اعتماد ـ ۱۷ دی سالروز کشف حجاب توسط رضاخان است. رضاخان به پیروی از آتاترک در ترکیه، به خیال فرنگی کردن ایران اقدام به این کار کرد. او فکر می‌کرد پیشرفت اروپایی‌ها در صنعت و نظام اجتماعی ناشی از بی‌حجاب شدن زنان اروپاست که سال‌ها قبل از آن آنها هم از پوشش مناسبی برخوردار بودند. البته وضعیت زنان ایرانی در دوره رضاخان وضع مورد نظر اسلام نبود، چرا که اکثر قریب به اتفاق آنها پرده‌نشین بودند و استعدادهای انسانی آنها شکوفا نمی‌شد و نقش مستقیمی در ساختن جامعه و تاریخ نداشتند اگرچه نقش غیرمستقیم زن از راه تاثیری که بر مرد دارد همیشه وجود داشته است. راه اصلاح آن وضع، کشف حجاب نبود بلکه همان راه اسلام بود یعنی ایجاد فضای مناسب برای تحصیل و ورود بانوان به جامعه، تا ضمن عمل به تعهدات خود در خانواده و وظیفه مادری نیروی کار و تولید جامعه را افزایش دهند و این امر با رعایت پوشش اسلامی و حریم میان زن و مرد بیگانه قابل تحقق بود. اما رضاخان چشم بسته به سوی فرهنگ غربی رفت و از نیروی روحانیت در ایران و عواطف مذهبی مردم غافل بود. لذا با مقاومت شدید مردم مواجه شد که اوج آن فاجعه کشتار معترضان در مسجد گوهرشاد مشهد بود.
استاد شهید مطهری به خوبی تشخیص داده بود که مساله زن و حقوق او در جامعه ایران از مسائل اساسی است که باید به پرسش‌های مربوط به آن که بهانه‌ای برای حمله به نظام خانوادگی و حقوق اسلام شده است، پاسخ داد. از همین رو می‌بینیم بخش قابل توجهی از آثار آن اسلام‌شناس گرانقدر به مسائل مربوط به زن اختصاص یافته است، مانند کتاب نظام حقوق زن در اسلام، مساله حجاب، اخلاق جنسی و پاسخ‌های استاد به نقدهایی بر کتاب مساله حجاب. استاد مطهری معتقد است نهضت حقوق زن در اروپا به انسان بودن زن توجه کرد اما از زن بودن زن غفلت کرد و توجهی به اختلافات طبیعی زن و مرد که دست خلقت قرار داده است نداشت و به همین جهت به نتیجه مطلوب نرسیده است چرا که به جای تساوی حقوق زن و مرد به دنبال تشابه حقوق زن و مرد بوده است و به همین جهت زن غربی مورد ظلم واقع شده، ضمن اینکه احترام و ارزش خود را نیز به خاطر بیماری برهنگی و عریانی و به آسانی در دسترس مرد بودن، از دست داده است. از نظر استاد شهید، زن در تاریخ سه دوره داشته است. دوره‌ای که چون پرده‌نشین بوده، به مثابه یک شیء گرانبها مثلا یک قطعه الماس بوده است؛ یعنی شخص نبوده و شیء بوده، و بی‌ارزش نبوده بلکه گرانبها بوده است. شخص نبوده چون استعدادهای انسانی او شکوفا نمی‌شده و نقشی در تحولات جامعه و تاریخ نداشته است. گرانبها بوده چون به آسانی در دسترس مرد نبوده و ارزش و احترام داشته است. در دوره دیگر، زن از شیء بودن خارج شده و شخص شده است چون از حق تحصیل و تخصص برخوردار شده و وارد اجتماع شده و در ساختن جامعه و تاریخ موثر بوده است اما چون حضور خود را در هر کوی و برزن اعلام کرده و به آسانی در دسترس مردان بوده، ارزش و احترام خود را از دست داده و به صورت شخص بی‌ارزش درآمده است. زن مدل غربی چنین زنی است. اما در دوره دیگر زن، هم شخص بوده و هم گرانبها، هم وارد اجتماع شده و استعدادهای انسانی او شکوفا شده و تحصیل کرده و متخصص شده است و هم ارزش و احترام خود را حفظ کرده، چون پوشش مناسب و حریم میان خود و مرد بیگانه را رعایت کرده است. زن مدل اسلامی و زن در جمهوری اسلامی چنین زنی هست و باید باشد. مصاحبه‌ای که در همین موضوع با استاد مطهری در اختیار روزنامه «اعتماد» قرار گرفته در سال ۱۳۵۲ انجام شده و در همان زمان به صورت رساله‌ای ضمن مطالب دیگری منتشر شده است. ولی این گفت‌وگو بعد از انقلاب اسلامی برای اولین‌بار است که منتشر می‌شود.
نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی
