ایران وایر - محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق ایران، با انتشار توییتی از دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمریکا خواسته است که لیست بستگان مقامهای ایرانی ساکن در آمریکا را منتشر کند. او نوشته است: «آقای ترامپ، اگر فهرستی از بستگان مقامهای حکومت ایران که گرین کارت یا حساب بانکی در آمریکا دارند، دارید، آن را منتشر کنید.»
به نظر میرسد این درخواست آقای احمدینژاد به خبری مربوط میشود که اول تیرماه در خبرگزاری ایسکانیوز، وابسته به دانشگاه آزاد و سایت اصلاحات نیوز منتشر شد.
بر اساس این خبر، استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا گفته بود: «۵ هزار و ۴۳۲ نفر از فرزندان مسئولین ایران در آمریکا حضور دارند که فقط ۳۵۴ نفر آنها در دانشگاههای آمریکا تحصیل و ۳۹۴۷ نفر فاقد تخصص هستند و مابقی نفرات در حرفههای نه چندان خاص مشغول به کار هستند. در حال حاضر به جز املاک و دارایی شخصی، ۱۴۸ میلیارد و ۲۶۷ میلیون دلار در حساب این نفرات پول وجود دارد که بعلت نبود فدرال پولی در ایران و امضا نکردن FATF، از منابع نامشخص، این پولها در قالب پولشویی از مردم ایران وارد آمریکا شده و ما این مبالغ را توقیف می کنیم و ظرف سه ماه آینده این نفرات به ایران دیپورت می شوند.»
مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
علاوه بر ادبیات عجیب خبر، منبع این خبر هم نامشخص بود و هیچ منبعی در دولت آمریکا هم چنین خبری را منتشر نکرده بود. با افزایش واکنشها، دوم تیرماه، رضا واعظی، مدیر عامل خبرگزاری ایسکانیوز به خبرگزاری ایرنا گفت خبر درست است و «بنا به مصلحت کشور خبر را از خروجی برداشتیم ولی تا چند روز آینده خبر ما بصورت رسمی منتشر خواهد شد و خواهید دید که سورپرایز تیرماه آمریکا همین خبر بوده است.»
با وجود این، خبر «سورپراریز تیرماه» و «۱۴۸میلیارد دلار» به سرعت به سرعت در فضای شبکههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفت و اظهارات برخی از نمایندگان مجلس، نشان داد آنها نیز چنین خبری را جدی گرفتهاند. یکی از مقامها، محمود بهمنی، نماینده مجلس و رئيس بانک مرکزی در دولت محمود احمدینژاد بود که گفت: «چرا امروز اعلام می کنند ۱۴۸ میلیارد دلار موجودی حساب آقازاده های ما در بانک های خارجی است. ذخایر کشور ما این قدر نیست، یعنی بیش از ذخایر ارزی کشور ما موجودی حساب آقازادهها در خارج از کشور است. این ۵ هزار آقازاده در خارج از کشور چه می کنند؟ گفته می شود ۳۰۰ نفر از آنها درس می خوانند. بقیه آنها چه می کنند؟ دولت باید به این موضوع رسیدگی کند.»
علاوه بر بحث « توقیف ۱۴۸میلیارد دلار»، بحث «سورپراریز تیرماه» نیز توسط فرمانده سپاه به طور تلویحی مورد اشاره قرار گرفت. او ۳۱تیرماه در یک سخنرانی عمومی، گفت آمریکا و اسرائیل و عربستان، « برنامههای زیادی در تیر و مرداد نیز داشتند و امیدهای زیادی بسته بودند که ناامنیها را گسترش دهند اما کشور ما از امنیت خوبی برخوردار است.»
به نظر میرسد برخی منابع داخلی و امنیتی ایران علاقهمند است که شایعاتی مانند «سورپراریز تیرماه» را منتشر کنند و سپس با ادعای خنثیکردن تحرکات، بتواند نمایش اقتدار و تامین امنیت کشور بدهند. با توجه به رابطه ویژه جواد کریمیقدوسی با سپاه که سبب شده برخی او را تلویحا سخنگوی غیررسمی سازمان اطلاعات سپاه، توصیف کنند، میتوان گفت خبر «سورپرایز سپاه»، احتمالا از چنین الگویی تبعیت کرده است.
با این حال، درباره خبر «توقیف ۱۴۸میلیارد دلار»، وضعیت پیچیدهتر میشود. وجود عبارت «این پولها در قالب پولشویی از مردم ایران وارد آمریکا شده»، نشان میدهد هدف نویسنده خبر، توجهدادن بیشتر افکار عمومی به غارت اموال مردم توسط مسئولین بوده است. این خبر همچنین همزمان با بحثهای داغ مربوط به تصویب لوایح مرتبط با FATF منتشر شد. (درباره FATF بیشتر بدانید)
در واقع نویسنده خبر قصد داشته نشان دهد در فقدان شفافیت اقتصادی، مسئولین ایران به غارت مستقیم اموال مردم و انتقال آن به خارج از کشور مشغول بودهاند. تنظیم و انتشار چنین خبری احتمالا نمیتواند مربوط به رسانهها یا منابع وابسته به اصولگرایان باشند که بخش مهمی از آنها، مخالف تصویب لوایح مربوط به FATF بوده اند. به احتمال قویتر، نویسنده خبر باید اهدافی نزدیک به اهداف مخالفان جمهوری اسلامی را تعقیب کرده باشد.
نکته جالب توجه اینکه، دو هفته پیش از انتشار این خبر، کمپین اینترنتی توسط علی جوانمردی، خبرنگار تلویزیون «صدای آمریکا» شروع و هدایت شد که خواستار اخراج آقازادهها و فرزندان مسئولان جمهوری اسلامی از آمریکا شده بود.
مخاطب این کمپین، دونالد ترامپ، رئيس جمهور آمریکا بود. آقای جوانمردی، گزارش نهایی از سرانجام این کمپین منتشر نکرده است ولی دیشب پس از انتشار توییت احمدی نژاد، در کانال تلگرامی خودش این درخواست را بازتاب داشت و نوشت: «بسیاری از مقامات ارشد سیاسی و سپاھی نظام فرزندان خود را بە آمریکا فرستادەاند.»
نمیتوان دقیقا گفت بین انتشار خبر «توقیف ۱۴۸میلیارد دلار» و «کمپین اخراج آقازادهها» ارتباط مستقیم وجود دارد ولی میتوان گفت انتشار چنین اخباری، میتوانست اهداف این کمپین را محقق شده نشان دهد و آنها ادعا کنند نتیجه فعالیت و جمعآوری امضا توسط آنها بوده که مقامهای آمریکایی به چنین تصمیمی رسیدهاند. کما اینکه، برخی از فعالان عضو این کمپین، در همان ایام برای نشان دادن موفقیت آمیز بودن کارشان، ادعا کردند که دونالد ترامپ، تیمی را مامور رسیدگی و بررسی گرین کارتهای صادرشده برای آقازادهها کرده است. خبری که نه منبع داشت و نه تایید شده است.
در حال حاضر، ورود محمود احمدینژاد به ماجرا نیز تا حدود زیادی تامینکننده اهداف مروجان خبر «توقیف ۱۴۸میلیارد دلار» است که با استناد به این درخواست، میتوانند بر درست بودن خبرشان بیشتر تاکید کنند.
این سلسله تحولات و واکنشها، نمیتواند الزاما نشاندهنده ارتباط ارگانیک بین طیفهای مختلف علاقهمند به انتشار چنین اخباری باشد ولی میتواند نشاندهنده پیچیده و مبهمتر شدن فضای اطلاعرسانی و سیاسی و دشوارترشدن کار رسانهها باشد.