شهرام رفیع زاده - ایران وایر
در عکس مشهوری که آیت الله خمینی را حین پایین آمدن از پلکان هواپیمای ایرفرانس در روز 12 بهمن 57 نشان می دهد، دو روحانی نیز در میان همراهان او دیده می شود؛ مرتضی مطهری و حسن لاهوتی.
آیت الله حسن لاهوتی در زمان پیروزی انقلاب 51 سال داشت. او از روحانیان مبارزی بود که سال ها بر علیه محمدرضا شاه فعالیت می کرد و بارها به همین دلیل بازداشت شده و به زندان افتاده بود؛ اولین بار در سال 42 به خاطر اعتراض به بازداشت آیت الله خمینی و آخرین بار در سال 54 که تا آبان سال 57 تداوم یافت.
نزدیکی او به آیت الله خمینی در سال های پیش از انقلاب از نخستین ماموریتی که در فردای پیروزی انقلاب به او واگذار شد آشکار است؛ فرماندهی نیروهای انقلاب و سازماندهی و راه اندازی سپاه پاسداران.
علاوه بر حسن لاهوتی، پسران او سعید و وحید نیز در سال های پیش از انقلاب به دلیل فعالیت سیاسی بازداشت شده بودند و وحید لاهوتی در زندان با مسعود رجوی از اعضای ارشد مجاهدین خلق آشنا شده بود.
رویدادهای پس از انقلاب اما همانقدر که آیت الله لاهوتی را به تدریج در صف منتقدان قرار می داد، سرنوشت دیگری برای خانواده لاهوتی رقم زد؛ چنانکه در نخستین روزهای پس از انقلاب و بنابر وعده قبلی میان خانواده ها حمید و سعید لاهوتی با فائزه و فاطمه هاشمی، فرزندان اکبر هاشمی رفسنجانی ازدواج کردند.
اما این همه ماجرا نبود. از نخستین روزهای پس از انقلاب، انقلابیون نیز به جان همرزمان سابق خود افتادند. محمدرضا مهدوی کنی که خود پیش از انقلاب از دوستان لاهوتی بود در کتاب خاطراتش از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب در مدرسه رفاه به روز دهم یا یازدهم اسفند سال 57 اشاره کرده و نوشته با آقایان بهشتی باهنر، هاشمی رفسنجانی، علی خامنهای، مفتح، محلاتی، شاهآبادی"در اتاقی نشسته بودیم و از جریانات و اوضاع مملكت صحبت میكردیم. ساعت حدود یازده و نیم بود كه ناگهان مرحوم شهید مطهری سراسیمه از اتاق دیگر وارد شدند و گفتند: الان این نهضتیها و بعضی از این وزرای نهضت، اینها با آقای لاهوتی در محضر امام هستند و امام، حكم فرماندهی نیروهای انقلابی را برای آقای لاهوتی نوشتهاند و بناست ساعت 12 از رادیو پخش شود و این فاجعه است." 1
با این حال حکم آیت الله خمینی به نام حسن لاهوتی صادر و او در پادگان عباسآباد مستقر و مشغول راه اندازی سپاه پاسداران شد. با تشکیل حزب جمهوری اسلامی آنگونه که پسر ارشدش حمید لاهوتی به هفته نامه شهروند امروز گفته"به مرور آقای لاهوتی از یك دیدگاه انتقادی برخوردار شده بود. موافق حزب جمهوری نبود و میگفت این حزب با هدف رسیدن به قدرت شكل گرفته در حالی كه آرمان ما در انقلاب این نبوده است."
دامنه اختلاف نظر او با دوستان سابقش به تدریج زیاد می شود تا آن جا که حتی با اکبر هاشمی رفسنجانی نیز به مباحثه هایی درباره انقلاب و آینده آن داشته و به این ترتیب درحالی که بسیاری از روحانیان روز به روز خود را به آیت الله خمینی و مراکز قدرت نزدیک تر می کردند، فاصله حسن لاهوتی به تدریج زیاد می شود.
در 4 آبان سال 60 ماموران دادستانی انقلاب وحید لاهوتی را بازداشت و به زندان اوین منتقل می کنند. حسن لاهوتی با اسدالله لاجوردی دادستان انقلاب تهران تماس می گیرد و از دلیل بازداشت پسرش می پرسد و لاجوردی به او وعده می دهد پس از چند سئوال و جواب "وحید" را آزاد خواهد کرد.
فاطمه هاشمی درباره روابط برادر همسرش وحید در سال های پس از انقلاب پیشتر به مجله شهروند امروز گفته: "بعد از انقلاب، وحید همانقدر كه تلفنی با رجوی صحبت میكرد و دوست بود، با آقای لاجوردی هم تماس داشت و دوست بود. با كچویی هم دوست بود. البته نسبت به برخی هم به شدت منتقد بود و میگفت كه اینها یك روز هم مبارزه نكردند و حالا آمدهاند و پست گرفتهاند." 2
پس از آن ماموران دادستانی انقلاب تهران خبر شکسته شدن پای وحید لاهوتی را خانواده اش می دهند، حسن لاهوتی بار دیگر با اسدالله لاجوردی تماس می گیرد و لاجوردی ادعا می کند وحید در حین بردن آنان به سر یک قرار، فرار کرده و پایش شکسته است.
به روایت خاطرات اکبرهاشمی رفسنجانی چهارشنبه۶ آبان ۶۴، ماموران دادستانی به خانه لاهوتی هجوم می برند: "به آقای [اسدالله] لاجوردی گفتم با توجه به سوابق و مبارزات آقای لاهوتی بیحرمتی نشود. گفت دنبال مدارك وحید [لاهوتی] هستند. اول شب اطلاع دادند كه آقای لاهوتی را به زندان بردهاند و احمد آقا هم تماس گرفت و ناراحت بود. قرار شد بگوییم ایشان را آزاد كنند. آقای لاجوردی پیدا نشد به آقای [سیدحسین] موسوی تبریزی دادستان كل انقلاب گفتم و قرار شد فوراً آزاد كنند. احمدآقا گفت امام هم از شنیدن خبر ناراحت شدهاند". 3
حمید لاهوتی پسر ارشد آیت الله لاهوتی درباره زمان بازداشت برادر و پدرش تا اعلام مرگ آن ها گفته " آقای لاهوتی دو روز بعد از بازداشت وحید، با حكمی كه آقای لاجوردی داده بود، بازداشت شد" و " در این حكم آمده بود كه ماموران حق تجسس و تفتیش خانه را دارند و اگر به كسی هم ظنین شدند او را بازداشت كنند." 4
او به نقل از سیداحمد خمینی، علت بازداشت حسن لاهوتی را پیدا شدن "نامه" ای ذکر کرده که پدر پس از شنیدن خبر بازداشت پسرش وحید و خطاب به او نوشته بود و به نقل از سید احمد خمینی گفته آیت الله خمینی با شنیدن خبر بازداشت آیت الله لاهوتی "عصبانی شده" و گفته"غلط كردند ایشان را بازداشت كردند."
بنابر همین روایت آیت الله خمینی با آقای موسوی اردبیلی و موسوی تبریزی هم تماس میگیرد كه آنها را پیدا نمیكند و در نهایت یك پیك موتوری به اوین میفرستد تا پیغام ببرد كه آقای لاهوتی آزاد شود.
اما آن طور که خانواده حسن لاهوتی گفته اند"پیک آیت الله خمینی وقتی میرسد به او میگویند كه حال آقای لاهوتی بد شده و به بیمارستان منتقل شده" و پس از آن نیز اسدالله لاجوردی ادعا می کند که لاهوتی پدر بر اثر سکته جان باخته است. 5
اما حمید لاهوتی، فاطمه و فائژه هاشمی، دختران هاشمی رفسنجانی و عروسان خانواده لاهوتی سه سال پیش طی مصاحبه ای با مجله شهروند امروز فاش کردند بنابر گزارش پزشک قانونی علت مرگ آیت الله حسن لاهوتی، "مسمومیت با سم استركنین" بوده است.6
جنازه حسن لاهوتی را نیز به خانواده اش تحویل نمی دهند. ماموران اسدالله لاجوردی خود او را دفن می کنند و هیچ مراسمی برای او برگزار نمی شود.
ماجرای کشته شدن وحید لاهوتی در حین بازداشت اما با گذشت نزدیک به 29 سال همچنان علنی نشده است. در حالی که اسدالله لاجوردی پیشتر ادعا کرده بود که "پای وحید شکسته" اما به گفته فاطمه هاشمی چند روز پس از مرگ حسن لاهوتی "یك روز دكتر عالی به خانه ما آمدند و گفتند وحید هم فوت كرده است. ما بلافاصله با بهشت زهرا تماس گرفتیم و متوجه شدیم، ده روز است كه وحید را دفن كردهاند." 7
به این ترتیب پرونده آیت الله حسن لاهوتی و پسرش وحید لاهوتی طی چند روز برای همیشه بسته می شود در حالی که دوستان روحانی او چون اکبر هاشمی رفسنجانی، محمدرضا مهدوی کنی، سید احمد خمینی و مهم تر از همه آیت الله خمینی دستکم تا چند سال بعد همچنان در مرکز قدرت باقی می مانند.
به گفته حمید لاهوتی پس از این ماجرا "سیداحمد آقا(خمینی) اظهار ناراحتی میكرد و البته به انتقادات تند پدر هم اشاره میكرد و میگفت كه نباید كار به بازداشت ایشان میكشید."