هزینه جنگ سوریه برای ایران چقدر است؟

جنگ داخلی سوریه، تقریبا هفت ساله شده است. اعتراض‌های خیابانی در زمستان ۱۳۸۹، به سرعت تبدیل به یک جنگ داخلی تمام عیار شد. و ایران، از همان آغاز برای حمایت از حکومت بشار اسد کمک‌های تسلیحاتی را آغاز کرد. تا جایی که در نیمه اول سال ۱۳۹۰، اتحادیه اروپا سه عضو ارشد سپاه پاسداران و نیروی قدس سپاه را به دلیل "تامین تجهیزات و پشتیبانی از سرکوب معترضان در سوریه" تحریم کرد.

حمایت‌های ایران با بالا گرفتن جنگ داخلی سوریه ابعاد گسترده‌تری یافت و از کمک‌های تسلیحاتی و آنچه مقام‌های ایران "کمک‌های مستشاری" می‌خوانند به کمک‌های مالی و تجاری رسید.

فارغ از ابعاد سیاسی حمایت ایران از حکومت بشار اسد، این سوال مطرح است که حدود هفت سال دخالت تمام عیار ایران در جنگ داخلی سوریه، برای تهران چقدر خرج داشته است؟

در سال‌های اخیر، این سوال بارها به خصوص در میان گروه‌های مخالف یا منتقد حکومت ایران مطرح شده است. در داخل کشور در جریان اعتراض‌های دی ۱۳۹۶، خرج کردن برای سوریه در شعارهای معترضان شنیده شد. در این گزارش تلاش شده است که بعضی از ادعاهای مطرح شده درباره حجم کمک‌های مالی ایران به سوریه راستی‌آزمایی شود و به برآوردی از حجم کمک‌های مالی به دمشق به دست بیاید.

"برآوردها" از هزینه سالانه ایران در سوریه

اقتصاد ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، اقتصادی شفاف شناخته نمی‌شود و همچنین ارزش‌گذاری بعضی از خدمات (مثل اعزام نیرو) یا کمک‌های تسلیحاتی، بسیار دشوار و گاهی به دلیل نبود اطلاعات کافی، ناممکن است. با این حال در سال‌های اخیر، برآوردهایی از حجم کمک‌های ایران به سوریه مطرح شده است.

- سازمان ملل: سالی ۶ میلیادر دلار (نصف یارانه‌های نقدی)

شاید قابل اتکاترین رقم، برآورد دفتر نماینده سازمان ملل در امور سوریه، استفان دی میستورا باشد. جسی شاهین سخنگوی این دفتر گفته برآورد سازمان ملل این است که ایران به طور متوسط "سالی ۶ میلیارد دلار" (معادل ۲۲ هزار میلیارد تومان با نرخ دلار بانک مرکزی) در سوریه هزینه می‌کند.

برای مقایسه، این برآورد به معنی آن است که ایران، سالانه حدودا به اندازه نصف بودجه پرداختی یارانه‌های نقدی به سوریه کمک کرده است. اگر ایران این رقم را به صورت منظم در شش سال جنگ داخلی سوریه هزینه کرده باشد، به معنی پرداخت ۳۶ میلیارد دلار است. این رقم، حدود سه برابر بودجه دفاعی سالانه ایران است.

- برآوردهای مستقل: ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار در دو سال اول

یکی دیگر از عددهای مطرح شده، برآورد ندیم شهادی، استاد اقتصاد در دانشگاه تافتس در ماساچوست آمریکا است. آقای شهادی برآورد کرده است که ایران در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳، یعنی زمانی که حکومت بشار اسد تقریبا تمام منابع درآمد خود را از دست داده بود، بین ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار به سوریه کمک کرده است.

آقای شهادی به بی‌بی‌سی فارسی گفته است که به دلیل به گفته او "ورود گروه‌های متعدد که تحت حمایت مالی سپاه پاسداران ایران هستند، از جمله گروه‌هایی از عراق و افغانستان، برآورد هزینه‌های ایران در سال‌های بعد از ۲۰۱۳ میلادی بسیار دشوار است." اما برآورد آقای شهادی به عددی که سازمان ملل متحد اعلام کرده (سالی حدود ۶ میلیارد دلار) نزدیک است.

- برآورد اسرائیل: "میلیاردها دلار" سوریه، ۸۰۰ میلیون دلار حزب الله و ۷۰ میلیون دلار حماس

مقام‌های ارتش اسرائیل، در سال‌های اخیر عددهایی درمورد حمایت‌های مالی ایران از گروه‌های به گفته آنها "تروریستی" اعلام کرده‌اند.

در مورد سوریه، گادی آیزنکوت، فرمانده ستاد کل ارتش اسرائیل، هم‌زمان با اعتراض‌های دی ماه ۱۳۹۶ در ایران گفت که تهران از سال ۲۰۱۲ "میلیاردها دلار" در سوریه خرج کرده است. او گفت در حال حاضر ایران دو هزار نیروی ایران، ۱۰ هزار نیروی غیر ایرانی و ۸ هزار نیروی حزب الله لبنان را به خاک سوریه اعزام کرده است.

وزارت دفاع اسرائیل همچنین پاییز گذشته گفت که برآورد می‌کند ایران سالی ۸۰۰ میلیون دلار به حزب الله و ۷۰ میلیون دلار به حماس و گروه‌های دیگر نوار غزه پرداخت می‌کند.