ایران اینترنشنال - محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، امروز با اشاره به انتقادهایی که در ماه‌های اخیر علیه سیاست‌های ارزی دولت مطرح می‌شود، گفت: «در آن روزها کشور در لبه پرتگاه بود و باید چنین تصمیمی اخذ می‌شد.»
شریعتمداری که امروز، سه‌شنبه ۱۵ آبان در مراسم خداحافظی با وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت، در حضور معاون اول رئیس‌جمهور سخن می‌گفت، افزود: «امروز نیز با دو نوع ارز ۴۲۰۰ تومانی که برای کالاهای خاص، مواد اولیه، کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم پرداخت می‌شود، و ارز ۷۵۰۰ تومانی برای باقی کالاها مواجهیم که با نرخ ارز در بازار آزاد تفاوت دارد.»
توصیف وزیر اسبق صنعت و معدن و تجارت از شرایط اقتصادی ایران در ابتدای سال‌جاری، بی‌سابقه است.
مطالب بیشتر در سایت ایران اینترنشنال
سیر فزاینده کاهش ارزش ریال در برابر پول‌های خارجی و صعود بی‌سابقه دلار و یورو در انتهای سال گذشته و نوروز سال‌جاری، منتهی به اعلام نرخ ارز ۴۲۰۰ تومان برای دلار توسط دولت روحانی شد.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری در ۲۰ فروردين‌ماه گذشته، مدعی شد: «بعد از این حتما یک مازاد ارزی قابل توجه برای کشور خواهیم داشت و حتی اگر در مواقعی نیاز باشد برای بخش‌های دیگر با امکانات بیشتر، ارز تأمین خواهیم کرد. به این ترتیب دغدغه مردم برطرف خواهد شد و هیچ‌کسی نمی‌تواند در بازار در جایی اعلام کند که به دلیل اینکه یک قیمتی که معلوم نیست در کجا ممکن است شکل بگیرد، کالایی که در داخل مغازه است، گران خواهد شد.»
بازار ارز و واقعیت‌های اقتصادی اما فراتر از ادعا و دستور دولت روحانی جریان داشت. خروج آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه بر سیر شتابان سقوط ارزش پول ملی و گرانی و تورم افزود. درنهایت، دولت ناگزیر از بازنگری در سیاست ارزی خود شد.
حسن روحانی، در نیمه مردادماه گذشته به ناکامی برنامه ارزی دولت اذعان کرد. او گفت: «ما به مردم گفتیم هرچه میخواهید وارد کنید، ارز ۴۲۰۰ تومانی به آن تعلق می‌گیرد؛ اما عده‌ای ارز گرفتند و سوءاستفاده کردند؛ یا جنس وارد نکردند و یا در بازار آزاد فروختند.»
او اضافه کرد: «در خردادماه به این نتیجه رسیدیم که بسته فعلی ارزی با توجه به سوءاستفاده‌ها و اتفاقات جدید کارایی ندارد.»
روحانی در چند ماه اخیر به تکرار تأکید کرده که دولت نبض اقتصاد و بازار ارز را دراختیار دارد و مشکلی وجود ندارد؛ گزارشی که با گرانی فزاینده و نرخ تورم و نیز وضع بازار آزاد ارز، در فاصله‌ای معنادار است.
چند هفته پیش رئیس‌جمهور مدعی شد که «وضع ذخایر ارزی کشور حتی ذخایر اسکناس، بهتر از هر زمان دیگری است و امروز بهترین وضعیت را داریم»؛ اما امروز، معاون اول او، جهانگیری تصریح کرد: «یک دوره چند ماهه یا تا آخر سال ۱۳۹۸ سختی‌ها را تحمل کنیم.»
گزارش جهانگیری شاید بی‌ارتباط با روند تحولات سیاسی در ایالات متحده نباشد؛ آن‌جا که به‌نظر می‌رسد در تهران، این انتظار وجود دارد که ترکیب هیأت حاکمه ایالات متحده دچار تغییری معنادار شود.
محمدجواد ظریف البته این داوری را تکذیب کرده؛ او در گفت‌وگویی با روزنامه آمریکایی «یواس‌ای‌تودی» که امروز منتشر شده، در پاسخ به این پرسش که «آیا میخواهید به انتظار پایان دولت ترامپ بنشینید؟» گفته است: «می‌خواهیم در انتظار پایان این رویکرد باشیم.»
وزیر خارجه ایران افزوده است: «ما در امور داخلی آمریکا دخالت نمی‌کنیم. تصمیم با آمریکایی‌ها است که چه کسی را به ریاست جمهوری انتخاب کنند. ما می‌خواهیم شاهد یک رویکرد متفاوت باشیم. اهمیتی نمی‌دهیم که چه کسی آن را هدایت کند.»
با وجود این و مستقل از آنچه در میدان سیاست جریان دارد، اقتصاد ایران روزهای سختی را تجربه می‌کند؛ دورانی که به‌نظر می‌رسد با آغاز دور جدید تحریم‌های سنگین ایالات متحده علیه ایران، وضعی دشوارتر را رقم خواهد زد.
وزیر کار روحانی از «پرتگاهی» خبر داده که در ابتدای سال‌جاری، ایران در آستانه آن قرار داشته است. معاون اول دولت دوازدهم نیز از سختی‌های پیش‌رو در ماه‌های آتی گفته است. آیا آرامش‌بخشی‌های کلامی و اظهارنظرهای روحانی، امکان مهار التهاب و نگرانی در بازار کسب و کار و ارز ایران را خواهد داشت؟
با روایت جدید و مهم وزیر کار و رفاه، آیا اکثریت جامعه به گزارش‌های اقتصادی روحانی، اعتماد خواهد کرد؟
اگر ایران در آستانه «پرتگاهی» دیگر قرار گیرد، چه کسی به شهروندان گزارش خواهد داد و واکنش حکومت چه خواهد بود؟
