اعتماد ـ در حالی که ۲۸ تالاب کشور آسیب جدی دیده‌اند و همچنان شش تالاب در معرض تهدید مونترو قرار دارند؛ هنوز رایزنی‌های بین‌المللی در حوزه دیپلماسی آب به نتیجه روشنی ختم نشده است. حوضه آبریز مشترک ایران با کشورهای افغانستان، عراق و ترکیه اهمیت همکاری‌های مشترک منطقه‌ای را نشان می‌دهد اما آنطور که حمید ظهرابی، سرپرست محیط زیست طبیعی و تنوع محیط زیستی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید با وجود همکاری ما با افغانستان و عراق، ترکیه هنوز به اندازه کافی در این زمینه مشارکت نکرده است. این مقام سازمان محیط زیست دیروز در نشست خبری در آستانه روز جهانی تالاب‌ها در پاسخ به سوال «اعتماد»، گفت: رایزنی‌های بین‌المللی با همکاری وزارت امور خارجه با کشورهای افغانستان، عراق و ترکیه برای تعامل در حوزه مدیریت منابع آبی مشترک آغاز شده و در این رابطه یک کارگروه مشترک هم با کشور افغانستان تشکیل شده است. به گفته ظهرابی هر چند همکاری با کشور افغانستان در این زمینه پیشرفت مناسبی داشته اما همکاری با عراق مستلزم مشارکت ترکیه است که تاکنون همکاری مناسبی نداشته است. در صورتی که این مذاکره‌ها به نتیجه برسند می‌توان امیدوار بود بخشی از حقابه تالاب‌های کشور تامین شود. این در شرایطی است که به گفته او ۲۸ تالاب کشور آسیب جدی دیده‌اند. ظهرابی، از شناسایی ۲۵۰ تالاب در کشور خبر داد و گفت که برای ۱۰۵ تالاب مطالعه انجام شده است. به گفته ظهرابی اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد ۲۸ تالاب دچار آسیب جدی شده‌اند به گونه‌ای که ۴۰ درصد تا ۹۰ درصد پهنه این تالاب‌ها به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده است.
به گفته ظهرابی برای نمونه فقط در حوضه زاینده‌رود ۹۰۰ میلیون متر مکعب بیش از توان تولید، آب برای مصارف مختلف برداشت می‌شود و در خوزستان و ارومیه هم وضعیت حوضه‌ها به همین شکل است. بارگذاری بیش از اندازه روی حوضه‌های آبریز، استفاده بی‌رویه در بخش کشاورزی و صنعت و عواملی از این دست موجب شده تا تالاب‌ها وضعیت بغرنجی پیدا کنند. او گفت: وقوع پدیده گرد و غبار ضرورت حفظ تالاب‌ها را بیش از گذشته نشان می‌دهد. خوشبختانه زیرساخت‌های خوبی برای احیای تالاب‌ها ایجاد شده که قانون حفاظت از تالاب‌ها از جمله این زیرساخت‌ها است. اما برای حفظ تالاب‌ها باید سایر دستگاه‌های اجرایی هم با ما همکاری کنند. به گفته ظهرابی مطابق قانون حقابه محیط زیست باید بعد از تامین آب شرب اختصاص یابد اما تاکنون وزارت نیرو به این تصمیم قانونی عمل نکرده است. ظهرابی همچنین افزود: «خشکی تالاب‌ها و وقوع گرد و غبار نشان می‌دهد که در مدیریت منابع آبی راه درستی نرفته‌ایم و برای جبران تخریب نیاز به همکاری همه دستگاه‌های اجرایی داریم.» او با اشاره محاسبه نیاز زیست محیطی تالاب‌ها توسط سازمان محیط زیست افزود: بر اساس قانون حفاظت از تالاب‌ها سازمان محیط زیست باید حقابه تالاب‌ها را تعیین کند. در حال حاضر محاسبه نیاز زیست محیطی ۸ مجموعه تالاب انجام شده است. به گفته او نیاز زیست محیطی حوضه‌های دریاچه ارومیه، گاوخونی، شادگان، هور‌العظیم، حوزه چهارده‌گانه لرستان، چغاخور، گندمان و هامون مشخص شده است. وی از تشکیل دفتر مدیریت اکوسیستم‌های تالابی در معاونت محیط زیست طبیعی خبر داد و گفت: طی چند ماه گذشته با توجه به تمرکزی که روی احیای تالاب‌ها وجود دارد دفتری به عنوان دفتر اکوسیستم تالابی تشکیل شده است. افزون بر این ستاد ملی هماهنگی برای حفاظت از تالاب‌ها به ریاست معاون اول رییس‌جمهور ایجاد شده است. او با اشاره به ارایه مدلی برای حفاظت از تالاب‌ها تصریح کرد: طی مطالعات انجام شده یک مدل برای حفاظت از تالاب‌ها تحت عنوان مدیریت زیست بومی یا مدیریت اکوسیستمی ارایه شده است. ظهرابی با اشاره به تهیه برنامه مدیریت زیست بومی برای ۱۰ تالاب کشور گفت: برنامه مدیریت زیست بومی شش تالاب تکمیل شده و در مرحله تصویب و برنامه دو تالاب در حال نوشتن است. به گفته ظهرابی برای اصلاح وابستگی مستقیم معیشت مردم به آب اقداماتی در برخی روستاهای هدف انجام شده که در بلندمدت نتیجه بخش خواهند بود: «درحال حاضر در ۱۱۰ روستا از طریق حفاظت از تالاب‌ها و ۵۰ روستا از طریق ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمینه کشاورزی پایدار فعالیت‌هایی انجام شده است. دراین پروژه ضمن حفظ تولید و اشتغال و حتی ارتقای آن کاهش مصرف آب دنبال می‌شود.» ظهرابی در بخش دیگری از سخنانش از برنامه‌ریزی برای برگزاری مراسم روز جهانی تالاب‌ها در رامسر با حضور مقامات داخلی و مهمانان بین‌المللی خبر داد. به گفته او موضوع اصلی مراسم امسال روز جهانی تالاب‌ها «تالاب‌ها برای آینده شهرها» است. بنا به گفته ظهرابی چهار شهر رشت با تالاب عینک، ورزنه با تالاب گاوخونی، مریوان با تالاب زریوار و شهر گندمان با تالاب گندمان به عنوان چهار شهر تالابی به کنوانسیون معرفی شده‌اند و در صورت تصویب به عنوان شهرهای تالابی معرفی می‌شوند.
