کیهان لندن ـ اگر علی عبدالله صالح، تنها پنج روز قبل از اینکه حوثی‌ها او را بکشند کشته می‌شد، خونش به گردن نیروهای ائتلاف عربی به رهبری سعودی می‌افتاد اما او زمانی به دست حوثی‌ها کشته شد که به ائتلاف خود با حوثی‌ها پایان داده بود.
حوثی‌ها با کشتن علی عبدالله صالح عملا به یک دشمن برای تمام گرایش‌های سیاسی و اجتماعی داخل یمن تبدیل شدند؛ عبدالله صالح تنها برگ ملی- میهنی مورد ادعای حکومت‌شان و دریچه‌ی آنها به سوی جریان‌های داخلی یمن و جهان بود. با کشته شدن صالح، نقشه جنگ در یمن به شکلی دراماتیک تغییر یافت. صالح از همان شبی که فرصت یافت در تلویزیون ظاهر شود و پیام صلح را خطاب به جریان دوم کنگره خلق یعنی عبدربه منصور هادی که مورد حمایت ائتلاف عربی است اعلام کرد، معادله سیاسی- نظامی یمن را به کلی دگرگون ساخت؛ بنابراین ترور صالح تغییرات جدید را متوقف نخواهد کرد.
آیا صالح پس از مرگش می‌تواند با دولت قانونی یمن متحد شود و اقدام به مقابله با حوثی‌ها کند؟
آیا نفوذ صالح و نهادهایش، وفاداری ژنرال‌هایش و پیروی طیف بزرگی از یمنی‌ها به ایده‌ها، راهنمایی‌ها و ائتلاف‌هایی که در نتیجه نفوذ گسترده‌ی چهار دهه حکمرانی وی بر یمن شکل گرفت، ادامه خواهد یافت؟
آنچه ما از صالح می‌دانیم این است که همه تلاش‌های چندسال گذشته برای محو نقش و تاثیر او از صحنه سیاسی یمن با شکست مواجه شد. حتی زمانی که او در نتیجه اعتراضات گسترده سال ۲۰۱۱ بهار عرب مجبور به استعفا از مقام خود شد، به عنوان رهبری موثر و با نفوذ در صحنه سیاسی کشورش باقی ماند. و زمانی که در مسجد «النهدین» مورد سوء قصد قرار گرفت و زخمی شد همه فکر کردند دوران سیاسی او به پایان رسید اما اینگونه نشد. او پس از چند ماه معالجه در ریاض بار دیگر به صنعا برگشت و رهبری سیاسی حزب کنگره خلق و اداره جنگ‌ها را به عهده گرفت. به همین دلیل حوثی‌ها تصمیم گرفتند او را بکشند نه به این دلیل که به ائتلاف با آنها پایان داد بلکه به این دلیل که او قادر بود پروژه سیاسی آنها را با شکست مواجه کند.
صالح چند روز قبل از مرگش زمانی که به ائتلاف خود با حوثی‌ها پایان داد، در واقع نقشه سیاسی یمن را تغییر داد؛ او با این تصمیم شمار دشمنان دولت قانونی یمن به ریاست عبدربه منصور هادی را به نصف کاهش داد و مناطق مخالفان مسلح هوادار او که در کنار حوثی‌ها با دولت قانونی و ائتلاف عربی می‌جنگیدند اکنون در کنار حوثی‌ها نیستند بلکه دشمن آنها شدند.
پشت کردن صالح به حوثی‌ها و پیوستن او به اردوی دولت قانونی و ائتلاف عربی، اگر زنده می‌ماند به شکست حتمی حوثی‌ها منجر می‌شد و به جنگ داخلی یمن پایان می‌داد. هدف حوثی‌ها از کشتن صالح برهم زدن طرح و برنامه آشتی ملی او بود؛ صالح تصمیم داشت با دولت قانونی و ائتلاف عربی صلح کند.
جبهه ائتلاف عربی و هواداران صالح اکنون دریافته‌اند که هدف حوثی‌ها شکست پروژه آشتی ملی مورد نظر صالح است. به همین دلیل تمام گرایش‌های سیاسی یمن باید برای نجات طرح مصالحه و ایجاد جبهه‌ای متحد جهت طرد شبه‌نظامیان فرقه‌گرای حوثی عمل کنند.
آنچه رئیس جمهور فقید یمن چند روز قبل از مرگش انجام داد، مهم‌ترین رویدادی بود که از زمان آغاز جنگ سه ساله در یمن رخ داد. مرگ صالح، قبایل و اهالی شمال صنعا را دشمن حوثی‌ها کرد وچنانچه فرماندهان هوادار صالح در کنار ارتش ملی یمن علیه گروه حوثی بجنگند، این گروه در بخش شمالی صنعا محاصره خواهد شد.
صالح در روزهای آخر عمرش تلاش کرد، صنعا پایتخت یمن را از اشغال حوثی‌ها آزاد کند؛ حوثی‌ها در پی کودتایی با موافقت خود صالح در سال ۲۰۱۴، بدون هیچ‌گونه مقاومتی پایتخت را اشغال کردند.
طی این سه سال این سوال همیشه مطرح بود که حجم قدرت حوثی‌ها در صنعا تا چه اندازه است. گفته می‌شد که آنها قوی‌ترین جریان مسلح در پایتخت هستند و هر گونه تلاش برای از بین بردن آنها موجب جنگی خونین میان دو طرف در خیابان‌های تاریخی شهر صنعا خواهد شد. بررسی واقعیت‌ها کمی دشوار بود، اما ترور عبدالله صالح نشان داد که حوثی‌ها نیروی با قدرتی هستند.
در گذشته، صنعا دژ مستحکم صالح به شمار می‌رفت؛ در آن زمان حوثی‌ها کمترین شانسی برای ورود به صنعا نداشتند تا اینکه با موافقت صالح وارد پایتخت شدند؛ حوثی‌ها از بدو اشغال صنعا ابتدا به سراغ مخازن اسلحه ارتش یمن رفتند و افراد و شخصیت‌های فرصت‌طلب را خریدند و خود را برای روزی که احتمال می‌دادند صالح ائتلافش را با آنها پایان خواهد داد، آماده کردند تا او را ترور کنند و بر پایتخت مسلط شوند.
واقعیت جدید یمن بحرانی و بسیار خطرناک است، ورود ارتش ملی و نیروهای ائتلاف عربی به صنعا ضروری شده است. همچنین همکاری با باقیمانده‌های ارتش عبدالله صالح که از قتل رهبرشان «شوکه» شده‌اند، بسیار مهم است. مشارکت اهالی صنعا و نیروهای وفادار به صالح برای بازپس گرفتن پایتخت از دست حوثی‌ها بسیار حیاتی است. صالح در آخرین سخنرانی تلویزیونی خود، خواستار پایان یافتن محاصره بنادر و از سر گرفتن پروازها از فرودگاه صنعا شده بود. انجام چنین کارهایی پس از صالح و با وجود حوثی‌ها ناممکن است. تنها با ایجاد یک ائتلاف جدید و شکست حوثی‌ها، بازگشایی بنادر و فرودگاه‌ها امکان‌پذیر خواهد شد. اگر نیروهای سیاسی یمن بتوانند به توافق برسند و صنعا را از دست حوثی‌ها بازپس گیرند آنگاه صنعا می‌تواند نقش تاریخی خود را به عنوان پایتخت اداره دولت، به جای عدن پایتخت موقت، ایفا کند. بنابراین اهالی صنعا، رهبران حزب کنگره خلق و فرماندهان نظامی وفادار به صالح باید اهمیت تغییراتی که صالح آنها را پایه‌ریزی کرد و برای آنها کشته شد بدانند و از طرحی که او در روزهای آخر عمر برای آینده یمن می‌ریخت، حمایت کنند.
اما سرنوشت گرگ‌های وحشی یا حوثی‌ها چه خواهد شد؟
درست است که حوثی‌ها توانستند از عبدالله صالح خلاص شوند و طرح او را موقتا متوقف کنند اما آنها نیز عملا به خط آخر رسیده‌اند و هیچ افقی برای آینده ندارند. حوثی‌ها با قتل صالح که هیچ توجیهی برای آن ندارند، خود را از بزرگ‌ترین و قوی‌ترین شریک سیاسی محروم کرده و امید و امکان تاثیرگذاری برای تشکیل یک نظام سیاسی حاکم را از دست داده‌اند. حوثی‌ها با کشتن صالح به شبه‌نظامیان مزدور برای رژیم ایران وعلیه ملت یمن تبدیل شده‌اند.
*منبع: شرق‌الاوسط
*نویسنده: عبدالرحمن الراشد
*ترجمه از کیهان لندن
