روزنامه جامعه فردا در گزارشی با تیتر «پژواک جنگ را می‌شنویم؟» از «جای خالی گفت و گوی منطقه‌ای در غیاب میانه روها» به عنوان یکی از دلایل اصلی اوج گیری بحران در خاورمیانه یاد کرده و نوشته است:

مرتضی سیمیاری - جامعه فردا

سوم اسفندماه سال 95 حسن روحانی که برای دریافت پیام شش کشور عربی به کویت سفر کرده بود گفت که آماده گفت وگوی منطقه ای است. او البته پیش از این برجام منطقه ای را نیز طرح کرده، اما پیش نهادات او آنچنان که باید مورد توجه قرار نمی گیرد، به جای آن ولیعهد جوان عربستان می گوید: »جایی برای مذاکره وجود ندارد. «موشک بالستیک به سمت ریاض شلیک می شود، در تهران فرمانده سپاه می گوید ما امکان دادن موشک به حوثی ها را نداریم، اما صدای بلندی در ریاض و واش نگتن می گوید تهران موشک ها را دس ت یمنی ها داده است. تهران می گوید عربس تان می خواهد جنگ را به لبنان بکشاند، اما ثامرس هبان می گوید:

اراده کنیم جنگ را به ایران می کشانیم؛ به لبنان احتیاجی نیست.«دیالوگ دیپلماتیک قابل فهمی بین ایران و عربستان وجود ندارد؛ هر چه هست صدای جنگ است که هر لحظه بلند و بلندتر می شود. مدتهاست میان ایران و عربستان جنگ سرد برقرار است، اما انگار وضعیت در حال تغییر است و ممکن است با ورود بازیگران جدید به صحنه مانند اسرائیل و عربستان جنگ شکل جدی تری به خود بگیرد.

عربستان و ایران مدت هاست که نقشی مشابه یکدیگر بازی می کنند. ایران سعی در صدور دیالوگ خود در منطقه دارد، عربس تان نیز با برخورداری از منابع مالی مهم سعی کرده به نوعی دیگر همین نقش را بازی کند و نه تنها در جهان اسلالم بلکه از اندونزی تا بالکان و کوه تورابورا حضور فعال داش ته باشد؛ در گسترش رقابت میان تهران و ریاض تغییرات جهانی و منطق ه ای نیز نقش مهمی ایفا کرده است. بعد از پایان جنگ سرد بلوک بندی جدیدی در خاورمیانه ش کل گرفت و عربستان متحد استراتژیک آمریکا شد و سعی کرد ژاندارم جدید منطقه باشد. در دوران بهار عربی جدال ایران و عربستان برای گسترش نفوذ در حوزه های درگیر نیز افزایش یافت. ایران سعی می کرد نفوذ خود را در مناطق شیعه نشین افزایش دهد و در آن سو عربستان یا در حال بر هم زدن بازی ایران بود و یا اینکه حوزه های سنی نشین را علیه ایران بسیج می کرد. جالب بود که ایران در سوریه از اسد که از اقلیت های سوریه است حمایت می کرد و در یک تناقض جالب عربستان از اپوزیسیون او که شعار دموکراسی و آزادی می دادند دفاع میکرد، در حالی که عربستان خود متهم اصل ی نقض حقوق بشر در کشورش بود. به جای آن در بحرین عربستان از اقلیت مستبد دفاع می کرد و نیروی نظامی اش را در میدان مروارید مستقر می کرد، اما تهران حامی اکثریت شیعه بود که اتفاقا شعارهای دموکراتیک نیز می دادند.

رابطه ایران و عربستان در طی این چند سال یک خیابان یک طرفه و یک تناقض بزرگ بوده است، آن ها سعی کرده اند عمل و عکس العمل یکدیگر باشند.

یک رابطه مشابه برخورد در یمن، قطر و توئیتر دوطرف یکدیگر را متهم به جنگ نیابتی می کنند، می گویند یمن محل مناعه دوطرف است،عربستان خسارت های زیادی دیده است، آخرین آن سقوط هلیکوپتر شاهزاده سعودی است. بمب افکن های سعودی صنعا را با خاک یکسان می کنند. قربانی اصلی البته یمن است که این روزها در گرسنگی و بیماری وبا دست و پا می زند. قطر هم البته نقطه ای جذاب برای رقابت دو کشور محسوب می شود. عربستان سعودی علاقه دارد برادر بزرگتر باشد، اما قطری ها شورش کرده اند و به آغوش تهران و آنکارا پناه برده اند. این اتفاق عربستان را عصبانی کرده است. عربستان قطر را تحریم کرده است، اما ایران می گوید آغوشش برای دوحه باز است.

قطر آخرین نقطه از تنش های میان تهران و ریاض محسوب می شود. البته جنگ نیابتی در اینترنت و به خصوص توئیت ر هم همواره با شدت ادامه دارد. بارها صفحات وزارتخانه ها و سازمان های رسمی دو کشور توسط هکرهایی که خود را هوادار ایران و یا عربستان می دانسته اند مورد حمله قرار گرفته است.

خردادماه امسال بن سلمان می گوید جنگ را به داخل مرزهای ایران می کشاند. چند روز بعد داعشی ها در تهران به پارلمان حمله می کنند و 17 نفر به شهادت می رسند. داعش مسئولیت حمله را بر عهده می گیرد، اما مقامات تهران انگشت اتهام را به سمت عربستان می گیرند. مدتی قبل از این حادثه ایران، عربستان سعودی را متهم کرده بود که با دایر کردن کنسولگری و ایجاد پایگاه نظامی در اربیل عراق در حال حمایت از گروه های مسلحانه ای است که علیه ایران می جنگند. حسین دهقان وزیر دفاع ایران گفت ه بود که اگر عربستان سعودی اقدامی شتابزده انجام دهد تمام عربستان سعودی غیر از مکه و مدینه را با خاک یکس ان خواهند کرد.

حمله به مجلس در تهران به پای عربستان نوشته می شود. سپاه نیز در بیانیه اش آمریکا و عربستان را متهم اصلی معرف ی می کند. خبرگزاری آناتولی در یادداشتی می نویسد: اگر تهران بخواهد انتقام حادثه پارلمانش را در خاک عربستان بگیرد جنگ منطقه ای شروع می شود. آناتولی اعتقاد دارد جنگ ایران و
عربستان جنگی در ابعاد کالسیک نخواهد بود و تمام منطقه را درگیر خود خواهد کرد.