کمال فروغی ۷۷ ساله، با داشتن تابعیت بریتانیا در سال ۲۰۱۱ ضمن کار با شرکت نفتی مالزیایی پتروناس دستگیر شد و اینک در زندان بسر می‌برد. سعید ملک‌زاده و مصطفی عزیزی با داشتن تابعیت کانادا در زندان بسر می‌بردند و سال گذشته عزیزی به صورت مشروط آزاد شد؛ سیامک نمازی و پدر او با داشتن تابعیت آمریکایی در زندان بسر می‌برند؛ امید کوکبی با داشتن تابعیت آمریکایی به ده سال زندان محکوم شد و بعد از ابتلا به سرطان در زندان جمهوری اسلامی اینک به طور مشروط آزاد است؛ احمدرضا جلالی پژوهشگر دانشگاه پیرمنتو در ایتالیا که محکوم به مرگ شده و در زندان بسر می‌برد و در کنار دیگر زندانیان عملا گروگان گرفته شده، در انتظار معجزه و «معامله» و یا «مبادله» برای آزادی است.

کمتر از دو سال پیش به دنبال یک مبادله و یا معامله بزرگ بین دولت اوباما و جمهوری اسلامی تعدادی از این زندانیان دوتابعیتی آزاد شدند. در روز شنبه ۲۶ دی ۱۳۹۴، در حالی که وزرای خارجه آمریکا و جمهوری اسلامی اجرایی شدن برجام را خبر می‌دادند، دادستان انقلاب تهران اعلام کرد «در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی ایران و مصالح کلی نظام، چهار زندانی ایرانی دوتابعیتی [از جمله جیسون رضائیان] در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شدند.»

روز پنجم اسفندماه سال گذشته خبرگزاری مهر از قول حسین نجات، جانشین رییس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران نقل کرد که جیسون رضائیان، خبرنگار واشنگتن پست در نتیجه «مجاهدت شهادت‌‌گونه نیروهای اطلاعاتی سپاه» در قبال پرداخت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار آزاد شد». دونالد ترامپ رییس جمهوری کنونی آمریکا، دولت اوباما را به «باج» دادن برای آزادی اتباع آمریکا به عنوان بخشی از معاملات مرتبط با توافق اتمی و ارسال یک هواپیما حامل پول نقد به تهران متهم ساخت.

وزیر خارجه بریتانیا در تهران به دنبال چیست؟

بوریس جانسون که در سال ۲۰۱۱ طی نوشته‌ای از در اختیار داشتن بمب اتمی توسط جمهوری اسلامی دفاع کرده بود، اینک در دولت ائتلافی محافظه‌کار ترزا می، پست وزیر خارجه را بر عهده دارد و دولت متبوع او، برخلاف آمریکا، قویا از حفظ توافق اتمی با جمهوری اسلامی حمایت می‌کند.

دولت بریتانیا هم اکنون در جریان مذاکرات دشواری برای رسیدن به توافق خروج از اتحادیه اروپا بسر می‌برد و پیشاپیش در پی یافتن بازارهای تازه برای صدور کالا و خدمات بعد از محدود شدن مناسبات آن کشور با کشورهای اروپایی است.

جمهوری اسلامی از چند سال پیش بخشی از مطالبات مربوط به خرید ۲۰۰۰ دستگاه تانک چیفتن ساخت بریتانیا را که زمان حکومت پادشاهی ایران سفارش داده شده و تنها ۱۸۹ فروند آن دریافت شده بود تعقیب می‌کرد.

سال گذشته تهران و لندن در مورد مبادله رقم مورد ادعا (۵۲۰ میلیون دلار) به توافق رسیدند ولی به بهانه تحریم‌های بانکی مبادله‌ای صورت نگرفت در حالی که دولت بریتانیا مبلغ را از شرکت سازنده تانک‌ها دریافت و در اختیار دادگاه قرار داده بود.

حمید بعیدی‌نژاد سفیر کنونی جمهوری اسلامی در لندن که پیش از انتصاب از مذاکره‌کنند گان ارشد اتمی جمهوری اسلامی بود تلاش کرد با استفاده از الگوی آمریکا و دولت اوباما، زمینه توافقی مشابه را با لندن فراهم سازد.

بعد از افزایش سطح همکاری‌های دیپلماتیک تهران و لندن در سال گذشته انتظار می‌رفت موضوع بده بستان پولی به تدریج عملی شود ولی موضوع زندانی شدن نازنین زاغری بر سر راه قرار داده شد.

در صورتی که موضوع آزادی نازنین زاغری شکل رسانه‌ای گسترده نمی‌گرفت و جهانی نمی‌شد شاید بوریس جانسون در وضعیت فوق‌العاده حساس کنونی دولت‌اش، ضرورتی برای سفر به تهران نمی‌دید و مذاکرات تهران- لندن در سطوح پایین‌تر ادامه می‌یافت.

با اعلام سفر به تهران، بوریس جانسون می‌تواند ضمن تشویق تهران به خرید کالاهای بیشتر از بریتانیا، از راه پرداخت ۵۲۰ میلیون دلار مورد درخواست دولت روحانی، زمینه آزادی نازنین زاغری را فراهم سازد. جمهوری اسلامی هم می‌تواند ضمن دریافت یک جایزه نیم میلیارد دلاری، از دولت بریتانیا خواستار حمایت بیشتر از توافق اتمی بخصوص نزد دولت ترامپ بشود.

تنها مانع باقی مانده در راه وزیر خارجه بریتانیا برای آزاد ساختن نازنین زاغری، گران‌ترین گروگان دنیا که متهم به تلاش برای «براندازی نرم حکومت مقدس» شده، تعیین وقت قبلی برای محاکمه‌ی مجدد او، تصادفا (!) در دومین روز اقامت بوریس جانسون در تهران است؛ اقدامی که به تناسب حصول موفقیت مذاکرات دو روزه در تهران می‌تواند هم در جهت تعلیق آزادی و هم تعویق آن مورد استفاده قرار گیرد.