تحلیل آیت الله خامنه ای از آن ماجرا روشن بود: «ضدّانقلاب وارد ماجرا می شود. منتها از زمینه‌های فاسد و مرداب های گندیده استفاده می کند. این اراذل و اوباشی که گفته شد، بعضی تعجّب نکنند. چنین افرادی وجود دارند: یک قشرِ رذلِ اوباشِ چاقوکش، که اقلیّت معدودی هستند و دستگاه های انتظامی باید با اینها برخورد کنند. مثل علف هرزه، باید اینها را بکَنند و درو کنند و دور بیندازند. آن پس‌مانده استکبار می رود به سراغ اینها؛ با یک لقمه‌ای، با یک غارتی، با یک حرکت زشت آشوبگرانه، اینها را تطمیع و هدایت می کند. این‌جا برو، این کار را بکن، آن کار را بکن، سازمان تبلیغات را بزن، چه بکن... اینها هستند. هدایت به وسیله ضدّانقلاب معدود، مخفی و نقابدار است که پشت گروه های رذل واوباش پنهان می شود و کار به دست چنین افرادی صورت می گیرد.»

رهبر جمهوری اسلامی همین تحلیل را هم درباره اعتراض های دی ماه ۹۶ داشت: « دشمن منتظر یک فرصت است، منتظر یک رخنه است که از این رخنه وارد بشود. شما همین قضایای این چند روز را مشاهده کنید. همه‌ی کسانی که با جمهوری اسلامی بدند، آن که پول دارد، آن که سیاست دارد، آن که سلاح دارد، آن که دستگاه امنیّتی دارد، همه دست روی دست هم میگذارند بلکه بتوانند برای نظام اسلامی و جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی مشکل درست کنند.» (دیدار با خانواده شهدا، ۱۲دی ماه) او همچنین این وقایع را آتش‌بازی‌ها و این شیطنت‌کاری‌های مزدوران دشمنان توصیف کرد و گفت « فلان دولت ثروتمندِ پول‌دارِ خلیج فارس» می خواست « زباله‌های فراری از ایران را بازیافت کنند» و «حرکات وحشیانه و تخریبگرانه‌»، «علیه قرآن، علیه اسلام، علیه نظام جمهوری اسلامی» انجام دهند. «نقشه مال آمریکایی‌ها و عوامل رژیم صهیونیستی است. پول مال یکی از این دولت های خرپول اطراف خلیج فارس است ... پادویی‌اش هم مربوط به سازمان منافقین بود، سازمان آدمکش منافقین ... دو قرارگاه فرماندهی عملیّات برای فضای مجازی و مدیریّت اغتشاش ها توسّط آمریکایی‌ها و عوامل رژیم صهیونیستی در همسایگی ایران تشکیل شد.» او در نهایت معترضان را اینطور توصیف کرد: بیچاره‌های بازی‌خورده‌ی بدبختِ روسیاه و بی عقل و خطاب به مسئولان گفت: «مگس روی زخم می‌نشیند؛ زخم را خوب کنید، زخم را نگذارید به وجود بیاید.»

مقایسه این دو تحلیل به خوبی نشان می دهد حدفاصل خرداد۷۱ تا دی ماه ۹۶، تحلیل خامنه ای درباره عامل چنین رویدادهایی در ایران تغییر نکرده، ادبیاتش هم در مواجهه با مخالفان به همان تند و تیزی است. از این منظر تا زمانی که درک رهبر کماکان استوار و معطوف به یک الگوی قدیمی دشمن محور و توطئه انگارانه است، نمی توان عذرخواهی او را واجد معنای یا تغییر مهمی دانست.

نکته دیگر به زمینه اعتراض های سال های ۷۱ تا ۷۴ باز می گردد که از مشهد شروع شد. یکی از مهم ترین مولفه ها در آن دوران هم احساس ظلم ناشی از بی عدالتی بود که موتور محرک اعتراض ها شد. ۲۵سال بعد از آن ماجرا دوباره مردم در مشهد به دلیل قربانی شدن در سیاست های ناکارآمد اقتصادی و بی عدالتی دست به اعتراض زدند. در واقع آنچه در هشتاد شهر ایران در دی ماه ۹۶ رخ داد، یک تصویر بزرگ تر و عمیق تر و پیچیده تر از آن چیزی بود که ۲۵سال در چند شهر ایران رخ داده بود. از این منظر هم نمی توان انتظار داشت تغییر لفظ و کلام رهبر جمهوری اسلامی و وعده او برای حل این مشکل، واجد اهمیت و ارزش خاصی در میدان عمل باشد، همچنان که سرنوشت فرمان ۸ ماده ای او در سال ۸۰ برای مبارزه با مفاسد اقتصادی چیزی جز یک کاعذ پاره نبود و ۱۶سال پس از آن فرمان، فساد اقتصادی نیز یکی از محرک های مهم اعتراض های اخیر مردم ایران بود؛ کارنامه خامنه ای به روایت مردم.