شیما شهرابی - ایران وایر
هفته گذشته نامهای که سردار «محمدرضا نقدی»، معاون فرهنگی سپاه پاسداران به «معصومه ابتکار»، معاون زنان و امور خانواده ریاست جمهوری نوشته بود، مورد توجه رسانهها قرار گرفت. نقدی در این نامه که همراه عکس تیم ملی فوتبال فرانسه ارسال شده، با اشاره به این که از ٢٣ بازیکن این تیم، ١٥ نفر آفریقایی تبار و بقیه هم آسیایی تبار هستند، این موضوع را نیازمند مطالعه و برر سی عمیق دانسته بود.
سرتیپ محمدرضا نقدی در نامه خود وضعیت تیم بسکتبال فرانسه را از تیم فوتبال هم بدتر توصیف کرده و نوشته بود که از ۱۲ عضوتیم ملی بسکتبال این کشور، ۱۰ نفر سیاهپوست آفریقایی هستند. او این تصاویر را نشانهای از انقراض جمعیت بومی فرانسه دانسته و گفته بود فرانسویها ناگزیر به واردات نیروی انسانی از خارج از کشورشان هستند.
معاون فرهنگی سپاه پاسداران سیاستهای «حیاستیزانه» و «ضدحجاب»، میدان دادن به ترویج فساد اخلاقی در کتاب، سینما، تآتر، موسیقی و بهویژه مطبوعات و رسانهها و فضای مجازی و نیز پیادهسازی دیدگاههای غربی در نحوه برخورد با مساله زن و خانواده را عامل این مساله دانسته بود.
او در این نامه نوشته بود: «این وضعیت حاصل تنزل زن از مقام ارجمند مادری و مربیگری به خیابانگردی و خودنمایی و ترغیب زنان به حضور در محیطهای فاسد و غیراخلاقی به جای دغدغهمندی نسبت به گرم نگهداشتن کانون خانواده است.»
نقدی از معاون امور زنان ایران خواسته بود با اصلاح برنامههای خود، مانع «حریمشکنیهای خانواده ستیز» شود و در رقم زدن «یک عاقبت ننگین» برای ایران سهیم نباشد.
مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
پیش از او، «علی مطهری»، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در نامهای به فیفا، حضور آفریقایی تبارها در تیم ملی فرانسه را ناعادلانه خوانده و گفته بود فدراسیون بین المللی فوتبال باید این نقص را رفع کند و تیم ملی هر کشور فقط از ملیت همان کشور تشکیل شود.
او بعد از قهرمانی فرانسه در جام جهانی روسیه، در توییتر نوشت: «تیم قاره آفریقا با چند بازیکن فرانسوی قهرمان جهان شد.»
دیدگاه این نماینده مجلس و نیز معاون فرهنگی سپاه پاسداران درباره ملیت بازیکنان تیم های ورزشی مورد انتقاد بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی قرار گرفت. آنها به نژادپرستی آشکار در هر دو اظهارنظر اشاره میکنند.
دکتر «سعید پیوندی»، جامعهشناس ساکن فرانسه در گفتو گو با «ایرانوایر»، با تاکید بر نژادپرستی آشکار در سخنان هر دو آن ها میگوید: «بسیاری از مسوولان ایران و شاید بخش بزرگی از جامعه ایران آن هوشیاری و وجدان جمعی که در دنیا در برابر برابری نژادها و پذیرفتن دیگرانِ متفاوت- چه از نظر نژادی و چه از نظر مذهبی یا هر نوع تفاوت دیگری که دو انسان میتوانند داشته باشند- وجود دارد را ندارند. این موضوع جزو فرهنگ ما نیست.»
او معتقد است که به همین دلیل، مسوولان جمهوری اسلامی به راحتی حرفهای نژادپرستانه میزنند یا با اقلیتها برخوردهای خشن میشود:«اما این حرفها و برخوردها کسی را شوکه نمیکنند. در کشور ما اقداماتی مثل ممنوع کردن رفتن مهاجران افغانی به مدرسه یا پارک هیچ کس را شوکه نمیکند در حالیکه اگر در یک کشور اروپایی این اتفاق بیفتد، خیلی از گروههای اجتماعی به این برخورد اعتراض میکنند. برای این که در آن کشورها حق برابری انسانها برای زیستن در کنار هم بدون تفاوت گذاری جا افتاده است.»
دکتر «نیره توحیدی»، استاد مطالعات زنان دانشگاه ایالتی کالیفرنیا درباره نامه سردار نقدی به «ایرانوایر» میگوید: «آقای نقدی معاون فرهنگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است؛ یعنی مسوول فرهنگ بزرگترین نهاد سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی ایران است. او بنا است فرهنگ نهادی را که در همه امور دخالت میکند، هدایت و رهبری کند. متاسفانه در نامهای که ایشان نوشته است، دو گرایش عقبمانده، ناسالم و مضر برای حال جامعه را میبینیم؛ نژادپرستی و زنستیزی.»
او تاکید میکند که جنسیت گرایی معمولا کنار نژادپرستی و تعصبات قومی قرار میگیرد: «جالب است بدانید در دنیا معمولا افراد نژادپرست، ضد زن هم هستند.»
توحیدی نامه علی مطهری را هم خوانده است:«واقعا متاسف شدم. چون در بسیاری از امور، نقدهای خوبی از او نسبت به حکومت دیده بودم و فکر میکردم آدم با سوادی است و انتظار نداشتم دیدگاههای نژادپرستانه از خود نشان دهد. اما همین آقای مطهری هم جنسیتگرا است. در بحث حقوق زنان به شدت افکارش عقب مانده است و تعصبات جنسیتی دارد. هیچ تعجبی ندارد کسی که تعصبات جنسیتی دارد، تعصبات قومی هم داشته باشد.»
هر دو جامعهشناس، ضعف در سواد بینالمللی و نداشتن اطلاعات کافی را دلیل نوشتن چنین نامههایی از سوی این افراد میدانند. سعید پیوندی میگوید: «نگاهی که به جامعه فرانسه دارند، اشتباه است. آن ها فکر میکنند جامعه فرانسه یک جامعه یکدست سفیدپوست و کاتولیک است و بنابراین، کسی که سیاه باشد، نمیتواند جزو جامعه فرانسه باشد. درک غلط از جوامع غربی، بسته بودن دیدگاه فرهنگی و عدم پذیرش اقلیتها و نژادهای مختلف باعث میشوند خیلی راحت چنین نامههایی را بنویسند بدون این که دغدغه نژادپرستی و تبعیض آشکار بین افراد وجود داشته باشد.»
نیره توحیدی معتقد است این افراد شبیه نازیستهای اروپا فکر می کنند که معتقدند در اروپا فقط نژاد «آریایی» و سفیدپوستها باید باشند و افراد دیگر هویت ملی این قاره را به خطر میاندازند: «این در حالی است که مهاجرتهای مختلف در اروپا و امریکا تعریف ملیت براساس نژاد را بر هم زده است و در علم نوین دیگر ملیت بر اساس نژاد تعریف نمیشود. در ایران هم مدتها است مشخص شده که پروژه "ملتسازی" که بر اساس نژاد آریایی دنبال می شد، مشکلزا است چون باعث می شود یک عده که آریایی تعریف نمیشوند، تمایلات جدایی طلبانه پیدا کنند. مردم خیلی از کشورها دیگر تحمل نمیکنند که هویت ملی بر اساس یک نژاد خاص تعریف شود. اما آن قدر سواد بینالمللی این افراد ضعیف و اطلاعاتشان محدود است که نمیدانند تعریف از ملت در دنیا عوض شده است.»
پیوندی هم ضمن تایید این موضوع، میگوید: «جالب این جا است که خود آقای نقدی متولد نجف است و پدر و مادرش عراقی هستند. او پیش از انقلاب مهاجرت کرده و در ایران بزرگ شده است؛ درست مثل همه فوتبالیستهایی که به نادرست از آنها با عنوان آفریقایی یاد میکند.»
این جامعه شناس اضافه می کند:«مهمترین افرادی که در تیم ملی فرانسه بازی میکنند، با وجود این که پدر و مادر آفریقایی دارند اما خودشان متولد فرانسه هستند. بنابراین، فرانسوی هستند.»
نیره توحیدی هم تاکید میکند که این دو مسوول ایرانی به اشتباه فکر میکنند آفریقایی تبارها به خاطر کمبود نیروی انسانی در فرانسه حضور دارند: «آقای نقدی در بخشی از این نامه میگوید خانم ابتکار! شما که مسوولیت معاونت زنان و امور خانواده را دارید، مواظب باشید که مبادا ما هم مثل فرانسه شویم . فکر میکند در فرانسه چون زنان وظایف اصلی خودشان که از دید ایشان، ازدواج و زاییدن است را انجام ندادهاند و به اندازه کافی نمیزایند و میزان باروری در میان زنان سفید فرانسه کم شده است، مجبور شدهاند نیروی انسانی از کشورهای دیگر وارد کنند. در صورتی که اصلا این درست نیست. به خاطر موضوع مهاجرتها و پیشینه استعماری فرانسه بوده است که امروزه بخشی از مستعمرههای سابق در جستوجوی کار و زندگی بهتر به این کشور مهاجرت میکنند؛ برای مثال، خیلی از مهاجران مسلمان و رنگینپوست فرانسه، از الجزایر یا کشورهای افریقای شمالی هستند که رابطه تاریخی با فرانسویها داشتهاند.»
سعید پیوندی معتقد است که عدم آموزش و نبود حساسیتهای لازم نسبت به موضوعاتی مثل نژادپرستی در سطح جامعه باعث میشود افکار عمومی هم به این برخوردها واکنش تندی نشان ندهد: «افراد در هیچ کشوری با یک نگاه کثرتگرا و برابر نسبت به همه افراد و نژادها به عنوان یک اصل مسلم و بدیهی متولد نمیشوند. این نگاه در دوران جامعهپذیری اولیه در خانواده و مدرسه و سپس در جامعه و از طریق رسانه ها شکل می گیرد.»
او تاکید میکند که آموزش در این خصوص در کشور ما انجام نمی شود: «اینها نه در مدارس آموزش داده میشوند، نه در قوانین ما جایی دارند و نه در فرهنگ دولتمردان دیده میشوند. فاجعهترین قسمت موضوع، نگاه دولتمردان ایرانی به اقلیتها و آدمهای متفاوت است. فرقی هم نمیکند اقلیت های مذهبی و نژادی باشند یا آدمهای متفاوت. مثلا به همجنسگرایان یک نگاه کاملا بسته و ضد حقوق بشری دارند.»
پیوندی می گوید با خواندن نامه علی مطهری بیشتر متاسف شده است: «آقای مطهری به اصطلاح ژست روشنفکری دارند و سفر میکنند. اما نامه ایشان نشان میدهد تا چه حد عقبماندگی ذهنی و فرهنگی در بین مسوولان ایرانی وجود دارد و این ٤٠ سال با حکومتی که فقط برپایه دین است، چه بر سر ما آمده است.»
توحیدی اما به نکته دیگری هم اشاره میکند: «این نامهها نشان میدهند این افراد با اینکه میگویند پاسدار اسلام هستند اما مسلمان های خوبی هم نیستند چون در قرآن گفته شده است بهترین مردم، باتقواترین آنها هستند و خدا به نژاد و رنگ و ملیت کار ندارد.»