دویچه وله - سرانجام بهای دلار از مرز ۴۵۰۰ تومان عبور کرد و رکورد دیگری به جا گذاشت. افزایش بهای دلار تاثیری مستقیم بر اقتصاد ایران دارد. ادامه این روند میتواند به تورم منجر شود و حتی نرخ رشد اقتصادی ایران را در بلندمدت کاهش دهد.
قیمت دلار آمریکا که در هفته گذشته سیر صعودی را در پیش گرفته بود در روز شنبه (۳۰ دی/۲۰ ژانویه) از مرز ۴۵۰۰ تومان عبور کرد و در ساعاتی از روز به ۴۵۷۰ تومان رسید.
متناسب با افزایش بهای دلار، دیگر ارزهای مهم جهانی نیز رکوردهای جدیدی به جا گذاشتند. بهای یورو به ۵۶۰۵ تومان و پوند بریتانیا به ۶۱۷۳ تومان رسید.
سکه تمام طرح جدید نیز در روز شنبه در بازار طلا یک میلیون و ۵۰۶ هزار تومان خرید و فروش شد.
خبرگزاری ایرنا از قول ولیالله سیف، رئیس کل بانک مرکزی نوشت که "بر اساس روند هر ساله، نرخ ارز در ماههای بهمن و اسفند مسیر کاهشی پیدا میکند."
رئیس کل بانک مرکزی افزایش قیمت ارزها را "شتابزده" خواند و در توییتی نوشت که برخی افراد حتی بیش از "دلالها و سوداگران" از افزایش بهای دلار شادی میکنند و "با بزرگنمایی تغییرات قیمت چنان اظهار خوشحالی میکنند که کم از شادی ترامپ ندارد."
بهای دلار در سال ۱۳۸۸ حدود یک هزار تومان و در پایان دوره ریاست جمهوری احمدینژاد در سال ۱۳۹۱به ۳۹۸۰ تومان رسید. پیروزی روحانی در انتخابات سال ۱۳۹۲ دلار را به ۳۵۸۰ تومان رساند و تا پایان دولت یازدهم شاهد تنها ۲ درصد افزایش (یعنی هر دلار به بهای ۳۷۰۰ تومان) بودیم.
دلایل مختلفی از جمله پایان مذاکرات اتمی و تایید برجام را میتوان به عنوان یکی از مهمترین مولفههای ثبات نسبی بهای دلار برشمرد. بیشک سیاستهای دولت برای مقابله با تورم، افزایش فروش نفت، توازن در ارائه بودجه و غیره را میتوان از دیگر عوامل برای ثبات بهای سکه و ارز در ایران دانست.
اهمیت بهای دلار در اقتصاد ایران
دلار در اقتصاد ایران همچون شاخصی عمل میکند که بر بسیاری از متغیرهای اقتصادی از جمله صادرات، واردات، تورم، بهای مسکن، سهام شرکتها و غیره تاثیر میگذارد. به نظر برخی کارشناسان اقتصادی بهای دلار در ایران اهمیتی معادل نرخ بهره پایه در کشورهای پیشرفته را دارد.
به همین دلیل قیمت کنونی دلار (بیش از ۴۵۰۰ تومان) بر بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولت و بخش خصوصی تاثیری ملموس خواهد گذاشت. نباید فراموش کرد که روند صعودی بهای دلار در ماههای گذشته نیز وجود داشت اما در روزهای اخیر شتابی فزاینده یافت.
برخی از ناظران ناآرامیهای اخیر را دلیل افزایش ناموزن بهای دلار میدانند. به گفته یکی از مسئولان صنف طلا و جواهر "مردم با خارج کردن پولهای خود از بانکها دست به خرید سکه و ارزهای خارجی زدهاند." این اقدام بیشک در افزایش دلار بیتاثیر نبوده است.
اما آنچه خوشبینی به کاهش بهای دلار در ایران را غیرواقعی میکند سیاستهای عمومی جمهوری اسلامی در عرصه سیاسی و اقتصادی است. بانک مرکزی میتواند با عرضه دلار بهطور موقت بهای آن را ثابت نگاه دارد یا حتی با اشباع بازار بهطور کوتاه مدت بهای آن را کاهش دهد.
اما دولت روحانی تا کنون قادر به کاهش بیکاری، جلوگیری از فساد مالی و جلب سرمایههای خارجی نبوده و نارضایتی بخشهای محروم افزایش یافته است.
مقابله دولت ترامپ با سیاستهای "مداخلهجویانه" ایران در منطقه و برنامه موشکی این کشور میتواند سرانجام آمریکا را به خروج از برجام و برقراری مجدد تحریمها بکشاند.
صرفنظر از واقعی یا ناواقعی بودن این سناریو، ابهام درباره آینده برجام مانع از ثبات و توسعه اقتصادی در ایران خواهد شد. به گفته برخی کارشناسان اما آنچه بیش از هر چیز مانع از اصلاح بهای ارز در ایران میشود، نبود اقتصادی مولد و ارزشآفرین در کشور است.