مجتبی احمدی - شبکه بیان
نرخ تورم از حساسیت بالایی برای مردم ایران برخوردار است و همین حساسیت باعث شده تا دولتها هرگز رقم واقعی تورم را اعلام نکنند.
به گزارش «شبکه رسانهای بیان» مرکز آمار و بانک مرکزی دو نهاد اعلامکننده آمارهای اقتصادی در ایران هستند که نرخ تورم نقطهبهنقطه و سالانه را اعلام میکنند. بر اساس آمارهای بانک مرکزی نرخ تورم اردیبهشت 9.2 درصد است و مرکز آمار ایران نیز این شاخص را 8 درصد اعلام کرده است.
تورم، نرخ افزایش قیمتها طی یک دوره زمانی معین است. تورم، معمولاً یک سنجه کلی از قبیل افزایش عمومی در قیمتها یا افزایش هزینه زندگی در یک کشور است؛ اما به شکل محدودتری نیز تعریف میشود (تورم کالاهای معین از قبیل غذا یا برای خدمات، از قبیل اصلاح موی سر). اصطلاح تورم در هر جا به کار رود، بیانگر میزان گرانتر شدن مجموعهای از کالاها یا خدمات طی یک دوره معین زمانی معمولاً سالانه است.
به کانال خبرنامه گویا در تلگرام بپیوندید
تورم رابطه تنگاتنگی با زندگی روزمره مردم دارد و این مسئله را مردم بهتر از هر نهاد اقتصادی میتوانند موردسنجش قرار دهند. از سوی دیگر دو نهاد مرکز آمار و بانک مرکزی هرگز آماری از تورم که مورد اعتماد جامعه باشد، ارائه نکردهاند.
حسن روحانی دولت را با نرخ تورم حدود 36 درصدی از محمود احمدینژاد تحویل گرفت و برای کاهش این نرخ تلاش زیادی به خرج داد. پس از چندی، دولت روحانی موفق شد نرخ تورم را تکرقمی کند. او تورم تکرقمی را یک دستاورد بزرگ اقتصادی قلمداد میکند؛ اما با وجود افزایش شدید سطح عمومی قیمتها، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران همچنان بر نرخ تورم تکرقمی اصرار دارند و به نوعی گرانیهای سرسامآور اخیر را انکار میکنند.
افزایش بیسابقه نرخ ارزهای خارجی بهویژه دلار طی ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت اثر عمیقی بر سطح عمومی قیمتها گذاشته و باعث کاهش قدرت خرید مردم شده است. سقوط ریال در برابر دلار بیتردید مهمترین عامل افزایش قیمتها در ایران است که گویی دولت به این مسئله اعتقادی ندارد.
پروفسور استیو هانکه، استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز آمریکا به تازگی در توئیتر خود از وجود ابرتورم در ایران خبر داده و تصریح کرده است که «نرخ تورم سالانه ایران 78.55 درصد است؛ 10 برابر نرخ رسمی.»
این اقتصاددان برجسته که در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان از جمله مشاوران شورای اقتصادی دولت آمریکا بوده است، دلیل ابر تورم در ایران را سقوط ریال در برابر دلار دانسته است. در حال حاضر بسیاری از کالاهای مصرفی و سرمایهای مورد نیاز ایران، وارداتی هستند و برای واردات آنها از دلار استفاده میشود؛ بنابراین اثر افزایش بیسابقه قیمت دلار بر روی کالاها چندان دور انتظار نبوده ولی مسئله عجیب این است که دولت به هر قیمتی حتی با آمارسازی، در پی حفظ تورم تکرقمی است.
طبق نموداری که استیو هانکه روی توئیتر خود گذاشته است نرخ تورم از ژانویه 2018 سیر صعودی به خود گرفته است و در ماه آوریل به بالای 80 درصد رسیده است. اندکی بعد یعنی در ماه می میلادی نرخ تورم واقعی ایران کاهش یافته و به حدود 79 درصد کاهش یافته است.
حسین راغفر و مهدی پازوکی، دو اقتصاددان ایرانی که از منتقدان اقتصاد دولتی هستند، ادعای استیو هانکه را رد کردهاند. اخیراً نیز هانکه گفته بود نرخ تورم ایران 54 درصد است که راغفر در گفتوگو با سایت فرارو این ادعا را رد کرده و اظهار داشته است: «رقم نزدیک ۵۴ درصد بسیار بالا به نظر میرسد. اما رقمهایی که دولتها هم میگویند به خصوص رقمهایی که در دولتهای نهم و دهم به عنوان تورم اعلام میشد واقعیت ندارند.»
مهدی پازوکی نیز در رد اظهارات استیو هانکه ادعا کرده است که او «اقتصاد ایران را نمیشناسد» و عددی که او به دست آورده نشان میدهد او «بیسواد» است.
اگرچه این کارشناسان اقتصادی که در دانشگاههای دولتی تدریس میکنند، نرخ تورم اعلامشده از سوی استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز را رد میکنند، نباید فراموش کرد که سقوط 40 درصدی ارزش ریال در برابر دلار قطعاً نرخ تورمی بالایی را در پی دارد که فقط با آمارسازی میتوان آن را پنهان کرد.
این موضوع را آرمان حاجیان فرد، کارشناس اقتصادی نیز تائید میکند و به خبرگزاری تسنیم میگوید: «نرخ تورمی که از سوی دولت 8 درصد اعلام میشود، نرخ تورم واقعی نیست. یکی از شرکتهای حسابرسی خارجی با مطالعه بازار ایران، نرخ تورم 70 درصدی را برای ایران محاسبه کرده بود. نرخ تورم 70 درصد حدوداً 10 برابر تورمی است که دولت اعلام میکند. تورم حاصل در جامعه نتیجه سیاستگذاری غلط دولت در زمینههای مختلف اقتصادی است.»
انتظار میرود با اجرایی شدن تحریمهای اولیه و ثانویه آمریکا علیه ایران، نابسامانیهای اقتصادی این کشور دوچندان شود. گفته میشود هدف آمریکا از اعمال فشارهای اقتصادی، ایجاد ابرتورم و بیکاری گسترده است تا تهران به خواستههای 12گانه ایالاتمتحده تن دهد.