کیوان حسینی - بیبیسی
قهقهههای رئیسجمهور ایران
بی بی سی - بعد از مساله اخیر ویزای ظریف، ماجرای بعدی بیشتر متوجه حسن روحانی بود و عکسهایی که از او در نیویورک منتشر میشدند؛ آقای روحانی تقریبا در تمامی این عکسها که در کنار رهبران بانفوذ اروپایی منتشر میشد، در حال قهقههزدن بود. آرام آرام این پرسش مطرح شد که او چرا همه جا در حال خندیدن است و در این ملاقاتها در راهروهای سازمان ملل چه خبر است.
کار به جایی رسید که برخی حتی تفسیرهایی نیز از این خندهها بیان کردند. مثلا اینکه او در تلاش است تا این پیام را منتقل کند که ایران با قدرتهای اروپایی رابطه خوبی دارد. یا اینکه بعد از تنش اخیر خلیج فارس و حملات به تاسیسات نفتی عربستانیها، تهدیدی متوجه تهران نیست.
ضمن اینکه با بالاگرفتن گمانهزنیها درباره این خندهها و البته واکنش منفی رسانههای اصولگرا و حتی برخی روحانیون مانند محمد باقر باقری کنی به این خندهها، حسامالدین آشنا، از مشاوران آقای روحانی با انتشار توییتی درباره یکی از این قهقههها نوشت که رئیسجمهور ایران با نخستوزیر بریتانیا درباره مساله برگزیت و مخالفت دادگاه عالی بریتانیا با تصمیم بوریس جانسون برای بستن پارلمان، شوخی کرده است.
مساله این خندهها و قهقههها از جایی توجه بیشتری جلب توجه کرد که آرام آرام ویدئوهایی نیز از این دیدارها منتشر شدند و بخشی از مکالمات آقای روحانی با کسانی مانند امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه یا بوریس جانسون نخست وزیر بریتانیا روشن شد. از اینجا معلوم شد که به هرحال لحن این مکالمات دوستانه و در مواردی غیررسمی بوده. اما در نهایت به سختی میشد در این گپهای خودمانی، دلیلی برای خنده شدید پیدا کرد.
علاوه بر این، اینکه آقای روحانی در این گپهای غیررسمی انگلیسی صحبت نمیکند نیز برای بسیاری سئوالبرانگیز بود. آقای روحانی فارغالتحصیل یک دانشگاه انگلیسیزبان در گلاسکوی اسکاتلند است و این انتظار از او وجود دارد که بر زبان انگلیسی مسلط باشد. یا دستکم در مکالماتی غیررسمی در راهروهای سازمان ملل با رهبران کشورهای دیگر به زبان انگلیسی صحبت کند. اما آنچه که در این لحظات بسیار مهم به چشم میآید همچنان خندههای رئیسجمهور ایران و صدای مترجمی بود که سادهترین جملات این مکالمات را ترجمه میکرد.
موضوع زبان انگلیسی زمانی جدیتر شد که ویدئویی از گفتوگوی بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا و حسن روحانی، در زمینهای تا اندازهای جدیتر منتشر شد. اینبار از ملاقات تصادفی در راهرو خبری نبود و در عوض، دو سیاستمدار در کنار هم و در برابر خبرنگاران نشسته بودند.
در این ویدئو پیدا بود که آقای جانسون - البته به روال همیشگی خودش - لحنی غیررسمی دارد. با این حال او در میانه یک مکالمه دیپلماتیک است و سعی میکند موضوعاتی مهم را بیان کند؛ از آن جمله دعوت از رئیسجمهوری ایران به کشورش با یادآوری این نکته که آقای روحانی در بریتانیا درس خوانده است.
در همین دیدار، آقای جانسون میگوید که چهره بسیاری از اعضای هیات ایرانی برای او آشناست، چرا که آنها را در سفرش به تهران ملاقات کرده است. اشاره بوریس جانسون به سفری ناگهانی است که در دوران وزیر خارجه بودنش، برای آزادی نازنین زاغری به تهران انجام داد.
در ادامه آقای جانسون میگوید که سفرش بسیار "سازنده" اما "تا اینجا بینتیجه (inconclusive)" بوده است که میتواند اشارهای باشد به عدم آزادی نازنین زاغری. اما مترجم آقای روحانی، به نقل از بوریس جانسون میگوید: "گفتوگوهای خیلی مفیدی بود، اما به صورت جامع نبود."
اینطور که پیداست احتمالا مترجم آقای روحانی، به جای واژه inconclusive شنیده incomprehensive. و یکی از بخشهای مهم سخنان نخستوزیر بریتانیا در سوءتفاهم ترجمه جا افتاده و به رغم صحبت درباره یک زندانی به گفته بریتانیا "بیگناه"، آنچه نصیب او میشود، ادامه خندههای آقای روحانی و هیات همراهش است. همه اینها زمانی به کنایه و نقدهای تند مخالفان درمیآمیزد که باز پای تحصیلات آقای روحانی، مدرک دکترایش و نوشتن پایاننامه پیاچدی به زبان انگلیسی به وسط کشیده میشود.
پایان این سفر پرخبر نیز از حاشیه ترجمه خالی نبود. وقتی آقای روحانی رسید به تهران، در کنفرانس خبری درباره وعده برداشته شدن تحریم بعد از مذاکره با رئیسجمهور آمریکا صحبت کرد. به گفته مسئول روابط عمومی نمایندگی ایران در سازمان ملل، این اظهارات به اشتباه به انگلیسی ترجمه شدند و اینطور به نظر آمد که گویا آمریکا چنین وعدهای داده. در حالی که منظور آقای روحانی این بوده که به گفته رهبران اروپایی "در نهایت این امکان وجود دارد" که تحریمها برداشته شوند.
تکذیب تند دونالد ترامپ مبنی بر اینکه از چنین وعدههایی خبری نبوده، نقطه پایان سفری بود که احتمالا در آینده با قهقهههای حسن روحانی به یاد خواهد ماند؛ سفری که با نگرانی از عدم صدور ویزا تا مرز لغو شدن رفت و با گمانهزنی درباره دیدار احتمالی روحانی و ترامپ، هیجان رسانهای ویژهای خلق کرد.