زیتون ـ مهسا محمدی

سرانجام بعد از ۹ سال حکمرانی بر میدان فضای مجازی کشور، عبدالصمد خرم‌آبادی صبح امروز از سمت معاونت دادستان در امور فضای‌مجازی برکنار شده و به معاونت نظارت بر دادسراهای کل کشور ارتقا یافت. جای او را همکار ۳۹ ساله‌اش از مشهد گرفت و به گفته محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، جواد جاوید نیا، معاون جدید فرد پیشنهادی خرم‌آبادی بوده است و رهرو راه او.

با این وجود، میزان رضایت خرم‌آبادی از این تغییرغیرمنتظره و دلیل آن هنوز روشن نیست. اولین واکنش خرم آبادی به خبر رفتنش از معاونت فضای مجازی دادستانی این بود که «اینکه برکنار شدم یا خودم رفتم، بماند. علت این مسئله را باید از دادستان کل کشور پرسید.» البته او پا را از این فراتر نگذاشت و در پاسخ به این سوال خبرنگار که «آیا اختلاف بین شما و دادستانی درست است؟ گفت: خیر! اصلاً اختلافی نبوده است. یک «خرم‌آبادی» جوان، انقلابی و خوب با انتخاب من جایگزین بنده شدند و من معاونت مهم‌تری را برعهده گرفتم.»

ارتقا یا برکناری محترمانه؟

هر چند به نظر می‌رسد که معاون سابق دادستان در امور فضای مجازی ارتقا گرفته است، اما با توجه به لحن شاکیانه او در پاسخ به این سوال و با نگاهی به سابقه طولانی درگیری‌های لفظی و اختلاف نظرهای او و مجموعه دولت بر سر فیلتر کردن انواع اپلیکیشن‌ها ، گمانه‌زنی‌های دیگری هم درباره برکناری او وجود دارد. این زمزمه به گوش می‌رسد که دولت و رییس‌ مجلس بر سر کنار گذاشتن او به توافق رسیده و اعمال نفوذ کرده اند.

بعد از فیلتر شدن تلگرام در ادامه ناآرامی‌های دی‌ماه سال گذشته، تک و پاتک‌ها و درگیری لفظی بین خرم‌آبادی و «وزیر جوان» ارتباطات کابینه، تبدیل به اخبار ثابت خبرگزاری‌ها شد. مجموعه‌ی دولت با نظر به وعده‌های انتخاباتی خود و با توجه نفع زیادی که در مواجهه با تندروها از شبکه‎های مجاز برده بود، با فیلترکردن تلگرام مخالف بود و تندروها و در راس آنان خرم‌آبادی که دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه هم بود بر آن پای می‌فشردند.

موارد اختلاف زیاد و شکاف‌ها به نسبت عمیق بود؛ کشمکش بر سر جایگزین‌های فارسی تلگرام یعنی تلگرام طلایی و هات‌گرام، که خرم‌آبادی وجود آنان را هم برنمی‌تابید و آذری جهرمی آنان را جایگزین‌های داخلی تلگرام و مجاز می‌دانست. بحث بر سر رفع فیلتر احتمالی توئیتر و بررسی آن در شورای عالی فضای مجازی که باز وزیر ارتباطات آن را ممکن و مثبت می‌دانست و مرغ خرم‌آبادی برای فیلتر ماندن توئیتر فقط یک پا داشت. احتمال فیلتر شدن اینستاگرام که خرم‌آبادی این شبکه اجتماعی را از آن رو که انحصار صوت و تصویر را از صدا و سیما گرفته مضر تشخیص داده بود، اما باز هم مخالفان درون حاکمیتی، در مجموعه دولت و مجلس با فیلتر شدن این شبکه مخالف بودند.

روز گذشته گفتگویی از وزیر ارتباطات در صدا و سیما ایران پخش شد که در آن بدون اشاره مستقیم به معاون دادستان برکنار شده به نظر می‌رسد که به او تاخته است و گفت که «یک نفر» که مسئول است تصمیمات حاکمیتی در حوزه فضای مجازی به مذاق اش خوش نمی‌آید و«باید آن یک نفر را مجازات کرد که خلاف تصمیم ملی صحبت می‌کند و شکاف در تصمیم حاکمیتی ایجاد می‌کند.» اینکه ارتباطی بین برکناری معاون دادستان قدرتمند و «تهدید» وزیر به مجازات آن «یک نفر» وجود دارد احتمالا خبری نیست که به خبرگزاری‌ها درز کند اما چنانچه از شواهد بر‎می‌آید چندان بی ارتباط هم نمی‌تواند باشد.