رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: آمار مرگ و میر بالای کرونا در ایران به دلیل حضور ۷۰۰ طلبه چینی در حوزه علمیه قم بود که زمینه انتشار این بیماری را فراهم کرده است.
آزاده افتخاری - ایندیپندنت فارسی
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی قرنطینه قم به عنوان کانون ویروس کرونا در ایران را مغایر با روح «مقدس» این شهر می‌دانند، محمد‌حسین بحرینی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌گوید، آمار مرگ و میر بالای کرونا در ایران به دلیل حضور ۷۰۰ طلبه چینی در حوزه علمیه قم بود. خبر رسمی شیوع کرونا در ایران چهارشنبه گذشته با مرگ دو نفر در قم اعلام شد و تا امروز بیش از ۶۰ نفر را مبتلا و ۱۲ نفر (روایت رسمی) را قربانی کرده است، هرچند که آمار غیررسمی جان‌باختگان و مبتلایان بسیار بیشتر است.
ظاهرا اشاره بحرینی به طلبه‌های جامعهالمصطفی است که با افزایش ۵۳ درصدی سهم از بودجه ۱۳۹۹، منابع مالی ۳۰۸ میلیارد تومانی برای آن درنظر گرفته شده است. علی عباسی، مدیر جامعهالمصطفی آن را «پژوهشگاه»ی می‌خواند که طلبه‌هایی از ۱۳۰ ملیت را با ۲ هزار و ۵۰۰ موضوع تدوین شده برای «جهش علمی» آموزش می‌دهد. طلبه‌هایی که مهر به نقل از مدیر حوزه‌های علمیه ادعا کرده شیوع کرونا در قم ربطی به آنها نداشته است. به گفته علیرضا اعرافی، «از جامعهالمصطفی در دو ماه اخیر دو نفر از چین پذیرش شده که روال قرنطینه را طی کرده‌اند.»
اما دلیل حضور ۷۰۰ طلبه از چین و اصرار به پذیرش دو نفر دیگر در جامعهالمصطفی در زمانی که ویروس کرونا از مبدا چین به دیگر کشورها در حال سرایت بود، چیست؟
روابط حوزوی ایران و چین در دهه اخیر گسترش یافته است. بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت یک و نیم میلیارد نفری چین را مسلمانان تشکیل می‌دهند و سرمایه‌گذاری روی این پتانسیل در راستای سیاست خارجی ایدئولوژیک جمهوری اسلامی قرار دارد. سیاستی که یکی از مهمترین اهداف آن مقابله با عربستان سعودی به عنوان یک «کشور مسلمان سنی» و نه یک «همسایه» است. همان ایدئولوژی که بر خلاف همه استانداردهای جهانی و الگویی که کشورهای درگیر کرونا پیاده کرده‌اند؛ موضوع قرنطینه قم را مردود می‌داند، منع سفر طلبه‌های چینی به ایران را نیز نمی‌پذیرد.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
در گزارشی از خبرگزاری تسنیم که در ۱۳ تیرماه ۱۳۹۲ منتشر شده، ضمن اعلام خبر برگزاری دوره‌های آموزش زبان چینی برای طلاب حوزه علمیه قم آمده است: «همه ساله تعدادی از جوانان مستعد چینی برای آموزش‌های وهابیت به عربستان فرستاده می‌شوند، اما تعداد روحانیون و مبلغان شیعی آشنا به زبان چینی که بتوانند در این کشور تبلیغ کنند، بسیار اندک است.» تسنیم می‌افزاید که در سال‌های اخیر وهابیون عربستان برای «وهابی‌سازی» مسلمانان چینی (تسنیم تعداد آنها را ۵۰ میلیون نفر برآورد می‌کند) سرمایه‌گذاری هنگفتی کرده و مسجد و حوزه علمیه ساخته‌اند.
در بخش دیگری از این گزارش آمده، طلابی که در دوره آموزش زبان چینی نام‌نویسی کنند از مزایای کمک هزینه تحصیلی و فرصت مطالعاتی در خارج از کشور بهره‌مند می‌شوند. این دوره‌ها همچنان در حال برگزاری است و مزایای آن نیز شامل طلبه‌ها می‌شود که منابع مالی آن از محل بودجه کشور تامین می‌شود.
سال گذشته اعتبارات هزینه‌ای جامعهالمصطفی با ۵۲ هزار و ۱۳۳ طلبه خارجی (عمدتا از افغانستان و پاکستان) در جدول شماره (۷) لایحه بودجه کل کشور، ۲۰۱میلیارد تومان و اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای آن نیز ۱۷ میلیارد ریال بود.
گزارش‌های مربوط به همکاری‌های دینی بین ایران و چین نشان می‌دهد که پس از روی کار آمدن دولت میانه‌روی حسن روحانی، این روابط به شکل قابل ملاحظه‌ای تقویت شده است.
بدرالدین گوچن جن، معاون انجمن اسلامی چین ۱۰ آذرماه ۱۳۹۳ در دیدار با رایزن فرهنگی وقت جمهوری اسلامی در پکن گفت: «برای ترویج فرهنگ دینی و قرآنی لازم است تا تعدادی از طلبه‌های چینی به ایران اعزام شوند.» ایرنا به نقل از محمد رسول الماسیه در پاسخ به او نوشت: «جامعهالمصطفی از مراکز دانشگاهی بزرگ ایران محسوب می‌شود که ویژه طلبه‌های غیر‌ایرانی از سراسر جهان است و همکاری لازم با چین انجام خواهد شد.» الماسی در این دیدار به حضور قاریان چینی در مسابقات قرآنی در ایران اشاره کرد که موجب بسط و گسترش فرهنگ قرآنی بین دو کشور شده است.
امکان بورس تحطیلی طلاب خارجی در جامعهالمصطفی
به گفته رئیس جامعهالمصطفی در دوران پس از انقلاب تعداد «مراکز علمی« (حوزه‌های علمیه) از ۲۶۰ به ۲ هزار و ۸۰۰ و شمار دانشجویان آن از ۱۷۰ هزار به ۴ میلیون نفر رسیده که نشان دهنده توسعه «علم و فرهنگ» ملت ایران است.
در وب‌سایت جامعهالمصطفی که دانشگاه مجازی معرفی شده، آمده است که دفتر مرکزی این دانشگاه در شهر قم است و در نقاط مختلف جهان دارای شعب و دفاتر نمایندگی است.
فارغ التحصیلان از دانشکده‌های این دانشگاه در رشته‌هایی مانند قرآن و حدیث یا اخلاق و تربیت اسلامی و ... «مدرک علمی معتبر بین‌المللی» دریافت می‌کنند. اجرای برنامه‌های نیز به زبان‌های روز دنیا است. مسلمانان سراسر جهان بدون محدودیت زن و مرد می‌توانند با سطوح مختلف تحصیلی در این دانشگاه پذیرش شوند. امکان بورس تحصیلی برای طلاب خارجی و خانواده‌های آنها نیز در نظر گرفته شده است.
در بند سوم بخش خدمات رفاهی وب‌سایت جامعهالمصطفی آمده است: «با توجه به توانمندی‌ها و بودجه‌های سالانه جامعة المصطفی و بر اساس قوانین و مقررات سفرها، كمك هزينه سفر در مقاطع مختلف تحصيلي، به طلاب، همسر و فرزندان‌شان پرداخت مي‌شود و به دارندگان امتيازهای ويژه از قبيل حفظ قرآن، تأليف، تدريس و پژوهش، مزايای بيشتری تعلق می گیرد.» تامین محل اقامت، کمک هزینه مسکن، وام ازدواج، وام قرض‌الحسنه، بیمه و خدمات درمانی از دیگر خدمات رفاهی جامعهالمصطفی برای طلبه‌های خارجی -شامل طلبه‌های چینی- است.
البته روابط دینی ایران و چین تنها شامل آموزش طلبه‌های چینی در جامعهالمصطفی نیست. یکی از عمده‌ترین مسئولیت‌های رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در چین، برگزاری مراسم دینی در چین است. به گزارش ایکنا در ۲۴ اردیبهشت امسال، رایزنی فرهنگی ایران محفل انس با قرآن را در انجمن اسلامی چین برگزار کرد. شهریورماه سال گذشته نیز با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در چین، آثار دینی و انتشارات جامعهالمصطفی در نمایشگاه پکن به نمایش درآمد.
پیش از اینکه نماینده رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد به نقش طلبه‌های چینی در شیوع کرونا در ایران اشاره کند، سعید نمکی، وزیر بهداشت منشاء شیوع کووید-۱۹ در شهر قم را یک تاجر اعلام کرده بود که اخیرا به چین سفر کرده بود. برخی نیز منشاء را به کارگران و تکنسین‌های چینی نسبت داده‌اند.
هر یک از این نظریه‌ها با توجه به ادامه پروازهای هواپیمایی ماهان در مسیر چین در زمان شیوع ویروس کرونا در خارج از مرزهای این کشور، احتمالا فاصله چندانی با حقیقت ندارد. در عین حال، مجموع این تئوری‌ها نشان می‌دهد علاوه بر ملاحظه‌های اقتصادی و سیاسی تهران در جهت راضی نگاهداشتن پکن به هر بهایی، نمی‌توان نقش ایدئولوژی و اهمیت ترویج شیعه‌گرایی را در روابط جمهوری اسلامی با دیگر کشورها نادیده گرفت، حتی اگر آن کشور چین کمونیستی باشد و سازمان جهانی بهداشت در مورد همه‌گیری کووید-۱۹ هشدار داده باشد.
