آیت‌الله سید عباس قائم مقامی گفت: آیا نماز خواندن، روزه گرفتن، اعتکاف و... نشانه‌ی #دینداری است؟ بله حتماً نشانه دینداری است؛ اما اینگونه نشانه‌ها در شرایطی می‌توانند با بی‌دینی و تهی شدن از حقیقت دین همراه باشند؛ یعنی ممکن است کسی حقیقتا بی‌دین باشد؛ اما صادقانه و نه ریاکارانه نمازخوان و روزه‌گیر هم باشد؛ چرا؟ چون اینها همه نشانه‌های اثباتی دینداری هستند و نشانه‌های اثباتی به خودی خود می‌توانند غفلت‌زا و فریبنده باشند و حاشیه امنی را برای آفت‌هایی فراهم آورند که حقیقت دین را از بُن و ریشه نابود سازند. بنابراین چنین نشانه‌هایی، نشانه اختصاصی و به تعبیری نشانه‌ی معیاری نیستند. نشانه معیاری باید هر دو جنبه‌ی نفی و اثبات را در بر داشته باشد.
به کانال خبرنامه گویا در تلگرام بپیوندید
در نماز و اعمال عبادی و مناسکی خاص، چنین ویژگی دوسویه‌ای وجود ندارد؛ و در نتیجه باید در کنار این نشانه‌ها، نشانه‌های دیگری را جستجو کرد که بیانگر جنبه‌های ابطالی دینداری باشند تا این دو گونه نشانه، مجموعا «نشانه معیار» را تشکیل دهند. مثلا راستگویی، رعایت حقوق دیگران، التزام به اخلاق، ویژگی‌ها و نشانه‌هایی هستند که وجه معیاریِ مناسک و عبادات رسمی را تکمیل می‌کنند و فقدان آنها، حتی اگر عمل و التزام به همه افعال عبادی هم باشد نشانگر تهی بودنشان از حقیقت دین است. در ایام ماه محرم در خیابان دیدم تابلوی بزرگی با این مضمون نصب شده است که؛ یزید هم نسبت به حجاب همسرش حساس بود، تو چه؟ یعنی می‌خواست به مخاطب خود بگوید که اگر حجاب را رعایت نکنی از یزید بدتری! این تابلو و شعار آن بسیار بر من اثر گذاشت و به شدت متأثر شدم. اولین جمله‌ای که در واکنش به آن شعار، بر زبانم آمد این بود که بله یزید هم نسبت به حجاب همسرش حساس بود؛ بنابراین حجاب داشتن به تنهایی معیار دینداری نیست وگرنه یزید اولین دین‌دار تاریخ بود.
