کلمه - گروه خبر: سازمان امور مالیاتی کشور، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که مشمول مالیات نیستند، را اعلام کرد. ده بنیاد انقلابی، با بودجه های کلان و امکانات اقتصادی فراقانونی با بهره گیری از رانت در حالی از پرداخت مالیات معاف هستند که کشور در میان یک جنگ اقتصادی قرار گرفته است و تحریم هایی که به تازگی اعلام شده‌اند، بیش از گذشته اقتصاد مریض ایران را از بین خواهند برد.
به گزارش کلمه؛ از سویی مردم زیر بار فشار مشکلات کمر خم کرده و هر روز با یک بحران جدید مالی و اقتصادی مواجه هستند و از سوی دیگر، دولت مجبور می شود که بدهی موسسات وابسته به نهادهای خاص را پرداخت کند و بیش از قبل خزانه‌اش خالی می شود. بسیاری از کارخانه ها ورشکست شده اند و کارگران در حال اعتراض در خصوص عدم دریافت دستمزدهای خود هستند، مانند آنچیزی که در هفت تپه و اراک و دیگر نقاط کشور می توان دید، هرلحظه امکان این وجود دارد که دولت نتواند حقوق های خود را پرداخت کرده و صندوق‌‌های بازنشستگی خالی است، اما در مقابل متولیان این نهادهای اقتصادی فریاد حمایت از مستضعفین سر می دهند و از سویی حاضر به پرداخت مالیات نیستند تا کمی این اقتصاد وابسته به نفت بتواند از این وابستگی رهایی یابد و با درامد حاصل از مالیات‌ها به جای پرداخت یارانه و رانت، زیربنای اقتصادی کشوری همیشه تحریم ساخته شود.
بنیادهای معاف از مالیات
اسامی این بنیادها به شرح زیر اعلام شده است:
۱- بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی
۲- کمیته امداد امام خمینی (ره)
۳- سازمان تبلیغات اسلامی
۴- دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
۵- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
۶- بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
۷- ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره)
۸- مرکز خدمات حوزه‌های علمیه
۹- موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
۱۰- جامعه المصطفی (ص) العالمیه
در حالی این ده موسسه از پرداخت مالیات معاف هستند که بعضی از آنها در میان موسسات فرهنگی و انقلابی بیشترین سهم را از بودجه کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
کلمه در این گزارش به وضعیت مالی این ده موسسه و بودجه های تخصیص داده شده به بعضی از آنها به صورت خلاصه پرداخته است:
۱- بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی
دولت بودجه‌ی بنیاد شهید و امور ایثارگران را در لایحه بودجه سال ۹۷ افزایش داده است. بودجه پیشنهادی دولت برای امورات جاری سال ۹۷ مبلغ ۳۷۷ میلیارد و ۷۷۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود و پیشنهاد دولت برای اعتبارات انتقالی بنیاد شهید به استان‌ها ۱۱ هزار و ۴۸۰ میلیارد و ۱۲۶ میلیون تومان است. که در مجموع بودجه پیشنهادی دولت دوازدهم برای بنیاد شهید و امور ایثارگران در سال ۹۷ مبلغ ۱۱ هزار و ۸۵۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
۲- کمیته امداد امام خمینی (ره)
بر اساس لایحه بودجه سال ۹۷ دولت، بودجه کمیته امداد با رشدی معادل ۱۰ درصد به بیش از ۴۸۰۰ میلیارد تومان رسید و بانک مرکزی مکلف شد تسهیلات قرض الحسنه معادل ۱۴۰۰ میلیارد تومان را به اشتغال مددجویان اختصاص دهد.
بودجه سال ۹۷ کمیته امداد امام خمینی (ره) به رقمی بیش از ۴۸۰۰ میلیارد تومان رسید.
۳- سازمان تبلیغات اسلامی
این سازمان که بزرگ که در مقایسه با بعضی نهادهای مذهبی بودجه نسبتا زیادی دریافت می‌کند، دارای زیر مجموعه‌ای متشکل از یازده نهاد است که از نظر سازمانی به آن وابسته هستند که در این زمینه می‌توان به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و ستاد اقامه نماز اشاره کرد.
این یازده نهاد در نهایت تحت عنوان سازمان تبلیغات اسلامی بودجه می‌گیرند.
بودجه پیشنهادی دولت برای این سازمان حدود ۴۳۰ میلیارد تومان است. بودجه مصوب این سازمان در سال گذشته کمتر از ۳۸۵ میلیارد تومان بود.
حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بیشترین بودجه را در میان نهادهای زیر شاخه سازمان تبلیغات به خود اختصاص داده است.
کمترین ردیف بودجه در میان نهادهای زیرمجموعه این سازمان، به موسسه دایره‌المعارف فقه اسلامی و مرکز الگوی اسلامی مربوط است.
سازمان تبلیغات اسلامی زیر نظر رهبری اداره می‌شود و بر اساس اساسنامه این سازمان "تأسیس مراکز اطلاع‌رسانی تخصصی، تبلیغی و دینی" از وظایف آن است.
۴- دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نهادی فرهنگی در حوزه علمیه قم است که ابتدا با نام «دایره تبلیغات امام» و سپس «دفتر تبلیغات امام» شروع به کار کرد و سرانجام به «دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم» تغییر نام داد.
این دفتر از دولت بودجه دریافت می‌کند. بودجه آن در سال ۱۳۹۳، ۷۵۳٬۸۸۳ ریال و در سال ۱۳۹۴، ۹۰۵٬۲۸۳ ریال بوده است. در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ از شمار زیادی از سازمان‌های مذهبی نام برده شده است که دولت برای بعضی از آنها نظیر شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه زنان، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم و شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه علمیه خراسان پیشنهاد بودجه بالای هزار میلیارد ریال کرده بود.
۵- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که در این اساسنامه اختصارا بنیاد نامیده می شود نهاد انقلاب اسلامی است که بر اساس فرمان ۲۱ فروردین ۱۳۵۸ امام خمینیبه منظور تأمین مسکن محرومان به ویژه روستاییان در چهارچوب سیاستها و برنامه های دولت تشکیل گردیده است . در بودجه سال جاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور, مبلغ یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده که ۵۰۰ میلیارد تومان آن مربوط به قیر یارانه‌ای است.
۶- بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
سال گذشته، برای اولین بار پس از تشکیل بنیاد مستضعفان در سال ۱۳۵۷، صورتهای مالی حسابرسی شده این مجموعه منتشر شد و متعاقبا صورتهای مالی ۱۵ سال ۱۳۸۰-۱۳۹۵ این مجموعه بر روی سایت اینترنتی آن قرار گرفت.
از تشکیل این نهاد کمتر از ۴۰ سال می‌گذرد و حوزه فعالیتهای بنیاد مستضعفان گسترش یافته است به طوری که هر ایرانی از زمانی که روز خود را شروع می‌کند تا پایان آن، مصرف کننده محصولات بنیاد مستضعفان است، چه در خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها از جمله لبنیات، نوشابه‌ها، شکر، قند، سوسیس، کالباس، انواع میوه و ... و چه در محصولات و تولیداتی که به طور غیر مستقیم با آن سر و کار دارند مانند محصولاتی مانند سیمان، نفت و ..
بر اساس اطلاعات منتشر شده در صورتهای مالی و سایت اینترنتی این بنیاد، عمده فعالیتهای اقتصادی این گروه در حوزه های خدمات(عمدتا در حوزه های مالی و فناوری اطلاعات)، صنعت و معدن، انرژی، ساختمان و کشاورزی و در یازده هلدینگ تخصصی و ۱۸۹ شرکت و موسسه با سهام مدیریتی متمرکز گردیده هرچند در کنار فعالیتهای اقتصادی مذکور، این نهاد در حوزه های اجتماعی و فرهنگی نیز دارای شرکتها و موسساتی است که فعالیت گسترده ای در حوزه های خود دارند. از شرکتهای شناخته شده تحت پوشش بنیاد در حوزه های مختلف می توان به شرکت ایرانسل در حوزه فناوری اطلاعات، شرکت نفت بهران در حوزه نفت و انرژی، آزادراه تهران-شمال و برج علوی نیویورک در حوزه عمران و ساختمان و بانک سینا در حوزه خدمات مالی اشاره نمود. بر اساس اطلاعات مندرج در صورتهای مالی سال ۱۳۹۵ بنیاد، بیش از ۶۰ شرکت از شرکتهای تابعه این نهاد به دلایل مختلف مانند ماهیت غیراقتصادی، پروژه در حال تاسیس و یا سوءعملکرد با مشکل زیان سنواتی و یا زیان جاری مواجهند که راهکارهای مختلفی مانند فروش سهام یا تغییر رویه عملکرد به منظور اصلاح این وضعیت پیش بینی گردیده است.
بر اساس صورتهای مالی سال ۱۳۹۵ این نهاد، میزان داراییهای این بنیاد بیش از۵۶۰۰۰ میلیار تومان(حدود ۱۴ میلیارد دلار) می باشد که با توجه به اینکه عمده داراییهای شرکتها در صورتهای مالی بر اساس ارزش اسمی و نه ارزش واقعی قیمت گذاری می شوند، این رقم می تواند به چندین برابر افزایش یابد. از نظر میزان درآمد نیز رقم اعلام شده برای در آمد حاصل از فروش کالا و خدمات در سال ۱۳۹۵ بیش از ۲۸۳۵۰ میلیارد تومان(حدود ۷ میلیارد دلار) بوده که حدود ۳۵% آن ناشی از فروش کالا عمدتا در بخشهای صنایع غذایی و کشاورزی، نفت و انرژی و صنعت و معدن و حدود ۶۵% ناشی از ارائه خدمات عمدتا در بخشهای خدمات مالی و بانکی، فناوری اطلاعات و صنعت و معدن بوده است. نهایتا میزان سود خالص بنیاد در سال ۱۳۹۵، ۲۷۰۰ میلیارد تومان(بیش از ۷۰۰ میلیون دلار) و سود انباشته سنواتی آن بیش از ۱۳۸۰۰ میلیارد تومان(حدود ۳.۵ میلیارد دلار) برآورد گردیده است.
به نظر می رسد بنیاد مستضعفان با انتشار صورتهای مالی خود در اجرای قانون مصوب سال ۱۳۹۳ مجلس مبنی بر لزوم شفافیت شرکتهای شبه دولتی و ارائه صورتهای مالی به سازمان بورس و اوراق بهادار، پیشقدم شده است.
سعیدی کیا، رییس سابق این مجموعه پیش از این گفته بود: برخلاف تصور اغراق آمیز عده‌ای، سهم بنیاد مستضعفان از اقتصاد کشور کمتر از یک درصد است و پرداخت مالیات را حق الناس می‌دانیم و در طول ۱۰ سال گذشته ۴ هزار میلیارد مالیات پرداخت کردیم و طبق گفته سازمان امور مالیاتی خوش حساب‌ترین شرکت هستیم.
۷- ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره)
ستاد اجرایی فرمان امام سازمان حکومتی، تحت کنترل رهبری است، که در سال ۱۳۶۸ به فرمان امام تأسیس شد. خبرگزاری رویترز در سال ۲۰۱۳ داراییهای ستاد اجرایی را بالغ بر ۹۳ میلیارد دلار اعلام کرد. این نهاد وظیفه مدیریت اموالی که طبق اصل ۴۹ قانون اساسی و دیگر قوانین، در اختیار ولی فقیه هستند را بر عهده دارد و در دو حوزه اصلی امور خیریه و بخش اقتصادی فعالیت می‌کند. شرکتهای وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام نیز در زمینه‌هایی چون خدمات مالی و بانکداری، املاک و مستغلات، صنعت نفت، مخابرات و دامپروری فعال هستند.
به موجب ماده ۷۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) مورخ ۱۳۹۳٫۱۲٫۱۳ دوره نهم مجلس شورای اسلامی برای برقراری عدالت آموزشی و اجرای اصل ۳۰ قانون اساسی و تجهیز کلیه آموزشگاه‌های آموزش و پرورش با اولویت مناطق محروم و روستاها، آستان قدس رضوی و آن دسته از موسسات و بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیروهای مسلح و ستاد اجرایی فرمان امام و سایر دستگاه‌های اجرایی که تا زمان تصویب این قانون مالیات پرداخت نکرده‌اند، موظف به پرداخت مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده شدند.
ولی از طرف دیگر بند (۴) به ماده (۲) قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم مصوبه ۲۷/۵/۱۳۹۴ دوره نهم مجلس شورای اسلامی بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف امام خمینی و آیت الله خامنه‌ای را معاف از پرداخت مالیات مستقیم می‌کند.
آیین‌نامه نحوه رسیدگی به پرونده‌های موضوع اصل ۴۹ در تاریخ ۱۳۷۹٫۰۳٫۱۰ توسط رئیس قوه قضائیه وقت سید محمود هاشمی شاهرودی بنا بر اختیارات تفویضی از طرف رهبری ابلاغ گردید.
طبق بخشنامه مورخ ۱۳۸۸٫۰۵٫۱۴ رئیس قوه قضائیه وقت سید محمود هاشمی شاهرودی مقرر گردید احکام و قرارهای صادر درمواردی که از مصادیق اموال دراختیار ولی‌فقیه است، کماکان به‌نام ستاد اجرایی فرمان امام صادر و ابلاغ گردد. طی حکم مورخ ۱۳۹۳٫۰۶٫۰۳ صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه وفت، غلامحسین محسنی اژه‌ای رئیس و عضو ستاد نظارت و پیگیری پرونده‌های موضوع اصل ۴۹ قانون اساسی می‌باشد.
در سال ۱۳۸۶ و با روی کار آمدن محمد مخبر رویکرد جدید فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی برای ستاد از سوی رهبری با هدف فراهم آوردن امکان مشارکت مردم به ویژه کارآفرینان، مخترعان و نخبگان کشور با اولویت دادن به قشرها محروم جامعه در مناطق محروم کشور آغاز گردید که نه تنها تاکنون چنین امری محقق نگردیده بلکه باعث اعدام بسیاری از کارآفرینان نیز شده است.
بخش اقتصادی ستاد اجرایی فرمان امام در زمره نهادهای عمومی غیردولتی شناخته نمی‌شود چرا که در قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب سال ۱۳۷۳٫۰۴٫۲۹ دوره چهارم مجلس شورای اسلامی به ریاست علی‌اکبر ناطق‌نوری نامی از آن وجود ندارد.
بخشی از ساختار سازمانی بخش اقتصادی ستاد توسط وزارت خزانه داری آمریکا در سال ۲۰۰۲ میلادی منتشر شده است.
نام این ستاد خصوصا وقتی سر زبان‌ها افتاد که وارد قراردادهای نفتی شد. نه خرید بخشی از سهام مخابرات چنین رسانه‌ای‌اش کرده بود، نه فعالیتهای ساختمان‌سازی‌اش، نه آن هنگام که وارد فعالیتهای بانکی شد و نه وقتی تلفن همراه اعتباری تالیا را راه‌اندازی کرد. «گروه توسعه اقتصادی تدبیر»....... اما، زمانی سرخط خبرها شد که یکی از شرکتهای تازه‌تاسیس زیرمجموعه‌اش، در نخستین قرارداد، توسعه یک میدان نفتی را در اختیار گرفت.
۸- مرکز خدمات حوزه‌های علمیه
این مرکز به‌همراه مجموعه دیگری که مسئول رسیدگی به "حق بیمه طلاب و روحانیون غیر شاغل" است، مجموعا مرکز خدمات حوزه‌های علمیه محسوب می‌شوند. بودجه مصوب این مرکز برای سال ۱۳۹۶ حدود ۸۱۵ میلیارد تومان بود. این مبلغ در لایحه پیشنهادی دولت برای سال ۹۷ به نزدیک ۸۹۷ میلیارد تومان افزایش یافته است.
این رقم که برای هر دو مجموعه مرکز خدمات حوزه‌های علمیه لحاظ شده، در مجموع نسبت به سال گذشته حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است.
وظیفه اصلی این مرکز که در سال ۱۳۷۰ به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای، تأسیس شد، تأمین رفاه طلاب حوزه‌های علمیه است. ارائه خدمات به طلبه‌های "غیرشاغل" از دیگر وظایف مرکز خدمات حوزه‌های علمیه است.
۹- موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب با بودجه ۱۷ میلیارد و ۹۵۰ میلیون در سال جاری اداره می شود. موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای است.
۱۰- جامعه المصطفی (ص) العالمیه
نام عربی آن جامعه المصطفی العالمیه است یکی از سازمان‌های مهم برای تدریس علوم اسلامی و ترویج اسلام است که مرکز آن در شهر قم است ولی در کشورهای دیگر هم شعبه دارد. بنابر اعلام این سازمان، "تا کنون بیش از ۵۰ هزار دانش پژوه از ۱۲۲ ملیت" را تحت پوشش قرار داده و بیش از ۲۵۰۰۰ نفر فارغ التحصیل داشته است.
بودجه مصوب این مرکز در سال ۱۳۹۶ حدود ۲۷۴ و نیم میلیارد تومان بود.در لایحه پیشنهادی دولت برای امسال این رقم ۳۰۳ و نیم میلیارد تومان اعلام شده است. این مجموعه دارای یک دانشگاه مجازی است و از دانشجویان غیر ایرانی هم ثبت نام می‌کند. ریاست این مجموعه را علیرضا اعرافی عهده‌دار است.
در ۱۷ فروردین ۱۳۸۷ آیت الله خامنه‌ای در پیامی جامعه المصطفی را به جای مرکز جهانی علوم اسلامی، تأسیس کرد.
