زهرا منصوری، انصاف نیوز: بحران‌‌های اقتصادی و اجتماعی و تهدیدهای خارجی کشور را با چالش‌هایی مواجه کرد که برخی از تحلیل گران اکنون معتقدند جامعه برای برون رفت از این شرایط به یک انتخابات پرشور نیاز دارد و زمینه‌های مختلف باید برای حضور حداکثری مردم فراهم شود. اما ملزومات یک انتخابات پرشور چیست و چه چیزهایی چنین انگیزه‌ای را در مردم ایجاد می‌کند؟ انتخاباتی که به عنوان یک عامل بازدارنده عمل کند و شاید حتی تهدیدهای خارجی را خنثی کند و فشارهای بین المللی را کاهش دهد.
در این باره با فیض الله عرب سرخی، فعال سیاسی اصلاح طلب و صادق زیباکلام استاد دانشگاه و فعال سیاسی گفت‌وگویی کردیم.
عرب سرخی می‌گوید براساس تجربه انتخابات پرشور می‌تواند فضای بین المللی را به طور کلی تغییر دهد و یکی از عواملی است که می‌تواند پایه‌های یک حکومت را مستحکم کند. از سوی دیگر معتقد است اگر پایه‌های یک حکومت سست شود، تنها حکومت ضرر نمی‌بیند؛ بیش از هرچیزی به مردم خسارت وارد می‌شود.
در ادامه صادق زیباکلام معتقد است که انتخابات پرشور نمی‌تواند تهدیدهای خارجی را از بین ببرد و تاثیری بر رابطه‌ی ایران با غرب و امریکا ندارد؛ اما از سوی دیگر پیش بینی می‌کند که در انتخابات مجلس به خاطر ویژگی قومی و محلی بودن آن، مردم مشارکت ۵۵ درصدی خواهند داشت.
چندی پیش عباسعلی كدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان درباره انتخابات سال ۱۳۹۸ گفت: انتخابات مهم و حساسی را در پیش رو داریم، انتخابات سال ۹۸ از سه جهت خیلی مهم است. وجود احزاب سیاسی، شرایط اقتصادی و دشمنی دشمنان ایران از سه منظر این انتخابات را حساس می‌كند و باید تلاش كنیم مردم در انتخابات حضور چشمگیری داشته باشند و خدایی نكرده گرفتار سیاست‌زدگی نشویم.
ایرنا درباره‌ی آمار مشارکت کننده‌ها در انتخابات نوشت: امسال در حالی قرار است که یازدهمین دوره‌ی انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شود که آمار نشان می‌دهد در طی ده دوره قبلی، انتخابات مجلس پنجم با ۷۱٫۱۰ درصد مشارکت، پرشورترین انتخابات بوده و انتخابات مجلس هفتم با مشارکت ۵۱٫۲۱ درصد شرکت کنندگان، کمترین میزان مشارکت در انتخابات مجلس را به خود دیده است. در آخرین انتخابات برگزار شده که دهمین دوره آن بوده است نیز با شرکت بیش از ۳۳ میلیون رای دهنده، میزان مشارکت در انتخابات به ۶۱.۶۴ درصد رسیده است که البته بیشترین میزان واجد شرایط شرکت در انتخابات و بیشترین تعداد رای دهنده نیز در همین انتخابات حضور داشتهاند.
متن کامل گفت‌وگو با فیض الله عرب سرخی و صادق زیبا کلام را در ادامه بخوانید:
عرب سرخی: وقتی حکومتی سست شود، بیش از هرچیزی مردم آسیب می‌بینند
فیض الله عرب سرخی با تاکید بر اینکه براساس تجربه هربار که یک انتخابات با مشارکت گسترده‌ی مردم برگزار شده، تهدیدات بیرونی ضعیف شده است، به انصاف نیوز گفت: «حوالی سال ۷۶ پیش از جریانات انتخابات ریاست جمهوری، یک سری اتفاق‌ها افتاد که به تبع آن مشکلاتی با اروپا به وجود آمد.»
عرب سرخی توضیح داد: «در آن سال‌ها مسایلی درباره‌ی اروپا مطرح شد، مثل موضوع دادگاه میکونوس، محکومیت ایران و رفتن سفیر‌ها از ایران و تهدیدات نظامی‌ای که درباره‌ی ایران وجود داشت؛ اما برگزاری انتخابات سال ۷۶ با مشارکت تقریبا ۸۰ درصدی باعث شد که فضای بین‌المللی به طور کلی عوض شود.»
او در ادامه افزود: «بدون اینکه بخواهیم بحثی نظری مطرح کنیم، باید بگوییم یکی از عواملی که می‌تواند پایه‌های یک حکومت را مستحکم کند، حضور و مشارکت گسترده‌ی مردم در صحنه‌ی سیاسی است. در یک نگاه نه چندان عمیق می‌توان نتیجه گرفت که وقتی یک حکومت پشتیبانی گسترده‌ی مردم را دارد، یکی از نشانه‌هایش حضور گسترده‌ی آن‌ها در انتخابات است، زیرا سایر کشورها به این نتیجه می‌رسند که این دولت حمایت مردم را دارد و به سادگی سقوط نمی‌کند. بنابراین برای حل مشکلات خود به راه‌های دیگری جز برخورد رو در رو روی می‌آورند.
عرب‌سرخی همچنین ادامه داد: «حرف قابل تاملی است که حکومت بتواند به گونه‌ای رفتار کند که رضایت مردمی از رفتار او وجود داشته باشد و در صحنه‌های مختلف بروز و ظهور داشته باشد. یکی از آن صحنه‌ها هم، انتخابات است. در بررسی وضعیت یک حکومت، حمایت مردم؛ یکی از عواملی است که مورد بررسی قرار می‌گیرد. در نتیجه باید توجه کنیم که امروز مردم نارضایتی‌هایی دارند و عدم رضایت مردم می‌تواند پایه‌های یک حکومت را سست کند اما این آسیب تنها به حکومت وارد نمی‌شود.»
او در ادامه بیان کرد: «اما اینطور نیست که اگر مردم پشتیبانی خود را از سیستم بردارند، تنها حکومت ضربه بخورد یا احیانا حکومت ساقط شود، مخاطراتی می‌تواند استقلال و تمامیت ارضی یک کشور را به خطر بیندازد؛ هرچند بسیاری از مخاطرات و تهدیدها به خود کشور هم برمی‌گردد. کشوری که در طول تاریخ خود، اقوام مختلفی را زیرچتر خودش داشته، ممکن است تمامیت ارضی آن -در صورتی که رضایت مردمی درباره‌ی آن وجود نداشته باشد- مورد تهدید قرار گیرد. بنابراین وقتی از زاویه‌ی مردم به قضیه می‌پردازیم فقط نباید به حکومت توجه کنیم، بلکه باید به وضعیت کشور هم توجه کرد. وقتی تمامیت ارضی، یکپارچگی کشور مورد تهدید قرار گیرد؛ بیش از همه، مردم آسیب می‌بینند، زیرا حکومت‌ها می‌توانند یک عمری داشته باشند و پس از دوره‌ای از صحنه خارج شوند، اما یک ملت هیچوقت صحنه را ترک نمی‌کند؛ ایران و ملت ایران به عنوان یک امر جدا ناشدنی همزیستی دارند؛ حکومت‌های فئودالی، سلطنتی و حالا در چهل سال گذشته یک حکومت جمهوری در ایران حاکم بوده، اما مردم همواره وجود داشتهاند. این نگاه از زاویه‌ی مردم، کشور و یکپارچگی بود اما اگر حکومت هم به بقا، استقلال و تمامیت ارضی خود فکر کند؛ باید به شاخص‌هایی که یک ملت را در دنیا ممتاز می‌کند، توجه کند. اگر این عوامل برای او مهم باشد می‌بایست به گونه‌ای حرکت کند که رضایت مردم را برای خودش جلب کند. در چنین وضعیتی باید پارامترهایی که می‌تواند منشا رضایت ملی باشد را فهرست کرد. چیزی که هیچ تاریخ انقضایی ندارد این است که قانون اعتبار و دوام خود را از رای مردم می‌گیرد.»
فرصت حضور برای نامزدهایی متنوع را در انتخابات فراهم کنیم
عرب سرخی اضافه کرد: «قبل از اینکه یک قانون خوب یا بد باشد، رضایت مردم حائز اهمیت است. حکومت باید رضایت مردم را داشته باشد تا این رضایت منجر به حضور مردم در عرصه‌هایی شود که حکومت به حمایتش نیاز دارد، انتحابات یکی از این عرصه‌ها است. حکومت برای رفع این نیاز، باید نگاه جامع‌تری به نیازهای مردم و انتخابات داشته باشد. یکی از شرایطی که باعث می‌شود، مردم با رغبت بیشتری در صحنه‌ی انتخابات شرکت کنند؛ حضور نامزدها با سلایق متفاوت است. هر مقدار که بتوانیم فرصت حضور برای نامزدهای متنوعی را فراهم کنیم، می‌توانیم انتظار حضور گسترده‌تر مردم را هم داشته باشیم و برای محقق شدن این امر حکومت باید انتخاباتی سالم در همه‌ی ابعاد برگزار کند. در همه‌ی کشورها درباره‌ی انتخابات شائبه‌هایی وجود دارد، مثلا در انتخابات دو سال پیش در آمریکا، این شائبه ایجاد شد که خارجی‌ها از جمله روس‌ها در آن مداخله و تاثیری داشتهاند.
بنابراین حاکمیت باید مراقبت کند تا انتخابات سالم برگزار شود؛ یعنی به طور صحیح از واجدین شرایط رای‌گیری و شفاف و درست شمارش و نتایج اعلام شود. مورد دیگر تبعیض‌آمیز نبودن رفتار حکومت در رابطه با نامزدها است؛ مثل موضوع تایید صلاحیت‌ها. در دوره‌های مختلف این موضوع بنیادی مطرح می‌شود که حاکمیت با نامزدها برخورد تبعیض‌آمیزی داشته. این مساله نیازمند مراقبت است و حکومت باید از ارتکاب عملی که از آن تلقی تبغیض‌آمیز بودن شود، اجتناب کند.
حکومت باید در هر موضوعی که رغبت مردم برای شرکت در انتخابات را کم کرده و آن‌ها را در صحنه‌ی سیاسی و انتخابات منزجر و منفعل می‌کند، مدبرانه در جهت منافع ملی عمل کند. در این صورت مردم هم مصالح کشور و مصالح ملی را مدنظر قرار می‌دهند. لااقل برای مقابله با تهدیدها با حضور گسترده‌ی خود در عرصهی رقابت‌های انتخاباتی و در انتخاب مهره‌ها، مداخله کنند. انتخاب افراد می‌تواند در سلامت، سیاست‌هایی که پیش گرفته می‌شود و حذف و کاهش تهدیدها موثر باشد.
وقتی که حکومت پایه‌ی مشروعیتش در وهله‌ی اول رضایت مردم است، در اجرای قانون باید به خواست و انتظارات جامعه نگاه کند و در مسایل اجتماعی به انتظارات مردم توجه کند. حکومت باید این هنر را داشته باشد که بتواند با فعالیت تبلیغی، ترویجی، فرهنگی و همچنین با مدد گرفتن از متفکرین، مبلغین، روشنفکران و رسانه‌ها اعم از رادیو و تلویزیون و رسانه‌های مکتوب و فضای مجازی، سیاست‌های خود را به گونه‌ای عرضه کند که برای مردم پذیرفتنی شود. در نهایت اگر نزاع و اختلاف نظری وجود داشت، آن کسانی که در اختلاف نظرها حرف و حکم‌شان نافذ است و باید مسلط باشد؛ نظر مردم است. نه اینکه حرف و انتظار مردم همیشه درست است؛ در حقیقت یک کشور ملک مشترک یک ملت است و بنابراین یک ملت تصمیم می‌گیرند که چه سرانجامی داشته باشد.
حاکمیت از حیث مشروعیت‌بخشی باید به رای و نظر مردم تمکین کرد؛ طبیعی است مردم هم ممکن است دچار اشتباه شوند؛ حکومت و رسانه‌ها باید بتوانند با راهنمایی و آگاهی‌بخشی‌های بی‌جهت خودشان، مردم را از اشتباه در بیاورند و آنچه که باید حاکم شود، در حقیقت رای مردم است. در مسایلی مثل ورزشگاه‌ها و برخی از تحمیل‌هایی در رابطه با سبک زندگی که در جامعه ما وجود دارد، مردم باید تصمیم آخر را بگیرند؛ جمهوری اسلامی با رای مردم آمده، اگر روزی شرایط به گونه‌ای شود که مردم از حکومت حمایت نکنند، حکومت امکانی برای تداوم خودش ندارد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: «هر چقدر ما می‌گوییم رضایت مردم تهدیدهای خارجی را تضعیف می‌کند، نقطه‌ی مقابل آن هم وجود دارد؛ اگر جامعه ملتهب باشد و مخالفت‌هایی با حکومت داشته باشد، از قبیل همان تجمعاتی که در دی ماه ۹۶ شاهدش بودیم، این دست از اتفاقات می‌توانند قدرت‌های خارجی را به طمع بیندازند. حکومت باید طوری عمل کند که به جای عدم رضایت، نشانه‌های ملموس رضایت از جانب بدنه جامعه بروز کند. به جای اینکه مردم در مخالفت با یک موضوع تجمع کنند، در حمایت از عملکردی که خواستشان است تجمع کنند؛ در حقیقت انتخابات نوعی تجمع و اعلام حضور در حمایت از سیاست‌های مورد نظر آنهاست. به همین دلیل انتخابات می‌تواند تهدید خارجی را تضعیف کرده و موقعیت حکومت را تحکیم ببخشد.»
زیباکلام: ۵۵ درصد در انتخابات مجلس ۹۸ شرکت خواهند کرد
صادق زیباکلام با بیان اینکه چه ۴۰ درصد چه ۷۰ درصد در انتخابات شرکت کنند، هیچ تاثیری بر رابطه‌ی ما با اروپا و آمریکا ندارد، به انصاف نیوز گفت: «اگر مثلا ۷۵ درصد در انتخابات شرکت کنند، آقای ترامپ نمی‌گوید که «ایران را رها کنیم تا هرکاری خواست انجام دهد، حریف اینها نمی‌شویم و مردم به آن‌ها خیلی علاقه دارند.» یا اگر عدد مشارکت در انتخابات خیلی بالا نباشد «اروپا بگوید اینستکس را محدود کنیم»؛ این قضیه هیچ تاثیری بر رابطه‌ی ما با غرب و آمریکا نمیگذارد. و اینگونه نیست اگر مشارکت پایین باشد نظام کوتاه بیاید و بیشتر تسلیم آمریکا شویم، کندتر پیش برویم. اگر برعکس این قضیه هم پیش بیاید و تعداد شرکت‌کننده‌ها زیاد باشد؛ نظام نمی‌گوید دیگر قاطع‌تر باید در برابر آمریکا و اروپا ایستاد.
در عمل اتفاقی که خواهد افتاد این است که نظام تلاش زیادی خواهد کرد تا مردم را پای صندوق رای بکشاند؛ به این بهانه که رای دادن وظیفه‌ی ملی است و اینکه باید در برابر آمریکا و دشمن ایستاد. به نوعی فضای ناسیونالیستی به وجود می‌آورد؛ در صداوسیما و تربیون‌های نماز جمعه به مردم القا خواهند کرد که اگر کسی پای صندوق رای نیاید با آمریکا و دشمن همکاری می‌کند. مثلا زمانی که مجلس پنجم و ششم با مشارکت گسترده‌ای تشکیل شد، چه تغییری در وجهه‌ی بین المللی ایران به وجود آمد؟ مجلس هشتم که یک انتخابات سرد بود چه تاثیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشت؟»
او ادر ادامه بیان کرد: «همین انتخابات مجلس ۹۴ که نماینده‌ها با بیش از یک میلیون رای وارد مجلس شدند، اتفاق خاصی برای ایران در جهان پیش آمد؟ درحالی که پیش از این در مجلس هفتم، هشتم، نهم نماینده‌ها با ۳۰۰ هزار رای وارد مجلس شدند. در مواقعی که میزان مشارکت بالا یا پایین بود؛ هیچ تاثیری در رفتارهای اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها نگذاشته است.
اما اکنون چیزی که پیش می‌آید این است که بسیاری از بدنه اصلاح طلبان به دلیل سرخوردگی مجلس دهم و عملکرد آقای روحانی، در انتخابات شرکت نخواهند کرد. اما توجه کنیم! در انتخابات مجلس در خیلی از حوزه‌ها اساسا مسایل کلان کشور فضای اصولگرایی و اصلاح طلبی ندارد، یعنی برای یک مردم شهرستان‌های کوچک مهم نیست چه کسی اصلاح‌طلب یا اصولگرا است؛ بنده اسم این پدیده را ایذه و باغملک گذاشته‌ام. چرا؟ خیلی از شهرستان‌های کوچک یک نماینده بیشتر ندارند؛ مردم قومی و طایفه‌ای رای می دهند. ایذه‌ها به نامزد ایذه و باغملکی‌ها به نامزد باغملک رای می‌دهند.
یعنی حدودا ۶۰، ۷۰ درصد به خاطر رقابت‌های قومی و قبیله‌ای و منطقه‌ای در انتخابات شرکت می‌کنند. در شهرهای بزرگ به واسطه‌ی سرخوردگی که به وجود آمده ۲۰-۳۰ درصد از مردم درانتخابات شرکت می‌کنند؛ مجموع شرکت کننده‌های شهرهای بزرگ کوچک حدودا ۵۵ درصد می‌شوذ؛ یعنی نصف به علاوه یک در انتخابات شرکت خواهند کرد معمولا هم همینطوری بوده.»
او در پایان تاکید کرد: «البته انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ با انتخابات مجلس فرق دارد زیرا همانطور که اشاره کردم در مجلس به خاطر رقابت‌های محلی و قومی میزان مشارکت بالاتر است.»
خانه شش میلیون دلاری مدیر بانک ملت در لندن
