حساب ویژه‌ای که نظام بر قول و تعهد ارو پایی‌ها برای حفظ برجام کرده بود هم از خوش بینی بهره می‌برد هم از بلاهتی که در پرتو نظریه جهان چند قطبی بر ذهن نخبگان حکومتی سایه گسترده بود. در کنار این دو باید از بلاهت سومی که این همانی کردن کارویژه دولت‌های نفتی که اقتصاد در آن زائده‌ای از اوامر دولت است با دولتهای ارو پایی که دارای نظام اقتصاد آزاد مبتنی بر مالیات‌های شهروندان است نیز یاد کرد. جمهوری اسلامی شرکتها و بنگاه‌های اقتصادی اروپا را چون ایران خودرو که به اسم ماشین آشغال تولید می‌کند و انحصار و حیات آن را دولت تضمین کرده است مجسم می‌کرد، اما حالا مشاهده می‌کند شرکتهای ارو پایی مسیری متفاوت از دولتهای ارو پایی را طی می‌کنند و از ترس تحریم‌های امریکا یکی پس از دیگری در حال ترک کشور هستند.

اشتباه در محاسبات دستگاه دیپلماسی ایران زمانی خود را تمام قد به رخ کشید که ترامپ هم به جنگ تجاری با چین رفت هم به سمت خلع سلاح اتمی کره شمالی گام برداشت و هم به تحقیر اروپا پس از تمنای بیش از حد آنها برای حفظ امریکا در برجام پرداخت و با لحنی غیر دو ستانه آنان را لوس خطاب کرد.

طبعا آنها که تاریخ را درست نمی‌خواننند درک درستی هم از تاریخ پیدا نخواهند کرد. اتحادیه اروپا محصول موفقیت‌آمیزترین پروژه سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دوم ذیل طرح مارشال است. این طرح به بسیاری از کشورهای اروپای غربی کمک کرد تا اقتصاد خود را پس از جنگ بازسازی کنند. ایالات متحده و تیم سیاست خارجی جرج مارشال در مسیر خلق جهان پس از جنگ درصدد حذف عوامل بروز دو جنگ جهانی و معضلات اقتصادی ناشی از آن بودند. به عبارت دیگر آن‌ها معتقد بودند انسان مرفه، یا دست کم امیدوار به زندگی در رفاه، به سوی تمامیت خواهی جذب نمی‌شود.

از سوی دیگر این طرح هم چنین برنامه‌ریزی بلند مدت برای خلق بازاری توانمند برای فروش محصولات آمریکایی بود و از تسلط کمونیسم در اروپا جلوگیری کرد. امریکا با اجرای طرح "مارشال" پس از جنگ جهانی دوم در اروپا و اجرای مسابقه تسلیحاتی خود با شوروی در قالب طرح "ابتکار دفاع استراتژیک" در اواخر دهه هشتاد ومعروف به جنگ ستارگان زمینه‌های فرو پاشی شوروی را فراهم کرد. از آن سال به بعد نه تنها وابستگی ارو پا به امریکا کم نشده بلکه بیشتر نیز شده است. انحصار دانش در امریکا و قدرت بالای اقتصادی و نظامی این کشور اروپا را ناچار از همراهی استراتژیک با امریکا می‌کند. اگر پایان تاریخی که فوکویاما از آن سخن گفت و لیبرال دموکراسی را پایان تاریخ جهان خواند قبول نکنیم دست کم باید بپذیریم که جهان نه تنها "چند قطبی" نشده بلکه امریکایی تر شده است. برجام نمادینی که اروپا از آن حرف می‌زند زنده ترین نماد جهانی است که "امریکایی تر" شده است. به نظر می‌رسد در جهانی اینچنین برای" تئوری ولایت فقیه" و "جمهوری اسلامی" در عراق و سوریه هم دیگر جایی وجود نخواهد داشت و و احتمالا چندی دیگر طوفان تغیرات به واسطه تحریم‌های امریکا و جنبش‌های اجتماعی داخل کشور اثرات آن را از ایران نیز محو خواهد کرد.