و درآنجا نیز بازیافت می‌شوند. درست است؟

بله. اما این هم فرآیند خاص خودش را دارد. بعد از ورود زباله به آراد کوه بخشی از پسماندهای خشک ارزشمند آنها جدا می‌شود. درکنار آن پسماندهای آلی و «تر» نیز تبدیل به کمپوست می‌شود و مقداری از آن هم باقی می‌ماند که به بخش ریجستینگ فرستاده می‌شود تا در نیروگاه ما تبدیل به برق شود.

و سهم هر کدام از اینها چقدر است؟

از این مقدار چیزی حدود ٧ هزار تن زباله شهری است و حدود هزار و ٣٠٠ تن نیز پسماند خشک داریم که تقریبا ٣ درصد آن زباله‌های قابل بازیافت و به اصطلاح پاک است. بخشی از آن نیز زباله‌های چهاردیواری و زباله‌های رفت و روب و سرشاخه‌ها ونظایر آن هستند که حدودا ٧٠٠ تن می‌شود.

یعنی تمام باقی مانده زباله‌ها برای تولید برق برده می‌شود؟

نه. درحال حاضر فقط روزانه چیزی حدود ٢٠٠ تن زباله به این بخش فرستاده می‌شود.

من باز هم متوجه نشدم، یعنی تمام ٩ هزار تن زباله تهرانی‌ها تفکیک یا بازیافت می‌شود؟

نه. درحال حاضر چیزی حدود ٣هزار تن از این زباله‌ها نیز در مرکز دفن آرادکوه دفن می‌شود.

خب این زیاد نیست؟ اینکه یک سوم زباله‌های پایتخت، در دل خاک «دفن» می‌شوند، زیاد نیست؟ آن‌هم در حالی‌که بسیاری از شهرهای بزرگ جهان، امروز تقریبا تمام زباله‌های‌شان را بازیافت می‌کنند.

به هرحال آمار زباله تولید شده در تهران هم کم نیست. همین که ٧٠ درصد از زباله‌های تهران بازیافت و تبدیل به محصولات ارزشمند یا کود می‌شود، خودش کار بزرگی است. ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم که اصولا شیوه جمع‌آوری و بازیافت زباله آنها با ما کاملا متفاوت است. آنها تاکیدشان روی تفکیک زباله در مبدا است و اکثر زباله‌های‌شان را در همان مبدا یعنی درب منازل یا برج‌ها و... تفکیک می‌کنند. همین باعث شده تا آمار تفکیک زباله‌های ما ٥ درصد باشد و آمار آنها بیش از ١٥ درصد. یعنی ٣ برابر ما. این به معنای آن است که آنها ٣ برابر کمتر از ما هزینه می‌کنند. به هر حال ما بزرگ‌ترین مرکز بازیافت خاورمیانه را داریم که به حق خوب هم کار می‌کند. ما الان چیزی حدود ٣٥ - ٣٠ درصد زباله خشک داریم که اگر در همان مبدا تفکیک شود، نه تنها از حجم زباله‌ها کاسته می‌شود که از هزینه‌ای که بابت حمل و نقل و تفکیک آنها دراینجا می‌شود نیز کاسته می‌شود.

حالا که صحبت از هزینه‌ها شد بگذارید وضعیت زباله‌های تهران را از این منظر هم بررسی کنیم. یادم هست آقای حافظی، عضو سابق شورای شهر تهران در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که سالانه حدود ٥٠٠ میلیارد تومان صرف جمع‌آوری زباله و رفت و روب تهران می‌شود. این آمار چقدر درست است؟

بگذارید جواب‌تان را اینگونه بدهم؛ در تهران روزانه چیزی حدود یک میلیارد و پانصد میلیون تومان برای جمع‌آوری و تمیز کردن و روفت و روب شهر هزینه می‌شود. یعنی چیزی در حدود همان ٥٠٠ میلیارد در سالی که شما گفتید.

و با چه تعداد نیرو؟

کلا در مجموعه خدمات شهری بیش از ١٨ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول فعالیت هستند .

یکی دیگر از چالش‌های موضوع دفع زباله، موضوع سرنوشت زباله‌های بیمارستانی است. برخی‌ها می‌گویند این زباله‌ها نیز مانند باقی مانده زباله‌ها، دفن می‌شود، درست است؟

بله. اما نه به صورتی که شما تصور می‌کنید. ما در تهران روزانه چیزی حدود ١٠٠ تن زباله بهداشتی و بیمارستانی داریم که بعد از آنکه توسط بیمارستان‌ها بی‌خطر می‌شوند، به آراد کوه آورده می‌شوند تا در سلول‌های دفن زباله بهداشتی کاملا بی‌خطرشوند و شیرابه آنها گرفته شود و درنهایت زباله خشک خروجی آن‌که خطری برای محیط زیست و سلامت شهروندان ندارد، دفن می‌شود. یعنی اینطوری نیست که زباله‌ها را از بیمارستان‌ها جمع کنند و در اینجا آنها را دفن کنند.

پس باید درآمد خوبی از بازیافت داشته باشید؟

نه. بیشتر درآمد ما ازبازیافت و فروش برق است که خودش در مقابل هزینه‌هایی که می‌شود، رقم چندان زیادی نیست. برخی از کارشناسان و مدیران شهری براین باورند که باید عوارض پسماند افزایش یابد تا هم بتواند هزینه‌های چرخه جمع‌آوری و بازیافت زباله را جبران کند و هم هر شهروندی که زباله بیشتری داشت، باید هزینه بیشتری هم بپردازد.

ولی اشاره‌ای داشتید به اینکه حجم بالایی از زباله‌های جمع‌آوری شده تبدیل به کود و کمپوست می‌شود. مگر از محل فروش آنها درآمدی ندارید؟

نه. واقعیت این است که این کودها چندان که باید و شاید فروش زیادی ندارد. درواقع بیشتر آن انبار می‌شود.

خب نمی‌شود حجم بیشتری از زباله‌ها را به برق تبدیل کرد؟

ببینید، هر نیروگاهی ظرفیت مشخصی دارد. ظرفیت ما هم تولید حداکثر ٣ مگاوات برق در ساعت است که مقداری از آن در خود مجموعه مصرف می‌شود و چیزی حدود ٣/٢ مگاوات آن به شبکه برق سراسری وارد می‌شود.

و این برق را می‌فروشید؟

بله. اینجا کنتوری نصب شده که برقی که ما تولید می‌کنیم و به شبکه وارد می‌شود، محاسبه شده و هزینه آن از سوی وزارت نیرو پرداخت می‌شود.

اگر واقعا این نیروگاه اینقدر مفید است چرا ظرفیت تولید آن را بالا نمی‌برید یا نیروگاه‌های دیگری ساخته نمی‌شود تا حجم بیشتری از زباله‌ها تبدیل به برق شود؟

اتفاقا به دنبال آن هستیم. به عنوان مثال درصدد احداث ٢ سامانه زباله سوز دیگر هم هستیم که با راه‌اندازی آنها بیش از ٣٢٠٠ تن از زباله‌های تهران به برق تبدیل می‌شود. امیدواریم فرآیند اداری و مناقصات آن به زودی انجام شود تا در آینده‌ای نزدیک شاهد تحقق این هدف باشیم.

مساله بعدی، موضوع جمع‌آوری زباله‌هاست. الان شاهد زباله‌گردهایی هستیم که در داخل مخازن زباله می‌گردند و زباله‌های به دردبخور را پیدا کرده و جمع می‌کنند. گفته می‌شود اینها نیز جزو چرخه شما هستند.

به هیچ‌وجه. پیمانکاران ما کاملا مشخص هستند و سرمخازن، دنبال زباله نمی‌گردند.

پس اینها زباله‌ها را برای کجا جمع می‌کنند؟ مگر به شما نمی‌فروشند؟

نه. ببینید، بخش عمده این زباله‌گردهای سیار برای گروهی کار می‌کنند که در منطقه عبدل‌آباد و خلازیل انبارهایی دارند و زباله‌ها را آنجا می‌برند و بعد از تفکیک، آنها را به بخش خصوصی مثل تولید‌کنندگان پلاستیک و... می‌فروشند. یعنی آنها هیچ ارتباطی به ما ندارند. ولی به هر حال کار پرسود و جذابی است. چند روز قبل شنیدم که بطری‌های نوشابه کیلویی ٧ هزار تومان بفروش می‌رسد. خب این رقم، رقم کمی است؟

غیر از پلاستیک و چند قلم دیگر، زباله‌های دیگری را نیز تفکیک می‌کنید؟

می خواهیم به شهروندان آموزش دهیم تا پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی خود را نیز جدا کنند تا بتوانیم آنها را بازیافت کنیم.

خودتان؟

نه. یکی از شرکت‌های خصوصی برای خرید این پسماندها اعلام آمادگی کرده است.