دویچه وله - به گفته رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ایران، این مرکز گزارش‌هایی "محرمانه و طبقه‌بندی‌شده" درباره دلیل گرانی‌های اخیر برای مسئولان ارسال کرده است. قیمت گوشت و خودرو در ایران در هفته‌های اخیر افزایشی سرسام‌آور داشت.
کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، روز جمعه ۱۷ اسفند (هشت مارس) از ارسال گزارش‌هایی از سوی این نهاد به پارلمان و مقام‌های مسئول ایران خبر داد که "بخش زیادی" از آنها "محرمانه و طبقه‌بندی" بوده است.
اطلاعات یا اسناد "طبقه‌بندی‌شده" یا "محرمانه" به گزارش‌ها و اطلاعات حساسی گفته می‌شود که معمولا به دلایل امنیتی دسترسی به آنها برای عموم مردم آزاد نیست.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس که در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا از بررسی‌های این مرکز پیرامون گرانی‌های اخیر در ایران "به‌خصوص در عرصه خودرو و گوشت" خبر می‌داد، توضیح بیشتری درباره دلیل "محرمانه" بودن گزارش‌های خود به مسئولان ایرانی نداد.
کاظم جلالی با بیان این که "دولت بر دو شرکت خودروسازی سایپا و ایران خودرو سیطره دارد" گفت: «تلاش‌هایی برای حل مشکلات عرصه خودروسازی به خصوص پرداخت بدهی‌های قطعه‌سازان صورت گرفته است اما احتمالا نتوانند در کوتاه‌مدت قیمت خودروها را کاهش دهند.»
اواخر بهمن‌ماه گذشته قیمت خودرو در ادامه موج افزایش قیمت این کالا در ایران با رشد شدیدی مواجه شد. در این میان قیمت پراید۱۱۱ تنها در عرض یک روز از ۴۵ میلیون تومان به ۴۷ میلیون تومان رسید و رکورد جدیدی را برای خود ثبت کرد. هم‌زمان قیمت پژو۲۰۶ تیپ ۲ در بازار آزاد نیز با افزایش قیمتی چهار میلیون تومانی به ۸۰ میلیون تومان رسید.
کاظم جلالی درباره گرانی خودرو گفت: «مرکز پژوهش‌ها در گذشته درباره وضعیت بازار خودرو بررسی‌هایی انجام داد که طبق آن وضعیت بازار خودرو به میزان زیادی به قیمت ارز برمی‌گردد.»
جلالی همچنین با بیان اینکه "خصوصی‌سازی در شرکت‌های خودروسازی به خصوص سایپا و ایران خودرو به معنای واقعی رخ نداده است"، گفت: «دولت در این دو شرکت سیطره دارد که این باعث افزایش هزینه‌های جاری شده است. نمونه بارز آن تعداد پرسنل دو شرکت ایران خودرو و سایپا است که باعث افزایش هزینه‌های جاری این شرکت‌ها شده است.»
"سوءمدیریت" به عنوان دلیل گرانی گوشت
گرانی‌های اخیر در ایران تنها محدود به خودرو نبود و به مواد غذایی مورد نیاز مردم هم رسید. از جمله قیمت گوشت در بهمن‌ماه گذشته به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسید؛ رقمی که نشانگر افزایش تقریبا دو برابری میانگین قیمت این کالا در شش ماه قبل بود. این افزایش سرسام‌آور قیمت باعث شد که شهروندان ایران ساعت‌ها در صف‌هایی طولانی برای خرید گوشت از مراکز توزیع گوشت بایستند.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس "دلیل اصلی" افزایش قیمت گوشت در بازار ایران را "سوءمدیریت" دانست و گفت: «ما در کشورمان حدود ۹۷۰ هزار تن گوشت قرمز مصرف داریم که از این میزان حدود ۷۰۰ هزار تن تولید داخلی است یعنی ما باید حدود ۲۷۰ هزار تن واردات داشته باشیم که بعد از افزایش قیمت ارز شاهد افزایش قیمت گوشت قرمز هم بودیم.»
کاظم جلالی ادامه داد: «با افزایش قیمت ارز تعداد زیادی از دام‌های ما خریداری شدند که به دلیل کم بودن نظارت‌ها از کشور خارج شده‌اند». رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس ایران با اشاره به ارسال گزارش‌هایی از سوی این مرکز به "مقامات مسئول درباره دلایل گرانی‌های اخیر"، گفت: «بخش زیادی از این گزارش‌ها طبقه‌بندی و محرمانه بوده که ما به مجلس و مسئولان کشور ارائه کرده‌ایم.»
"نفوذی‌ها" همچون عوامل اخلال
رضا تقوی، نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی ایران، روز هشتم اسفند "نفوذی‌های دشمن" را عامل "اخلال در معیشت و تغذیه مردم" عنوان کرده و گفته بود: «آنها يک روز پوشک را مسئله می‌كنند، يك روز گوشت را و حالا هم آرد يك مسئله شده است».
تقوی در پاسخ به پرسش روزنامه حکومتی کیهان مبنی بر اینکه این "نفوذی‌ها" دقیقا چه کسانی هستند، گفته بود: «همان كسانی كه فتنه ۸۸ را دامن زدند اين روزها هم به نوعی در معيشت مردم اخلال ايجاد می‌كنند. همچنين كسانی كه گوشت وارداتی را انبار می‌كنند يا واردات را به دست گرفته‌اند و يا قاچاق می‌كنند، از جمله نفوذی‌ها هستند.»
بازار ارز ایران از اواخر سال گذشته (۱۳۹۶) به‌خصوص در پی "شوک اقتصادی" قصد آمریکا برای خروج از برجام، با التهابات و نوسانات شدیدی مواجه شد. هیچ‌یک از اقدامات دولت نیز، از تک‌نرخی کردن دستوری قیمت ارز گرفته تا وعده‌های مقام‌های دولتی و رئیس پیشین بانک مرکزی برای کنترل اوضاع و حتی دستگیری‌های گسترده کسانی که "اخلالگران بازار ارز" خوانده می‌شوند، نتوانست این نوسانات را به طور کامل مهار کرده و تأثیری چشمگیر بر کاهش نرخ ارز بگذارد. در پی نوسانات ارزی نیز ارزش ریال ایران تقریبا نصف و قیمت کالاها بعضا تا حدود دو برابر افزایش یافت.
در ماه‌های اخیر نیز مردم ایران با مشکلات جدی معیشتی دست به گریبان بوده‌اند. این مشکلات، به‌خصوص گران شدن گوشت در هفته‌های گذشته، چنان جدی بود که "یک‌چهارم" رستوران‌های تهران به دلیل افزایش بهای این کالا و دیگر کالاهای مورد نیاز آنها به تعطیلی کشیده شدند.
برخی مسئولان "قاچاق دام زنده" به کشورهای همسایه ایران را یکی از دلایل اصلی گران شدن جهشی آن عنوان کرده‌اند. سقوط ارزش پول ملی باعث قاچاق بسیاری از کالاها مانند گوشت و دارو از ایران به کشورهای همسایه شده است.
شدت بحران گرانی گوشت چنان بود که حتی در روزهای گذشته مسئولان ایران از "اسکورت" خودروهای حامل گوشت‌های وارداتی تا فروشگاه‌های محل توزیع آن خبر دادند. برخی اما در این میان "انحصار توزیع" و "واردات و توزیع شبکه‌ا‌ی" گوشت را از "عوامل اصلی" گرانی آن می‌دانند، در صورتی که مسئولان دولتی وجود هر گونه انحصار در زمینه واردات گوشت را تکذیب کرده‌اند.
طبق گزارش مرکز آمار ایران، بهمن‌ماه گذشته رکورد گرانی در سه سال اخیر در کشور را شکسته است. بر اساس این گزارش که اوایل اسفندماه منتشر شد، شاخص کل قیمت کالاها و خدمات مصرفی در این ماه در ایران، نسبت به بهمن‌ماه سال گذشته ۳ / ۴۲ درصد افزایش یافته است.
