با اصرار ترکیه بر خرید سامانه روسی اس-۴۰۰، تنش بین آمریکا و ترکیه بشدت افزایش یافته و در تازه‌ترین تحول، واشینگتن هفت هفته به آنکارا ضرب‌الاجل داد که اگر این تصمیم را کنار نگذارد، قرارداد فروش جنگنده‌های اف ۳۵ به ترکیه لغو خواهد شد.
رادیو بین المللی فرانسه - آمریکا رسماً به ترکیه هشدار داد که اگر سامانۀ دفاع ضدهوایی اس-۴٠٠ را از روسیه بخرد، آمریکا دیگر هواپیماهای جنگی اف-٣۵ را به ترکیه تحویل نخواهد داد. گذشته از رقابت تجاری، واشنگتن نگران است که ترک‌ها با در اختیار داشتن فن‌آوری پیشرفتۀ روسی، بتوانند برخی اسرار هواپیماهای اف-٣۵ را دریابند.
روز جمعه ٧ ژوئن/١٧ خرداد، خانم اِلِن لرد معاون وزارت دفاع آمریکا برای خبرنگاران توضیح داد که خرید سامانۀ اس-۴٠٠ روسی با هواپیماهای اف-٣۵ "سازگار نیست". اس-۴٠٠ یک سیستم موشکی ضدهوایی است که قادر است از روی زمین انواع اهداف پرنده - هواپیما، موشک بالیستیک یا موشک کروز - را نابود کند.
👈مطالب بیشتر در سایت رادیو بین المللی فرانسه
معاون وزارت دفاع آمریکا رسماً هشدارداد که اگر تا روز ٣١ ژوئیه/٩ مرداد، ترکیه از خرید سامانۀ روسی اس-۴٠٠ صرف‌نظر نکند، همۀ خلبان‌های ترک که در آمریکا مشغول آموزش با هواپیمای اف-٣۵ هستند، از کشور اخراج خواهند شد. همچنین قراردادهای همۀ کارمندان و یا مؤسسات ترک که در ساخت هواپیمای اف-٣۵ دخیل‌اند، فسخ خواهد شد. اگرچه طراح و سازندۀ اصلی هواپیمای اف-٣۵ شرکت آمریکایی "لاکهید مارتین" است، اما مجتمعی بزرگ از شرکت‌های آمریکایی، کانادایی، انگلیسی، استرالیایی، نروژی، هلندی، ایتالیایی و ترک در چارچوب یک کنسرسیوم بین‌المللی، در ساخت این هواپیمای نظامی سهیم است.
اما تهدید اصلی آمریکا، تحویل ندادن ۴ فروند هواپیمای اف-٣۵ است که ترکیه آنها را خریداری کرده و پول آن را پرداخته است. مقامات آمریکایی گفته‌اند که دلیل این هشدار محکم اینست که در حال حاضر، پرسنل ترک در خاک روسیه، مشغول طی کردن دورۀ آموزشی اس-۴٠٠ هستند.
اسلحۀ گران‌قیمت و رقابت تجاری
تقریباً هم‌زمان با اظهارات خانم اِلِن لرد، مدیر مجتمع صنایع نظامی روسیه نیز خبر داد که "همه چیز برای تحویل اس-۴٠٠ به ترکیه آماده است". آقای سرگئی چِمِزوف گفت: "فکر می‌کنم حدود دو ماه دیگر تحویل انجام خواهد شد. پیش‌پرداخت‌ها صورت گرفته و آموزش نظامیان ترک نیز به پایان رسیده است".
سه روز قبل از هشدار آمریکا، رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه تأکید کرده بود که از خرید اس-۴٠٠ منصرف نخواهد شد. اردوغان استدلال کرد که ترکیه نمی‌تواند سامانۀ مشابه آمریکایی، یعنی موشک‌های "پاتریوت" را خریداری کند، مگر آن که شرایط فروش همان قدر "مناسب باشد" که سیستم روسی.
به نوشتۀ منابع ترک، قرارداد خرید سامانۀ اس-۴٠٠ معادل ٢٫۵ میلیارد دلار برای ترکیه هزینه داشته است. اما معلوم نیست که خرید سامانۀ مشابه آمریکایی به چه قیمتی تمام خواهد شد. اردوغان گفته است که آمریکایی‌ها "هیچ پیشنهاد مثبتی در مورد موشک پاتریوت ارائه نکرده‌اند". اما پاتریک شاناهان وزیر دفاع آمریکا این ادعای اردوغان را رد کرده و افزوده است که پیشنهاد آمریکایی‌ها برای فروش پاتریوت "کاملاً قابل رقابت" با مشابه روسی بوده است.
تاکنون ترک‌ها چند بار تأکید کرده‌اند که در هرصورت، دو سامانۀ اس-۴٠٠ خریداری‌شده را در ماه جاری میلادی - ژوئن - و یا در ماه آینده تحویل خواهند گرفت.
از طرف دیگر ترکیه برای خرید ١٠٠ فروند هواپیمای آمریکایی اف-٣۵ ابراز علاقه کرده است. تاکنون ۴ فروند خریداری شده اما این هواپیماها فعلاً به دلیل (یا به بهانۀ) آموزش خلبان‌ها همچنان در خاک آمریکا باقی مانده است.
اگر هشدار آمریکا به مرحلۀ عمل برسد، نه تنها این هواپیماها تحویل داده نخواهد شد که شرکت‌های ترک از ساختن ٩٣٧ قطعه‌ای که برای اف-٣۵ تولید می‌کنند محروم خواهند شد. خانم الن لرد گفت که شرکت "لاکهید مارتین" از هم اکنون به دنبال جانشینان احتمالی قطعه‌سازان ترک می‌گردد.
پروژۀ ساخت هواپیمای اف-٣۵ که از اوایل دهۀ ١٩٩٠ آغاز شد، "گران‌ترین برنامۀ تسلیحاتی آمریکا" توصیف شده است. اجرای این طرح برای وزارت دفاع آمریکا حدود ۴٠٠ میلیارد دلار تمام شده است. هدف نهایی طرح، ساختن ٢۵٠٠ هواپیمای اف-٣۵ در دهه‌های آینده است.
