کیهان لندن - حسن روحانی چهارشنبه، هفتم شهریور، در دیدار اعضای هیئت دولت با علی خامنهای ادعا کرد تا پایان سال ۱۳۹۷ در تولید بنزین خودکفا میشویم اما حالا رسانههای دولتی زمینهچینی را برای آغاز جیرهبندی سوخت به بهانه کاهش قاچاق سوخت، مقابله با آلودگی و مصرف بیرویه بنزین آغاز کردهاند.
ایرنا، روز دوشنبه ۱۶ مهر، در گزارشی نوشته است «رشد بیرویه مصرف سوخت و قاچاق آن به کشورهای همسایه، زنگ هشدار را به صدا در آورده که یکی از کارآمدترین راهکارهای مقابله، استفاده از کارت هوشمند و احیای سهمیه بندی است.»
خبرگزاری رسمی دولتی نوشته «وضعیت مصرف بنزین در کشور به وضعیت نامطلوبی رسیده است طوری که علاوه بر تشدید آلایندگی هوا و تاثیرات مخزب زیست محیطی، سرمایههای ملی را نیز میبلعد و تاکید کرده «تجربه سالهای گذشته نشان داده که کارت سوخت و سهمیه بندی، بهترین کارآمدی را در کنترل و مدیریت مصرف سوخت داشتهاند.»
سهمیهبندی بنزین پس از آغاز تحریمهای اقتصادی در دولت محمود احمدینژاد آغاز شد. آن دوران احمدینژاد و وزارت نفت که وزیر آن سردار رستم قاسمی بودند ادعا میکردند ایران در تولید بنزین خودکفاست اما در نهایت مجبور به جیرهبندی آن شدند. احمدینژادیها هم به بهانهی مقابله با مصرف بیرویه و جلوگیری از قاچاق سوخت بنزین را جیرهبندی کردند که این موضوع اتفاقاً یکی از انتقادات اصلی اصلاحطلبان علیه دولت او بود.
حسین امیری خامکانی نایب رییس کمیسیون انرژی میگوید: «دولت پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی در حال طراحی ساز و کاری جدید در بخش سختافزاری است تا بتواند کارتها را به صورت هوشمند طراحی کند.»
او توضیح داده «قیمت بنزین در ایران در مقایسه با دیگر کشورها پایین است و مصرف نسبت به استاندارد جهانی بسیار بیشتر است و این برای کشوری که با برخی مشکلات اقتصادی دستوپنجه نرم میکند مناسب نیست، بنابراین باید تدابیری اندیشید تا مصرف بنزین و دیگر فرآوردهها مدیریت شود.»
بنزین کوپنی
روزنامه ایران هم از کوپنی شدن بنزین خبر داده است. علی شمس اردکانی کارشناس ارشد انرژی با حمایت از طرح سوخت کوپنی به «ایران» گفته: «این کار لازم است و به اعتقاد من حتی اجرای آن دیر شده است. سوخت یک سرمایه میان نسلی است که باید با استفاده از راهکارهای دقیق آن را حفظ کرد. در هیچ نقطه از دنیا بنزین یارانهای رشد اقتصادی به ارمغان نیاورده و حتی برعکس. برای مثال میبینیم که در کشور همسایه یعنی ترکیه قیمت بنزین بیش از ۱۰ برابر ایران است اما در همین حال رشد اقتصادی آن هم بیش از دو برابر ایران است. اگر سوخت ارزان و دادن یارانه به اقشار پردرآمد جامعه که خودرو سوار هستند میتوانست رشد اقتصادی و توسعه بهدنبال داشته باشد، الان وضعیت کشور این چنین نبود.»
تقریباً اغلب رسانههایی که برای گران شدن و سهمیهبندی سوخت زمینهچینی میکنند یک پاراگراف مشترک دارند: «مجلس در بودجه ۱۳۹۴ دولت را مکلف کرده که ۴۸ هزار میلیارد تومان از محل اجرای هدفمندی یارانهها درآمد کسب کند تا از آن برای تأمین کسری بودجه در سال جاری بهره بگیرد. ضمن اینکه گفته میشود رقم مابهالتفاوت افزایش قیمت سوخت صرف افزایش سرانه درمان مردم در ادامه اجرای هدفمندی یارانه خواهد شد. این اقدام برای دولت ۴۰۰۰ میلیارد تومان درآمد ایجاد میکند.»
انتقاد رسانههای اصلاحطلب از سهمیهبندی و کارتی شدن سوخت
روزنامه اعتماد، ۱۵ تیر ۱۳۹۴، در گزارشی نوشته بود هزینهی ۵٠٠ میلیارد تومانی دولت احمدینژاد برای کارتی کردن سوخت به باد رفت و مردم به استفاده از کارت سوخت رغبتی ندارند. اعتماد تاکید کرده بود مصرف سوخت با این سیاست کاهش پیدا نکرده و بر اساس آمارهای غیررسمی حجم بنزین توزیعی در کشور بیشتر هم شده است.
ششم اسفند سال ۱۳۹۴، روزنامه شرق در گزارشی با عنوان «سوغاتی احمدی نژاد برای اقتصاد ایران، در «تجربه بدترینهای اقتصاد در هشت سال دولت اصولگرا» به وضعیت اقتصاد ایران در دو دولت احمدینژاد اشاره میکند که اتفاقاً اغلب آنچه این روزنامه به عنوان دلایل سیاه بودن اقتصاد در دوران وی بر میشمارد حالا در دولت روحانی نیز وجود دارد که یکی از آنها سیاستهای مربوط به نرخ حاملهای انرژی است.
تحریمهای نفتی آمریکا از ۱۳ آبان آغاز میشود و تجربه نشان داده در شرایط تحریم شدید، کمبود بنزین حتمی است. جیرهبندی بنزین در تابستان سال ۱۳۸۶ (ژوئن ۲۰۰۷) به آغاز آشوبهای شهری در نقاط مختلف ایران منجر شد. ششم تیر سال ۱۳۸۶ با آغاز طرح سهمیهبندی بنزین ۱۷ پمپ بنزین در تهران به آتش کشیده شده و ۵ پمپ بنزین دیگر تخریب شدند. صفهای طولانی بنزین مردم را کلافه کرده بود و آشوبها به شهرهای دیگر هم کشید. آنهم در حالی که چنین فشار همهجانبهای بر روی جامعه نبود.