اعتماد ـ شاید اگر زمانی از سودهای ۳۰ درصدی و ۲۸ درصدی صحبت می‌کردیم برای شنونده‌ها عجیب و غریب بود یا زمانی که سپرده‌گذاران بانکی با شنیدن الزام کاهش سود بانک‌ها به ۱۸ درصد منابع مالی خود را از بانک‌ها خارج کردند بسیاری طمع دریافت سود ۲۲ و ۲۴ درصدی یا حتی ۳۰ درصدی را دلیلی برای این امر می‌خواندند و با نگاهی سرزنش‌کنانه به آنها می‌نگریستند. هیچکس تصور نمی‌کرد که روزی رییس کل بانک مرکزی از سودهای ۴۰ درصدی و ۸۹ درصدی در نظام بانکی کشور صحبت کند. اما گویا بی‌ضابطه بودن سودهای بانکی موجب شده است تا پرداخت سودهای نامتعارف صدای رییس کل بانک مرکزی را هم به هوا بلند کند.
ولی‌الله سیف، رییس‌کل بانک مرکزی زمانی که شنبه شب در یک برنامه تلویزیونی شرکت کرد، روایتی از شیوه کار موسسات غیرمجاز اعتباری مطرح کرد که می‌تواند دلیل ورشکستی و سرگردانی امروز سپرده‌گذاران این موسسات را روشن کند. وی که خود به نقد فعالیت این موسسات پرداخته بود، گفت: «مورد داشته‌ایم شخصی مبلغ ۲۳ میلیارد تومان از سال ۹۲ تا ۹۴ نزد موسسه ثامن‌الحجج (ع) سپرده داشته و ماهانه ۸۹ درصد سود دریافت می‌کرده، سود ۴۰، ۴۲ و ۴۳ درصد هم در این موسسات طبیعی بوده است. شخص دیگری هم ۱۱ میلیارد تومان سود دریافت کرده است. فرد دیگری ۱۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان با سود ۴۰ درصد دریافت کرده است.»
با این ارقام سود اگر این موسسات اعتباری ورشکسته نمی‌شدند باید درباره مبنای علم اقتصاد شک می‌کردیم. موسسات اعتباری خوشبختانه اجازه انتشار پول برای پرداخت سود را ندارند و قاعدتا باید از سود سرمایه‌گذاری‌شان در تولید کالا و خدمات سود سپرده‌گذاران را بپردازند. پرداخت سود ۸۹ درصدی و ارقامی که از زبان رییس‌کل بانک مرکزی شنیده می‌شود اساسا از راه تولید و هیچ بازار دیگری حتی واسطه‌گرهای معمول درنمی‌آید. تنها بازاری که ممکن است چنین سودی تولید کند «قمار» است. متوقف کردن این موسسات، از وارد شدن خسارت بیشتر جلوگیری کرده و اقدام موثری است اما شفاف نبودن ساز و کار تولید سود در بانک‌ها و موسسات اعتباری زمینه بروز چنین فسادهایی است. سیف از ادامه فرآیند ساماندهی موسسات غیرمجاز این گونه یاد کرد: بازار پول کشور تحت تاثیر مخرب موسسات غیرمجاز نمی‌توانست انضباط لازم را به خود ببیند اما در حال حاضر می‌توانیم بگوییم هیچ موسسه غیرمجاز فعالی در کشور نداریم و این دستاورد بزرگی محسوب می‌شود؛ حصول این دستاورد از جمله برنامه‌هایی بود که اوایل دولت یازدهم برای بانک مرکزی ترسیم شده بود. سیاست متعادل‌سازی نرخ سود بانکی که در شهریورماه امسال اعمال شد از جمله اقدامات موثر بانک مرکزی در ماه‌های اخیر است برای اطمینان بازرسی‌هایی را از شعب بانک‌ها به عمل می‌آوریم، ظرف یک ماه حدود پنج هزار شعبه را مورد بازرسی قرار داده‌ایم.
سامانه ساماندهی چک
ولی‌الله سیف در بخش دیگری از سخنانش از راه‌اندازی سامانه صیاد خبر داده است. به گفته سیف این سامانه حلقه مکمل سامانه چکاوک است و وظیفه استانداردسازی سایز و فرم چک‌ها و جلوگیری از هرگونه جعل چک را بر عهده دارد.
سیف در این باره گفت: بانک مرکزی، بانکدار دولت است؛ در گذشته به‌دلیل کمبود شعب در سراسر کشور، این مسوولیت را نمایندگی می‌داد که معمولا هم بانک ملی متولی این مسوولیت بود که این اقدام باعث ایجاد بی‌نظمی و عدم اشراف برای خزانه‌دار کل کشور شده بود که در قانون برنامه پنجم تدوین شد که بانک مرکزی با طراحی یک سامانه وظیفه خودش را دوباره خودش انجام دهد.
رییس‌کل بانک مرکزی افزود: عملکرد پایلوتی از سال گذشته بر دوش سامانه نسیم قرار گرفت که پرداخت حقوق دستمزد پرسنل آموزش و پرورش از جمله این اقدامات است.
تسهیلات پرداختی
رییس کل بانک مرکزی در ادامه به اقدامات موثر در بعد تسهیلاتی اشاره کرد و افزود: طی ۷ ماه اول امسال ۳۱۳ هزار میلیارد تومان تسهیلات ارایه شده که در مقایسه با رقم مشابه قبل ۶/۱۲ درصد افزایش داشته. در سال گذشته در راستای تحقق مثبت نظام بانکی اقدامی انجام دادیم، ۱۶ هزار میلیارد برای حمایت از بنگاه‌های کوچک متوسط کنار گذاشتیم که البته این اقدام خوب جواب داد.
سیف گفت: در سال جاری بر اساس عملکرد سال قبل ارقامی را برای بنگاه‌های کوچک و متوسط تعیین کردیم. ۲۰ هزار میلیارد تومان برای بنگاه‌های کوچک و متوسط، ۱۰ هزار میلیارد تومان برای نوسازی خطوط تولید و ۲۰۰ هزار میلیارد تومان هم برای اشتغال خانگی و روستایی و شهری تخصیص یافت. او ادامه داد: طرح ضربتی قرض‌الحسنه ازدواج دیگر طرحی است که همکاران بنده اجرایی کردند به‌گونه‌ای که در دوره‌ای ۵۰روزه، ۵۲۰ هزار مورد را پرداخت کردند. در طول هفت ماه نخست امسال، ۷۸۰ هزار تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج پرداخت شده این یعنی صف انتظار از بین رفته است البته بعد از اجرای طرح ضربتی، حدود ۱۵۰ هزار نفر در صف انتظار بودند که برای ۱۲۰ هزار نفر از این تعداد پرونده تشکیل شده و امید است تا پایان سال دیگر صفی وجود نداشته باشد.
