کیهان لندن - سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی دومین گزارش مقدماتی خود در مورد سرنگونی هواپیمایی بوئینگ ۷۳۷ اوکراینی توسط پدافند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را منتشر کرده که گرچه ناقص است اما نکاتی را روشن میکند.
در بخشی از این گزارش آمده: «هواپیما در ساعت ۰۶:۱۲ از باند پروازی ۲۹ راست فرودگاه خمینی به پرواز در آمده و تحویل واحد رادار تقرب فرودگاه مهرآباد میگردد. پس از آن خلبان پرواز با واحد رادار تقرب تماس گرفته و ضمن معرفی خود، طرح پرواز را نیز اعلام مینماید در ادامه کنترلر رادار مهرآباد ضمن شناسایی راداری از خلبان میخواهد تا به سطح پروازی FL260 اوجگیری نماید. کنترلر از خلبان میخواهد پس از عبور از ارتفاع ۶۰۰۰ پایی ضمن گردش به راست، مستقیم به سمت نقطه PAROT که در ۷۰ مایلی شمالغرب فرودگاه مهرآباد ادامه مسیر داده و خلبان نیز آن را بازخوانی نموده است.»
در گزارش سازمان هواپیمایی کشوری به وضوح آمده خلبان با مهرآباد تماس گرفته و بین آنها پیام رد و بدل شده است اما ۱۸ دیماه رئیس کمیسیون بررسی سوانح هوایی سازمان هواپیمایی به دروغ گفته بود «خلبان هیچ تماسی با برج مراقبت و اپروچ مهرآباد نداشته است!»
جعبههای سیاه صدمه دیدهاند
در ادامه گزارش آمده: «جعبههای سیاه هواپیما شامل دستگاههای ثبت اطلاعات پروازی (SSFDR) و دستگاه ضبط صدای کابین خلبان (SSCVR) توسط عوامل تجسس و نجات پیدا شده و در اختیار تیم بررسی قرار گرفته است. هر دو دستگاه در اثر سانحه و آتش سوزی آسیب دیدهاند. بخش حافظه اصلی هر دو دستگاه موجود بوده ولیکن آسیب فیزیکی بر روی قطعات اصلی قابل مشاهده است.»
بنا به گزارش این سازمان «با درخواست مسئول بررسی سانحه و هماهنگی مراجع ذیربط، گروه تخصصی ویژهای تشکیل شده تا موارد غیرمتعارف هوانوردی را بررسی نمایند. پس از نمونهگیری و آزمایش در محل، احتمال برخورد پرتوهای آسیبزننده شامل پرتوهای لیزری و الکترومغناطیس (رادیو اکتیو) منتفی اعلام گردید... پس از درخواست تیم بررسی سانحه برای انجام بعضی آزمایشات خاص روی قطعات هواپیما در سایت سانحه، این فرآیند در شاهدشهر شهریار انجام گردید. با توجه به ضرورت تفکیک دقیق و بررسی علائم بریدگی ها در بدنه هواپیما حاصل از برخورد هرگونه شئ خارجی (FOD) کلیه قطعات جمعآوری و به محل امنی در فرودگاه خمینی انتقال داده شده تا پس از چینش روی زمین، بر اساس رویههای متعارف بررسی سوانح هوایی، تحلیل لازم بدست آید.»
بر اساس این گزارش تیم اعزامی اوکراین شامل یک کارگروه ویژه است که با نظارت تیم تحقیق ایرانی همزمان قطعات هواپیما را بررسی کردهاند. تیم تحقیق ایرانی شامل متخصصین از نهادهای نیروی هوایی ارتش، وزارت اطلاعات، پلیس و ستاد کل نیروهای مسلح هستند.
ناتوانی در بازخوانی جعبه سیاه
گزارش سازمان هواپیمایی کشوری در مورد دو جعبه سیاه هواپیما نگران کننده است. در این گزارش آمده: صدمه به دستگاه ضبط صدای کابین (SSCVR) بیشتر بوده و بر اثر ضربه حافظه اصلی آن (CSMU) جدا شده است. وضعیت این قطعه نشان میدهد که SSCVR در معرض آتشسوزی در پرواز نبوده و بر اثر شدت برخورد به زمین از دستگاه اصلی جدا شده است.
همچنین بر اساس این گزارش، بررسی جهت بازسازی و دریافت محتویات دستگاهها «با استفاده از توان داخلی کشور» و «با حضور نمایندگان محترم قضایی و متخصصین داخلی انجام پذیرفت» و «همگی توافق داشتند که این نوع دستگاهها از بهروزترین دستگاههای موجود دنیا بوده و امکانات بازخوانی آن در کشور موجود نیست.»
درخواست خرید تجهیزات برای بازخوانی اطلاعات جعبههای سیاه!
سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده «اگر لوازم و تجهیزات جانبی فراهم شود، با صرف مدت زمانی کوتاه میتوان بازسازی و تخلیه اطلاعات را انجام داد. بر این اساس لیست لوازم مورد نیاز از لابراتوارهای بررسی سوانح کشورهای فرانسه (BEA) و آمریکا (NTSB) و امکان انتقال به کشور استعلام گردید و این کشورها نسبت به انتقال تجهیزات به کشور تا کنون پاسخ مثبتی ندادهاند، ولی لیست مورد نیاز را ارائه داده که در اختیار مقامات جهت تلاش به منظور خریداری ارسال گردید.»
شلیک دو موشک مجاورتی
در بخشی از گزارش که آن را «بررسی اثرات عملیات تدافعی موشکی بر سانحه» نامیدهاند آمده است که با توجه به اینکه «یکی از نهادهای داخلی» عملیات دفاعی موشکی در زمان پرواز این هواپیما را پذیرفت «دسترسی مسئول بررسی سانحه به اطلاعات آن نهاد فراهم گردید و مشخص گردید که دو موشک مجاورتی از نوع TOR-M1 [تور-ام۱] از سمت شمال به سمت هواپیما شلیک شده است. نحوه تاثیر این موشکها بر وقوع سانحه و همچنین تحلیل این اقدام تحت بررسی میباشد.»
آنچه به عنوان «موشک مجاورتی» از آنها نام برده میشود، «فیوز مجاورتی» است اما رسانهها و همچنین مسئولان آن را «موشک مجاورتی» معرفی میکنند. خبرگزاری فارس در همین ارتباط نوشته است: «آنچه در هدف قرار گرفتن هواپیمای اوکراینی موجب آن شده تا این هواپیما در آسمان منفجر نشود و پس از ادامه از دست دادن ارتفاع در برخورد با زمین منفجر و متلاشی شود، فیوزهای مجاورتی این موشک است که در اغلب موشکهای پدافندی جهان متداول است.»
علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری پیش از از اعتراف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به شلیک پدافند به سوی هواپیمای مسافربری مدعی بود که اصابت موشک به هواپیما «غیرممکن» است و «منطق علمی» ندارد! خبرگزاریهای نزدیک به سپاه پاسداران نیز دائم با کارشناسان و متخصصان نظامی و هواپیمایی مصاحبه میکردند تا ثابت کنند که شلیک موشک در کار نبوده و روزنامهنگاران و رسانههای «معاند» جوّسازی و «ایرانستیزی» میکنند و «ادعای آمریکاییها درباره هواپیمای اوکراینی بسیار مضحک است».
در این میان، جمهوری اسلامی برای تحویل جعبههای سیاه پرواز ۷۵۲ «گربه رقصانی» میکند و از آن سر باز میزند. بازخوانی اطلاعات درون جعبه سیاه کانال معتبر و دقیقی است که به تشخیص عمدی یا غیرعمدی بودن شلیک موشک به سوی هواپیمای اوکراینی کمک بزرگی میکند و از همین رو مقامات جمهوری اسلامی تا کنون برای تحویل جعبههای سیاه بهانههای مختلف آوردهاند.
حسن رضاییفر مدیرکل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی ایران یکشنبه ۲۹ دی (۱۹ ژانویه) به خبرگزاری ایرنا گفته است که دو جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی در ایران است و فعلا برنامهای برای ارسال آن ندارند.
او تاکید کرده که ابتدا سعی میشود جعبه سیاه در ایران خوانده شود. مدیرکل دفتر بررسی سوانح سازمان هواپیمایی گفته است اوکراین و فرانسه گزینههای بعدی هستند، «اما هنوز تصمیمی به ارسال آن به کشور دوم نداریم.»
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته است که وادیم پریستایکو وزیر خارجه اوکراین دوشنبه، ۲۰ ژانویه، با محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران، در کییف دیدار کرده است. اوکراین خواستار تحویل گرفتن جعبههای سیاه هواپیمای مسافربری شده است.
فرانسوا فیلیپ شامپاین وزیر خارجه کانادا نیز در دیدار با محمدجواد ظریف تاکید کرده ایران هرچه سریعتر جعبه سیاه را به فرانسه یا اوکراین تحویل دهد. شامپاین گفته جعبه سیاه باید به جایی فرستاده شود که تجربه برای بازخوانی آن وجود دارد تا به صورت شفاف این امر را انجام دهند.
وی همچنین تاکید کرده «ما ایران را براساس حرفهایش قضاوت نمیکنیم، بلکه عملکرد آنان است که موجب قضاوت ما میشود.»