مرحوم اسدالله عسگراولادی از برجسته‌ترین بازرگانان ایرانی، معروف‌ترین صادرکننده خشکبار ایران، عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در تمام دوران پس از انقلاب و رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین بود. اسدالله عسگراولادی برادر حبیب‌الله عسگراولادی از چهره‌های مهم و تاثیرگذار جریان اصولگرایی بود که وی نیز چند سال قبل دارفانی را وداع گفت. اسدالله عسگر اولادی روز گذشته درگذشت.

اسدالله عسگراولادی که بود؟

شاخص‌ترین رفتار سیاسی اسد الله عسگراولادی در دو مقطع زمانی رخ داد. اولین بار در میانه دهه ۳۰ و دومین بار در پایان دهه ۵۰ اسدالله پایش به محافل مهم سیاسی باز شد. بار اول هنگامی که قصد ازدواج داشت، کارت عروسی‌اش را به زندان برد تا برادر در بندش را به مراسم عروسی دعوت کند. این رفتار او با واکنش تند ساواک مواجه شد. دومین بار هم در راه تجارت پسته از تهران به لندن در پاریس توقف کرد و برای مدتی کوتاه میهمان مبارزان ساکن نوفل‌لوشاتو شد.

در بازگشت از راه فرنگ نیز بسته‌ای را به تهران آورد که در آن لیست سران کمیته تنظیم اعتصابات به مهر امام مشخص شده بود. پس از این دو اتفاق، اسدالله عسگراولادی دو گزینه پیش رویش قرار گرفت. تجارت پسته و زیره اولین و مهم‌ترین کارش شد و حضور در اتاق ایران نیز زمان‌های اضافه زندگی‌اش را پر می‌کرد. طی ۳۰ سال گذشته نیز او از جایگاه محبوب‌ترین‌ها به جایگاه غیرمحبوب‌ترین‌ها در اتاق ایران تنزل پیدا کرده است.

در سال‌های پرحاشیه و التهاب جنگ و حتی دوران سازندگی به سادگی در میان اعضای هیات رئیسه اتاق ایران جای می‌گرفت، ولی هنگامی که در دوره دولت عدالت‌ورز قصد ریاست بر اتاق را کرد، با کمترین رای از سوی بخش خصوصی پس زده شد. پس از آن تمامی زندگی اسدالله عسگراولادی، خلاصه در تجارت، امور خیریه و گفتگو‌های رسانه‌ای شد. اسدالله عسگراولادی خود را طی تمامی سال‌های گذشته «کاسب جزء» معرفی کرده است.

درباره زندگی شخصی اش گفته است: من اسدالله عسگراولادی هستم و سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شدم. خانواده‌ام متدین و در سطح پایین جامعه بودند و با قشر ثروتمندان سروکار نداشتند.

شغل پدرم پیشه‌وری بود و مغازه عطاری داشت. ما سه برادر بودیم که هر سه از سن ۱۲ ـ. ۱۳ سالگی کار در بازار تهران را شروع کردیم. روز‌ها کار و شب‌ها درس. پس از گذراندن کنکور در رشته ادبیات پذیرفته شدم، اما عصر‌هایی که فرصت داشتم به دانشکده اقتصاد هم می‌رفتم، چون ساختمان‌های دانشکده مقابل هم بود. گاهی سر کلاس‌های دانشکده حقوق هم می‌رفتم. آن موقع رفتن به سایر دانشکده‌ها آزاد بود و مثل امروز کنترل و حراست هم در کار نبود. کارم را از صفر شروع کردم.

اولین حقوقی که در دوره شاگردی گرفتم روزی ۲ ریال بود که می‌شد ماهی شش تومان. تلاشم شبانه‌روزی و کار سخت بود. اولین تجارتم را با خرید یک کیسه کنجد به قیمت ۵۳ تومان از بازار تهران شروع کردم و آن کیسه کنجد را به نانوایی سر محل به قیمت ۷۰ تومان فروختم و این اولین سود من در تجارت بود. این مربوط به سال ۱۳۲۷ است. تا سال ۱۳۳۴ کارمند بودم و در یک شرکتی کار می‌کردم که فعالیتش در زمینه صادرات بود. به صادرات علاقه‌مند شدم، اما پول نداشتم.

تنها دارایی‌ام خانه‌ای بود که در خیابان شهید مصطفی خمینی به مبلغ ۵۶۰۰ تومان خریده بودم. در آن خانه من و دو خواهر و پدر و مادرم زندگی می‌کردیم. اولین ماشینم که در سال ۱۳۳۳ خریدم یک فولکس به مبلغ ۵۹۰۰ تومان بود که با همین ماشین چند کیسه خواربار از بازار می‌خریدم و بین نانوا و بقال توزیع می‌کردم. سال ۱۳۳۴ تصمیم گرفتم تاجر شوم. به اتاق بازرگانی رفتم که کارت بازرگانی بگیرم، اما سنم اقتضا نمی‌کرد. چون حداقل باید ۲۴ ساله می‌بودم.

ورود اسدالله عسگراولادی به اتاق بازرگانی با حکم امام

بعد از انقلاب حکمی از سوی امام خمینی (ره) سرنوشت دیگری برای حاج اسدالله رقم زد: «یک روزحوالی ساعت ۶ صبح برای نماز برخواسته بودم. با منزل ما تماس گرفتند. آقای میرمحمدصادقی گفتند که سریع خودم را به محل جلسه‌ای برسانم. به دیدار ایشان رفتم و متوجه شدم عده‌ای دیگر هم حضور دارند. آقای خاموشی، مرحوم میرمصطفی عالی نسب، مرحوم محمد علی نوید، آقای کرداحمدی، آقای پورشهامی و خود آقای میرمحمدصادقی بودند.

آنجا گفتند که حضرت امام فرموده اند این عده به اتاق بازرگانی بروند و به اقتصاد و انقلاب کمک کنند. بنده به دلیل اینکه کار‌های اقتصادی شخصی داشتم که آن‌ها هم به خاطر انقلاب چند ماهی تطعیل شده بود، ابتدا امتناع کردم و خواستم که اجازه بدهند به کار شخصی خودم برسم. دوستان قبول نکردند و گفتند که حضرت امام فرموده اند که به اتاق بازرگانی برویم. بنده هم اطلاعت کردم و از همین جا وارد اتاق شدم.»


عسگراولادی هفتمین فرد ثروتمند ایران بود؟

میزان ثروت اسدالله عسگراولادی یکی از کنجکاوی برانگیزترین و البته شبهه ناک‌ترین مواردی به شمار می‌آید که چه در زمان حیات و چه اکنون که جان به جان آفرین تسلیم کرده، نقل محافل خبری و رسانه‌ای قرار گرفته است چنانکه یکی از رسانه‌های خارجی با تیتر پولدارترین مرد ایرانی در ۸۳ سالگی درگذشت ضایعه فوت عسگراولادی را اعلام کرد از این رو به بخشی از مصاحبه او در درباره ثروت و سرمایه داری وی می‌پردازیم آنجا که گفته است: بعضی‌ها می‌گویند من هفتمین فرد ثروتمند ایران هستم حتی بعضی دیگر می‌گویند چهارمین ثروتمند ایرانی هستم. اما من هفت هزارمین ثروتمند هم نیستم. من سرمایه‌دار نیستم. ولی سرمایه‌گذار هستم.

پول دارم، اما نه به آن اندازه که می‌گویند. غنی هستم، ثروتمند نیستم. اما محتاج به کسی هم نیستم. در تمام تهران یک انبار دارم، یک دفتر کار دارم و یک خانه. البته قیمتشان بالاست. خانه‌ام خیابان فرشته است. انبارم بزرگ‌ترین انبار تهران است. این‌ها را دارم، اما نمی‌توانم بگویم این افسانه‌سازی‌ها (درباره ثروتم) درست است. هیچ‌وقت هم جلوی قاضی نایستاده‌ام. نه محاکمه شده‌ام نه کسی را پای میز محاکمه کشانده‌ام. اگر طلبکار بودم یا گرفته‌ام یا بخشیده‌ام. به هر حال من تکاثر ثروت ندارم.


وی همچنین در ۱۳۹۰ خورشیدی نیز در گفتگویی درباره میزان ثروتش گفته بود: من از کم به زیاد رسیدم. مثالش خانه‌هایم است. اولین خانه‌ام را ۵۶۰۰ تومان، دومی را ۳۳ هزار تومان، سومی را از درخشش وزیر فرهنگ شاه معدوم ۱۴۰ هزار تومان، چهارمی را ۵۰۰ هزار تومان و پنجمی را ۱۴۰ میلیون تومان خریدم که الان در آن ساکن هستند. اکثر این خانه‌ها را هنوز دارم آن‌ها را اجاره داده‌ام و هیچ یک را نفروخته‌ام. وجوهات شرعی و ... مالیات‌هایم را داده‌ام. هرگز با دارایی چانه نمی‌زنم. انفاق می‌کنم. مسجد و درمانگاه و مدرسه می‌سازم و خدا به من کمک کرده است.

من هیچ مالی در خارج کشور ندارم. فقط دفاتری در هامبورگ، دبی و لندن دارم که دفاتر تجاری‌ام هستند. من افتخار می‌کنم که میلیاردر هستم. همان خانه ۵۶۰۰ تومانی امروز بیش از ۵.۱ میلیارد تومان می‌ارزد. پس میلیاردر شدن کاری ندارد. خانه‌ای که ۱۴۰ هزار تومان خریدم امروز یک میلیارد تومان می‌ارزد، خانه دیگرم در خیابان ولیعصر ۱۳۰۰ متر مساحت دارد و حساب کنید چقدر می‌ارزد. چرا بگویم گدا هستم؟

ثروت عسگراولادی چقدر بود؟

بنز سفید، گوشی تلفن همراه سامسونگ اندروید، کت و شلوار پوشاک جامعه و البته پوشه‌ها و کاغذ‌های پرشمار بدون کیف، تمامی ظاهر اسدالله عسگراولادی را می‌ساخت. از اواسط سال 92 و پس از آنکه توان رانندگی در خیابان‌های پرترافیک تهران را از دست داد، راننده‌ای جوان نیز به فهرست امکانات عسگراولادی افزوده شد. مهم‌ترین پایگاه تمرکز اقتصادی اسدالله عسگراولادی، دفتری ۱۲۰ متری در ساختمانی فرسوده واقع در خیابان مطهری تهران بود.

۵ مرد میانسال و کهنسال نیز کارمندان او به حساب می‌آیند. دفتر به سبک همان حجره‌های قدیمی اداره شد. روی میز‌های نزدیک‌ترین کارمند دفتر، فرش کوچکی انداخته شده بود، پسته‌ها روی میز دیگری ریخته شده و در کل مجموعه خبری از رایانه و اینترنت نبود. مدرن‌ترین ابزار ارتباطی، فکس و گوشی تلفن اسدالله بود. صندلی‌های چوبی، تابلو‌های چینی و وسایل اداری، کل تزئینات اتاق او را می‌سازند.