کاهش نگرانی‌ها و دغدغه‌ها

پرسش‌های بخشی از حاضرین و بویژه موکد مجری برنامه با نام «سارا» نشان از همان «اتوپیای» ذهنی و مطالبات ناشدنی بخش زیادی از خارج‌کشوریان داشت. جان کلام این پرسش ها این است که چه کسی و چگونه به «ما» این تضمین را می‌دهد که اگر رژیم آیت‌الله‌ها سرنگون شود اوضاع ایران در حد غیر قابل کنترل به هم نمی‌ریزد. از دیدگاه پراگماتیکی، اینگونه نگاه به سیاست، نوعی فرافکنی و ترجیح شرایط موجود بر دگرگونی «غیر قابل کنترل» است. اینگونه پرسش‌ها از این می‌گوید که ما «نمی‌دانیم» در کشورهای غیر دموکراتیک و مستبد، هیچ محاسبه و وعده‌ای نمی‌تواند حتی درصدی موجهی از انتظارات ما را در مبارزات تضمین کند. مگر اینکه به زور و خشونت متوسل شویم و باز ارزش‌های دموکراتیک و آزاد را با توجیه شرایط، به فراموشی سپاریم. در سیاست، ساده کردن مسائل به معنای رفتن در درون گرداب مشکلات است. اینگونه پرسش‌ها هرچند بظاهر بسیار از نگاه «پیچیده»ای می‌آیند، اما سطحی و ساده‌بافت هستند. می‌خواهند تضمین بگیرند تا فردا را روشن ببینند و اگر نشد «طلبکار»، و نه «بدهکار»، بمانند. دلیل این نگرش هم آشکار است. هم در داخل هم در خارج، عین چهل سال گذشته بیشترین سیگنال‌های جاری در فضای سیاسی کشور عبارت بوده‌اند از پنهانکاری، توافق‌های مردم‌فریب، انگشت سرزنش بسوی دیگران، نگرانی از اتحاد با دیگران و «پرستش» چند جمله مثل پیش‌بینی‌های «بختیار». در چنین فضایی کنشگر سیاسی نمی‌تواند به خود متکی بماند و همیشه دست‌آیزش متوجه بغل‌دستی‌اش، که به او اعتماد دارد و یا كسی در اردوی دیگری‌ست که به او اعتماد ندارد می‌باشد. اینکه از ولیعهدی که نه تاج دارد و نه تخت، و تازه تا توانسته است با شکیبایی انتقادات روا و ناورای سال‌های گذشته را روامدارانه برتافته است، پرسید: «نقشه‌ی راه» شما چیست؟»، همچنان از یک نگاه ایده آلیستی باورمند به تاثیر‌گذاری از بالا به پایین نشانی می‌دهد. درباره‌ی ایران که تنها در ید اختیار جمهوری‌اسلامی است و بس، پاسخ چنین پرسش‌هایی را بهتر است از حکومت پرسید که بسیار قدار و سخت‌مدار بوده و هست. ولی با اینحال زیبایی تحولات ایران، و بویژه به دست نسل جوان، در همین است که آنها با شناخت و انگیزه‌های خود دگرگونی‌های بسیاری را به رژیم ملایان تحمیل کردند و همچنان قوی‌ترین در برابر رژیم هستند.

اگر ایرانی، امروز فکر کند می‌تواند حتی از «ترامپ-پوتین-جین‌پینگ» ضمانت و گارانتی برای اینگونه پرسش‌‌ها و دلنگرانی‌های هموطنان ما بیاید، کاملا در اشتباه است و سیاست در قرن جاری را مخدوش و مکدر فهمیده است. اینکه این جستجوی کاوشگرانه را برای راحتی خیالمان اینگونه دور بزنیم که «راهکار تو چیست؟» نیز کمکی به هیچ کس نمی‌کند. در حال حاضر شخص دونالد ترامپ که بیشترین قدرت را در مقابله با جمهوری‌اسلامی در اختیار و اراده خود گرد آورده است نیز بسیار نگران شرایط ایران و عکس‌العمل رژیم ایران و دولت‌های جهان است.

تاکید بر شبکه‌ ای از مدیران متخصص و نقش هماهنگ‌کننده

پهلوی اشاره و تمرکز زیادی بر این مسئله داشت که بدون متخصصین و مدیران ماهر، فردای کشور را نمی‌توان اداره کرد. او اتحاد را دارای دو لایه می‌بیند. لایه نخست و پایه، اتحادی است از طیف‌های متفاوت سیاسی و گوناگون سلیقه و افکار که باید دور‌هم جمع شوند. نقطه‌ی قدرت این چنین اتحاد‌ی این محور فکری است؛ که ماندن این رژیم برای ایران مهلک و مرگ‌زاست و باید خواهان و دست‌به‌کار فروپاشی رژیم شد. لایه‌ی دوم اتحاد همان ساز و كار‌هایی است که محصول همکاری متخصصین داخل و خارج کشور خواهد بود تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن سیستم دیوانسالاری، قانونگذاری، امنیت و نظم شهری کشور را فعال و همسو با خواست مردم و مبارزین سازند. پهلوی به جا از جایگاه و تجربه و دانش نیروهای داخل‌كشور نیز سخن گفت و با صراحت این‌ را شفاف بازگویی نمود که بردن یک سری نسخه‌های تئوریک و نیروهای عملی از خارج‌کشور به داخل کشور نه تنها عاقلانه نیست بلکه نشدنی‌ست. او با تاکید بر این مطلب، همچنین به یکی از ناهموارترین موانع ایجاد باور در ایرانیان درون کشور به خارج‌کشور‌ی‌ها پرداخت؛ یک علامت پرسش نامفهوم برای ایرانی‌های داخل و خارج کشور این بوده است که چرا این دو طیف نمی‌توانند به‌هم اعتماد کنند. نسخه‌های خارج‌کشور‌ی‌ها را داخل قبول ندارد و روش مدارای سیاسی درون‌کشوری‌ها را خارج کشور بی‌فایده می‌بیند. اما بی‌شک آن که در این میان باید در جایگاه و پتانسیل دیگری تجدید‌نظر کند خارج‌كشوری است.

شاهزاده نقش خود در میان این دو اردوی بزرگ را نقش هماهنگ‌کننده و ایجاد کننده‌ی رابطه ارگانیک بر شمرد. با اشاره به اینکه نقش «هماهنگ‌کننده» را برای خود قائل است با صراحت نیز گفت « نمی‌تواند توقع داشته باشد که کسی به او بپیوندد». و باز هم دعوت و انتظار گروه‌های دیگر برای آنکه «شاهزاده پهلوی به آنها بپیوندد» را همچنان بدون جواب گذارد. اگر خوب نگاه کنیم یکی از ایراد‌هایی که بخشی از اپوزیسیون خارج‌کشور به پهلوی می‌گیرد همین است که چرا او بیطرفی را برگزیده - سیاستی که او سال‌هاست دنبال کرده است. و بسیاری از اینکه او چرا زیر پرچم «آنها» نرفته است دلخور هستند و گاهی با ناپختگی انتقاد و تهمت‌های ناروایی را به سمت او نشانه گرفته‌اند. در برابر این انتظار، این انتظار پهلوی از دیگران نیز که با هم شبکه‌های قدرت و تخصص تشکیل دهند منصفانه و بجا‌ست؛ پایانی بر داستان دو پادشاهی که در یک ملک نگنجند و زمان درویشانی که در گلیم عشق به ایران هم‌شانه شوند.

امید به داخل یعنی درک واقعی از شرایط

رضا پهلوی به کرات در این نشست تاکید کرد که نگاه و اتکای او به هم‌پیمانان امروز و فردا در ایران، از جمله اصلاح‌طلبان سرخورده و آنهاییکه که افت اقتدار رژیم را میبینند نیز می‌باشد. این نکته در برونرفت از زیر چادر ضخیم نگرانی‌های پس از گذار از جمهوری‌اسلامی بسیار روشنایی بخش است. هرگز ایران امروز ایران یکپارچه‌ای که بدست خمینی و ملاهایش افتاد نیست و نخواهد بود. این خواب شیرینی بیش نیست که بسیاری گمان می‌کنند «رهبری» فردی و یا گروهی از خارج‌کشور، اکثریت مردم ایران را هم‌عهد و تابع خواهد دید و در نبرد برنده آتی خواهند شد. این بدیل، یعنی اتکا و باور به نیروهای داخلی، بهترین تاکتیک دستیابی به قدرت در ایران، برای پایین آوردن هزینه‌ی مشکلات و دشورای‌های بزرگ پس از گذار است.

اگر ارتش شاهنشاهی کشور در سال ۵۷ پادگان‌ها را به انقلابیون و ملایان نمی‌سپرد، امروز اینجا نبودیم. اما، این که این تاکتیک درست بود یا غلط، پرسشی تاریخی است و ابدا به امروز تاریک ما نوری نمی‌بخشد. زیرا ایران فعلی از لحاظ نظامی، هم در داخل هم در خارج، گستره و درونمایه‌ی کاملا متفاوتی با سال ۵۷ دارد. بنابرین باز کردن حساب روی نیروهای سپاه، بسیج و ارتش که ایران برایشان مهم‌تر از ولی‌فقیه و دشمنی با آمریکاست، کاری است معقول و بدون آن نباید وارد درگیری با جمهوری اسلامی شد. تاکید بر اینکه گذار باید دور از خشونت باشد نیز چندین بار در این برنامه از سوی شاهزاده مطرح شد. همه‌ می‌دانیم که آنهاییکه «لذت» انتقام را بخاطر ارزش‌های دموکراتیک به فراموشی سپارند، در دورن گذار و پس از آن معضل بسیار بزرگی برای جامعه‌ی ما خواهند بود.

در پایان، اقدام گروه فرشگرد، دعوت و یا انگیزه دعوت آقای حسن شریعتمداری از شاهزاده برای شرکت در «مدیریت دوران گذار» و ملایم‌تر شدن لحن منتقدان و خرده‌گیران بر شاهزاده در ماه‌های اخیر، همه نشان از این دارند که او همچنان مهره و بازیگر بسیار مهمی در میدان مبارزه با جمهوری‌اسلامی است. او نیز مدام دارد با صراحت بیشتر به بیان این نکته همت می‌گمارد که جایگاه و توانایی‌هایش را، بدور از استراتژی‌ها و طرح‌های اپوزیسیون ناهمگون خارج از کشور، باید حفظ می‌کرده است تا در روزی که بیشترین تاثیر را اعمال نماید بکار گیرد.