در بُعد دیگر،داستان ِ غرامت جنگی به ایران هم که به تاریخ پیوست ولی کویت با داشتن قویترین پشتوانه های مالی و غول دینار ، ماهیانه خسارتش را از عراق تا فُلس آخر دریافت می نموده و می نماید .

خبر این کمک ها را شبکه العالم منتشر کرده بود و به نقل از عبدالحافظ البغدادی، مسئول كميته امداد امام در شهر بصره، آورده بود : ما با ارايه اين كمك ها تلاش مي كنيم كه قلوب مومنان را تسخیر و فقرا را نیز شاد نمایيم. حالا اینکه شعبه کمیته امداد امام در عراق با سرمایه هایی که از غصب ِ اموال ِ ایرانیان ِ نگون بخت بدست آورده چه میکند خودش داستان هفتاد مَن کاغذ است.

علاوه بر اینها، تعلّل و بی مسئولیتی حاکمیت ِ نالایق ، برای دریافت غرامت از عراق ،کار را به جایی رساند که در یک نمونه اش، نماینده مجلس عراق یعنی سیده متبرکه و بلا یائسه "عالیه نصیف" ، از دولت ِ متبوعش بخواهد که بابت جنگ هشت ساله از ایران درخواست غرامت سنگین هم بفرمایند.

در تشریح ِ بیشتر ، بیاد عزیزان هست که عراق در هر دو جنگ با ایران و کویت، متجاوز شناخته شد ولی در عمل فقط به کویت غرامت پرداخت کرده و هنوز هم میکند. در عوض، نظام خدوم ِ مستضعفان جهان به بهانه های مختلف و تدبیر بد و بدتری در پیگیری این موضوع کوتاهی کرده و میکنند ( بفرمایید سخاوت ولیعصری) و علاوه بر آن ، باج سبیل نیز به دشمن زبون دیروز اما برادرِ تنی ِ امروزی می پردازند ( مهمات ، سرباز ، برق رایگان و غیرو)

زجرآور اینکه ایکاش فقط چند فُلس از اینهمه پول در راه درست یا مثلا حفظ آثار باستانی پارسی در عراق مانند مقبره امیرکبیر یا ایوان مدائن نیز هزینه میشد نه اینکه حتی خشت های آنرا نیز بدلیل خنک نگهداشتن محیط داخلی ، به سرقت برند و بعد نعره بزنند که مظهر طاغوت است لاکن مصروف امت کنید مظهر کفار را (ره) .

پس از حمله عراق به خاک کویت، پرداخت غرامت جنگی به کویت از سال ۱۹۹۴ آغاز شد و این کشور تاکنون ۳۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار غرامت جنگی دریافت کرده است که هنوز میلیونها دلار از آن باقی مانده است و دولت عراق از سازمان ملل تقاضای تعویق موقت پرداخت را با التماس خواستار شد و حکمش را نیز دریافت نمود و مجددا از سال جاری یعنی ۱۳۹۶ به ادامه پرداخت آن اقدام مینماید.

خودداری عراق از پرداخت خسارت به ایران درحالی است که در سال ۱۹۹۱ خاویر پرز دکوئیار، دبیر کل وقت سازمان ملل متحد در گزارش رسمی خود، عراق را آغازگر جنگ معرفی کرده و به طور ضمنی به حق ایران برای دریافت غرامت اعتراف کرده است

عراق علاوه بر حمله به مراکز غیرنظامی،طبق آمار کارشناسان سیاسی، جنگ در مجموع برای ایران یک هزار و ۲۷۱ میلیارد دلار هزینه مستقیم و غیرمستقیم به همراه داشت که ۶۲۷میلیارد دلار آن هزینه مستقیم ناشی از هشت سال جنگ تحمیلی و ۶۴۴ میلیارد دلار آن هزینه بازسازی ناشی از خرابی‌های جنگ بوده که هنوز هم کامل انجام نگرفته است . در حالی که عراق کمتر از این ارقام خسارت مادی و معنوی دیده بود ( کمی وسعت و جمعیت) . با وجود این که دولت عراق با نظر دبیرکل وقت سازمان ملل متحد به عنوان مقصر معرفی شده بود، فرایند بررسی خسارت‌های وارد شده به ایران آغاز و سرانجام مبلغی حدود ۹۷ میلیارد دلار برآورد شد؛ رقمی که با واقعیت‌ها بسیار فاصله داشت و اعتراضاتی را نیز برانگیخت.

تعیین غرامت ۹۷ میلیارد دلاری در حالی رقم خورد که تنها خسارت‌های مستقیم وارد شده به کویت توسط عراق در نخستین جنگ خلیج فارس ۲۴۰ میلیارد دلار برآورد شده بود؛ در حالی که کویت وسعتی معادل یک استان کوچک ماست و در مقایسه با ایران زیرساخت چندانی نیز نداشت که از بین رفته باشد و طولِ مدتِ این جنگ نیز با جنگ عراق علیه ایران به هیچ عنوان قابل مقایسه نبود ولی خسارتش بیش از دو ونیم برابر ایران محاسبه شد. که دلیلش را خواننده محترم احتمالا بهتر از این کاتب میداند.

دکتر محمدرضا بیگدلی ، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید :

مهم‌تر ازهمه چیز به اعتقاد من، موضوع جنگ ایران و عراق است. قطعنامه ۵۹۸ یک بند به نام بند شش دارد که طبق آن شورای امنیت به دبیرکل اختیار می‌داد یک گروه تحقیقاتی تشکیل و پس از بررسی‌های لازم گزارش بدهد که مسئولیت آغاز جنگ با کدام کشور بوده و کدام کشور هم ادامه دهنده آن بوده است

این در حالی است که در این بند صحبتی درخصوص غرامت‌های جنگی به میان نیامده است، اما به دلیل این که از نظر حقوقی مبنای دریافت غرامت‌ها براساس میزان مسئولیتِ کشورِ مقصر است و در آن زمان هم کشور عراق آغازگر جنگ شناخته شده بود، بنابراین عراق مکلف به پرداخت غرامت به ایران بوده و هست

از طرفی همان زمان ، دولت ایران خسارت‌های جنگ هشت ساله را رقمی بالغ بر هزار میلیارد دلار اعلام کرد. نکته حائز اهمیت دیگر این که «خاویر پرز دکوئیار» که در آن زمان دبیرکل سازمان ملل بود، هیأتی را برای بررسی موضوع فرستاد که متأسفانه در آن گزارش دکوئیار اعلام کرد در اجرای بند ششم قطعنامه ۵۹۸ آغازگر جنگ کشور عراق بود، اما ادامه دهنده آن کشور ایران بوده است و شاید همین نکته اساسی باعث ماست مالی کردن ِ صورت مسئله توسط حکام ِ بی لیاقت ِ ایرانی گردید.

اما نکته عجیب‌تر این که در همان گزارش، دکوئیار اعلام کرد: کل خسارتی که به ایران وارد شده، ۹۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار است. البته این رقم بسیار کمتر از آن مبالغ اعلام شده ایران بود. با وجود این که در این گزارش بحثی درخصوص دریافت غرامت به میان نیامده بود، اما باز هم برای کشور جای قوت بود. البته گزارش مذکور، مربوط به سال ۱۹۹۱ است و متأسفانه هیچ اقدام چشمگیری هم برای پرداخت غرامت‌ها صورت نگرفته است. دولت‌هایی هم که یکی بعد از دیگری در ایران سر کار‌ آمدند، هیچ گاه به طور رسمی پیگیر این مسأله نبوده و نیستند چون همه سرها به یک آخور منتهی میشود.

براساس نظر برخی کارشناسان، طبق قطعنامه مذکور ، کشورهای ایران و عراق در آتش‌بس هستند (نه در جنگ و نه در صلح). همین موضوع هم باعث شده که تاکنون این غرامت‌ها پرداخت نشود. اما دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی با نقض چنین نظریه‌ای می‌گوید:

چون آتش‌بس به اصطلاحی گفته می‌شود که نوعی متارکه جنگ و مربوط به زمانی است که دو طرف متخاصم قرارداد متارکه را امضا کنند، ولی قطعنامه‌ای که براساس فصل هفت همانند قطعنامه یادشده صادر می‌شود و دستور آتش‌بس می‌دهد، فراتر از آتش‌بسی است که طرفین درگیری با یک توافق به آتش‌بس می‌رسند و این به نوعی پایان جنگ است.

تمثیلا ً اینکه کشور ما نیز در نزاعی درخصوص حمله ناو امریکایی به هواپیمای مسافربری ایرباس که با ایالات متحده داشت ، بازای هر نفر سیصد هزار دلار خسارت از ایالات متحده امریکا دریافت کرد که ظاهرا مستقیم به خانواده قربانیان پرداخت شد و خسارت انهدام هواپیما هم به صورت کامل به دولت ایران پرداخت شده است.

در منابع گوناگون و بصورت پراکنده با آمار متفاوت ، مطالبی در مورد روابط عراق و ایران در زمان تصدی صدام آمده است. مثلا عراق بعد از تمام شدن جنگ ، تعداد هواپیماهای پناهنده شده به ایران را بیش از ۲۰۰ فروند اعلام مینمود و مدعی بود که ۱۴۸ فروند از هواپیماها نظامی و بقیه ترابری و مسافربری بوده اند

بعد از اتمام جنگ، صدام مطالبه هواپیماها را از ایران نمود ولی ایران هواپیماها را به جای قسمت ناچیزی از خسارات جنگی که عراق به ایران زد مصادره نموده و هیچ کدام را پس نداد

یکی از نمونه ها ، آواکس عراقی بنام آواکس سیمرغ ایران مشغول بود که در رژه سال ۱۳۸۷ در روز ارتش سقوط کرد

البته روایاتی معتقدند که بخشی از هواپیماهای مذکور کویتی بوده اند که امیر کویت نیز بخاطر مهمان نوازی ایرانیان در زمان ِ جنگ، آنان را به ایران بخشید ولی متاسفانه اطلاع دقیقی از سرنوشت و کمّ و کیف آنان تاکنون در دست نیست

اما در کل میتوان به جدّ ادعا نمود که مسائلی در پشت پرده بوده و هست که هرگز علنی نشده و یا نخواهد شد و بازنده این بازی ِ ساده اما پر نکته نیز در پایان و طبق معمول امت همیشه در صحنه بوده و هستند و این کم حافظگی ِ رایج در مُلک ما بسیار بسیار در مسکوت ماندن ِ هزاران ابهام موثر بوده و هست و همین نسیان یا به تعبیری " صبر الهی " باعث گردیده که شاهد آفتاب ِ زیبای ِ امروز باشیم وگرنه سالها قبل خیلی ها دق مرگ میشدند که الحمدلله و المنة با توکل به از ما بهتران ، این بلایا نیز دفع گردیدند.

در پایان با فرمایشی از سرکارِ تیمسار ِ دریادار دکتر حاج سید علی شمخانی مطلب را خاتمه میدهم:

«اصلی‌ترین اولویت هر کشوری تأمین امنیت است» و «هزینه‌های انجام شده از سوی ایران در منطقه در مقابل سرمایه‌گذاری چند صد میلیارد دلاری دشمنان نظام اسلامی برای ناامن کردن کشور ما پول خرد هم به حساب نمی‌آید ( مفهوم واضح اینکه صحبت از تحمیل ِ هزینه های ِ چند صد میلیارد دلاریِ حکومت بر ملت ایران است که تا قرنها محاسبه میزان آن مسکوت یا سر به مُهر خواهد بود)

امیرعلی متولی