۴ دهم درصدی اشتغال کشاورزی خبر داده است. سهم بخش کشاورزی از اشتغال ۱۹,۱ درصد اعلام شده است.
کاهش نرخ بیکاری رسمی در حالی رخ داده که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پیش از این کاهش نرخ بیکاری در سال‌جاری را ناممکن ارزیابی کرده بود. دولت حسن روحانی اما اعلام کرده که با اجرای طرح جامع اشتغال و کارورزی نرخ بیکاری را کاهش خواهد داد.
دولت در طرح کاروزی که با انتقادهای فراوانی روبرو است، فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها را با یک سوم دستمزد و بدون برخورداری از بیمه تامین اجتماعی در اختیار بنگاه‌های اقتصادی قرار می‌دهد.
منتقدان این طرح هدف از اجرای آن را «کاهش نرخ بیکاری رسمی» و «ارزان‌سازی نیروی کار» می‌دانند و بارها از دولت خواسته‌اند که اجرای آن را متوقف کند.
به‌رغم این اعتراض‌ها علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران گفته است که تا به حال ۲۶۰ هزار جویای کار در این طرح ثبت‌نام شده و ۶۰ هزار نفر نیز به بنگاه‌ها معرفی شده‌اند.
سخت‌تر شدن شرایط برای مهاجران
کاهش اشتغال مهاجران یکی دیگر از سیاست‌های دولت حسن روحانی برای بهبود وضعیت اشتغال است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران از سه سال قبل به صورت علنی سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تری را برای اشتغال مهاجران به اجرا گذاشت.
در پیوند با همین موضع ربیعی شامگاه چهارشنبه ۱۲ مهر گفت که وزارت کار در چهار سال گذشته ۴۲ هزار «اتباع خارجی غیرمجاز» شناسایی و از کار اخراج شده‌اند.
او افزود: کارفرمایانی که از «اتباع خارجی غیرمجاز» استفاده کردند، جریمه شده و« ۸۰ هزار کارگر ایرانی به اجبار به آنها معرفی شده است».
ربیعی همچنین از شناسایی ۷۰۰ هزار کارگری که به گفته او «به صورت غیرمجاز در ایران سکونت دارند»، خبر داد و گفت که ۱۹۷ هزار تن از این کارگران «اخراج و نیروی کار ایرانی جایگزین آنها شده است».
اگرچه او از بیان جزئیات بیشتر در باره این کارگران خودداری کرده، اما برپایه آمارهای دولتی می‌توان گفت که مهاجران افغانستانی بیشترین سهم را در «کارگران مهاجر اخراج شده» دارند.
براساس اعلام منابع دولتی نزدیک به سه میلیون افغانستانی در ایران سکونت دارند که پس از اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه اشتغال آنها به فهرست اعلامی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی محدود شده است.
دولت جمهوری اسلامی با همکاری شوراهای اسلامی کار سه سال پیش همزمان با مراسم روز جهانی کارگر، کارگران خارجی را یکی از علل افزایش نرخ بیکاری در ایران جلوه داد.
این سیاست از سوی دیگر نهادهای دولتی و عمومی نیز به کار گرفته شده است به گونه‌ای که در یک‌سال گذشته تعداد تبلیغات شهری علیه کارگران مهاجر افزایش چشمگیری یافته است.
همچنین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت کشور ایران اعلام کرده‌اند که مجازات شدیدتری علیه کارفرمایانی که از «اتباع غیرمجاز» استفاده کنند، اعمال خواهند کرد.
این سیاست‌های سخت‌گیرانه در حالی به اجرا گذاشته می‌شود که دولت ایران شرایط تمدید اقامت برای مهاجران افغانستانی را دشوارتر کرده و برخی از آنان را نیز برای دفاع از بشار اسد به سوریه اعزام می‌کند.
