در آخرین تحولات از بحران در خلیج فارس، مقامات ایالات متحده روز سهشنبه ۲۶ شهریور اعلام کردند که حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی از داخل مرزهای ایران انجام شدهاست.
شبکه خبری سیبیاس در این روز به نقل از منابع مطلع در دولت آمریکا گزارش داد، بسیاری از موشکهایی که تاسیسات نفتی در بقیق و میدان نفتی خریص عربستان را هدف قرار دادهاند از خاک ایران شلیک شدهاند.
این گزارش ادامه میدهد که دستکم یک موشک ایرانی نیز از آسمان کویت عبور کرده است.
بنا بر این گزارش، سامانههای دفاع موشکی عربستان همگی به سمت جنوب و یمن معطوف هستند و در قبال موشکهایی که از شمال میآیند کارآیی ندارند.
پیش از این حوثیهای یمن که در جنگ با عربستان سعودی بهسرمیبرند، مسئولیت این حملات را بر عهده گرفته بودند. حوثیها میگویند که با ده فروند پهپاد تاسیسات عربستان سعودی را هدف قرار دادهاند.
اما مقامات ایالات متحده تاکید داشتهاند که ایران پشت این حملات بوده، از جمله وزیر خارجه آمریکا همان روز عنوان کرد، «ایران اکنون حمله بیسابقهای به منبع تأمین انرژی جهان انجام داده است.»
با این حال اتهام انجام این حملات از داخل مرزهای ایران میتواند صورت ماجرا را تا حدی تغییر بدهد.
این خبر در حالی اعلام شده که ساعاتی پیش وزیر خارجه فرانسه گفته بود این کشور شواهدی ندارد که بگوید پهپادهایی که به تاسیسات نفتی عربستان حمله کردهاند، از کجا آمدهاند. ژان ایو لودریان افزوده است که نمیداند کس دیگری هم چنین شواهدی دارد یا نه.
یک روز قبل از آن ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف عربی در جنگ یمن، گفته بود بررسیهای اولیه نشان میدهد سلاحهایی که از آنها برای حمله اخیر به تأسیسات نفتی عربستان استفاده شد، ایرانی هستند.
وی با بیان اینکه «تحقیقات درباره منشا حملات ادامه دارد و نتایج آن اعلام خواهد شد»، اضافه کرده بود: «بررسیهای اولیه نشان میدهد این حملات از خاک یمن صورت نگرفته است.»
عربستان سعودی میگوید از کارشناسان سازمان ملل و دیگر کارشناسان بینالمللی دعوت خواهد کرد برای انجام تحقیقات در مورد حملات اخیر به تاسیسات نفتی، به آن کشور سفر کنند.
مقامات جمهوری اسلامی دست داشتن در این حملات را رد کردهاند. از جمله سخنگوی وزارت خارجه ایران اظهارات مایک پومپئو را برنامهریزی «برای اقداماتی در آینده» توصیف کرد و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز در توئیترش نوشت: «مایک پومپئو که در فشار حداکثری شکست خورده به دروغ حداکثری روی آورده است».
تحلیل جاناتان مارکوس، خبرنگار امور بینالمللی بیبیسی:
این قویترین ادعایی است که آمریکا تاکنون علیه ایران مطرح کرده، اینکه حمله به تاسیسات نفتی عربستان از خود خاک ایران بوده است.
هر چند برای آن هیچ مدرک یا اطلاعاتی ارائه نشده اما اگر صحت داشته باشد بحران خلیج فارس به ابعاد خطرناکتری رسیده و نشانگر آن است که مقامات ایران برای رفتن به سوی جنگ آستانه تحمل تازهای یافتهاند. در این باره به اطلاعات بیشتری نیاز است اما اگر گزارش سیبیاس مبنا داشته باشد سوال این است که اگر به پاسخی نیاز باشد آن پاسخ چه خواهد بود.
برای رئیسان جمهور سابق آمریکا امنیت جریان نفت در خلیج فارس الویت مطلق بوده است. اما برای دونالد ترامپ که گفته "ضامن آزاد و خشاب گذاری انجام شده"، و با در نظر گرفتن لفاظیهای سیاسی و گرایش او به خاندان سلطنتی عربستان، الزاما اینطور نیست.
در عین حال بین واشنگتن و ریاض پیماننامهای هم وجود ندارد و سعودیها روز به روز بیشتر محبوبیت خود را در کنگره از دست میدهند.
این حملات آسیب پذیری فوق العاده عربستان را نشان داده است. اگر تنشزایی ایران با اقدام قاطع پاسخ داده نشود ممکن است تهران را جسورتر کند اما درگیری درازمدت هم باعث حمله و انتقادهای شدید خواهد شد، از این رو برای کاخ سفید پاسخ این مسئله راهبردی آسان نیست.