کیهان لندن ـ احمد رأفت - موزه تیت مدرن لندن، تا ۱۲ آذر ماه (سوم دسامبر) میزبان نمایشگاهی از «کتاب‌های مصور ایرانی، از انقلاب تا جنگ» است. کتاب‌هایی که تصاویر عکاسان سرشناس ایرانی را از روز‌های پر هیاهوی قبل از انقلاب، تا جبهه‌های جنگ ۸ ساله با عرق را در بر می‌گیرند. در این نمایشگاه کارهایی از سیف‌الله صمدیان، بهمن جلالی، کاوه گلستان، مریم زندی و آلفرد یعقوب‌زاده و دیگر عکاسان ایرانی به نمایش گذاشته شده است.
روز‌های جنگ
در یک سوی سالن کوچکی که در موزه تیت مدرن میزبان این نمایشگاه است، برگ برگ کتاب «خرمشهر» بهمن جلالی به روی دیواری قرار داده شده‌اند. این کتاب در سال ۱۳۶۱ در ایران منتشر شد و در آن زمان نیز مورد استقبال قرار گرفت. بهمن جلالی، یکی از عکاسان خبری سرشناس ایران است که وقایع انقلاب و جنگ را به تصویر کشیده است. صفحاتی از کتاب دیگری از بهمن جلالی با عنوان «روز‌های خون، روز‌های آتش» را نیز می‌توان در این نمایشگاه دید. این کتاب کار مشترک این عکاس سرشناس با همسرش رعنا جوادی است. رعنا جوادی نیز از عکاسانی است که انقلاب و جنگ را به تصویر کشیده‌اند.
کتاب دیگری در مورد جنگ که در این نمایشگاه حضور دارد، «تهران زیر حملات موشکی»، کار جاسم غضبان‌پور، عکاس خوزستانی، است. غضبان‌پور نگاهی از آسمان تهران به حملات موشکی عراقی‌ها به پایتخت در زمان جنگ دارد. غضبان‌پور در پایان جنگ ۸ ساله با عراق، دست از عکاسی خبری برداشت و جنبه‌های گوناگون فرهنگ و هنر ایران را به تصویر کشید. وی در این زمینه تا کنون بیش از ۴۰ کتاب منتشر ساخته است.
در آن‌سوی سالن، عکس‌ها و کتاب‌ها در مورد هفته‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و بعد از آن دیده می‌شوند. کتاب‌هایی که در این بخش از نمایشگاه قرار دارند، برخی به صورت کتاب باز در ویترین و دیگران به صورت پوستر به روی دیوار قرار داده شده‌اند، و تصاویری از سیف‌الله صمدیان، مریم زندی، آلفرد یعقوب‌زاده و کاوه گلستان را در بر می‌گیرند.
روز‌های انقلاب
این بخش با نمایش جلد کتاب «انقلاب به روایت تصویر» سیف‌الله صمدیان آغاز می‌شود. برگ‌هایی از این کتاب نیز به روی دیوار این سالن قرار گرفته است. البته تمامی تصاویر این کتاب، کار سیف‌الله صمدیان نیستند. پرویز زمانی و هاشم فروتن نیز با تصاویرشان در این کتاب حضور دارند. در این کتاب با استفاده از کولاژ، اشعاری از فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و احمد شاملو، و همچنین نوشته‌های دیواری، چهره‌ای متفاوت از آن دوران ارائه داده می‌شود، اگرچه فضای آن زمان را به خوبی به مخاطب و خواننده منتقل می‌کند.
کتاب «انقلاب ۵۷» مریم زندی سال‌ها در وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی خاک خورد تا بتواند در ۱۳۹۳ مجوز انتشار بگیرد. مریم زندی در مصاحبه‌ای می‌گوید دلیل تاخیر در عدم صدور مجوز برای این کتاب، عکس‌هایی است که او در خانه محمد مصدق در سال ۱۳۵۷ گرفته است. البته حساسیت جمهوری اسلامی ایران در مورد محمد مصدق، از همان ابتدای پیروزی انقلاب وجود داشته و هرگز هم این حساسیت کاهش نیافته است.
انقلاب تصویری
کتاب‌ها و عکس‌های این نمایشگاه همگی متعلق به مارتین پار، عکاس خبری باسابقه بریتانیایی است. مراد منتظمی که یکی از برگزارکنندگان این نمایشگاه است، درباره نمایش این مجموعه می‌گوید: «ایران بدون شک تنها کشور خاورمیانه است که همزمان با غرب قدم به جهان عکاسی گذاشت و می‌توان گفت که تفاوت بین استفاده از عکس در ایران با غرب، نسبت به دیگر کشورهای منطقه بسیار ناچیز است. انقلاب ۱۹۷۹، انقلابی است بسیار تصویری که عکس، فیلم و نقاشی‌های بسیاری از لحظات مختلف آن را ثبت کرده‌اند».
مراد منتظمی، در ادامه، جنگ ایران و عراق را نیز بسیار تصویری می‌خواند: «با آغاز جنگ در پیامد حمله صدام حسین، جمهوری اسلامی ایران تبدیل به مهم‌ترین ناشر تصاویر و فیلم‌های جنگی شد. آنها خیلی خوب توانستند از تصویر برای بیان هویت ملی استفاده کنند. عکاسانی چون بهمن جلالی یا کاوه گلستان همزمان با اینکه قربانی سانسور در جمهوری اسلامی بودند، از سوی نظام برای تبلیغات نیز مورد استفاده قرار گرفتند».
