در چند روز گذشته شاهد شیوع ناگهانی و گسترده ویروس کرونای جدید در ایران و ایتالیا بوده‌ایم.
بی بی سی - از طرف دیگر موارد ابتلا به این ویروس در کره جنوبی شدیدا رشد کرده است و این کشور به یکی از کانون‌های اصلی بیماری تبدیل شده است.
ویروس کرونای جدید دیگر مساله‌ای نیست که تنها به چین محدود شود و تعداد مبتلایان به آن در نقاط دیگر ناچیز باشد.
پرسشی که مطرح است این است که آیا این ویروس در آستانه همه‌گیر شدن است و دیگر نمی‌توان آن را مهار کرد؟
همه‌گیری یا اپیدمی بروز گسترده یک بیماری است که در چندین کشور به طور همزمان شایع شود.
به گفته دکتر تدروس ادهانون، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی، این ویروس "قطعا" پتانسیل همه‌گیری را دارد.
اما او اضافه می‌کند "ما در حال حاضر شاهد شیوع افسارگسیخته این ویروس در دنیا نیستیم و استفاده از کلمه همه‌گیری با حقایق مطابقت ندارد."
اما همه با نظر او موافق نیستند.
پروفسور جیمی ویثورث، از مدرسه بهداشت و پزشکی مناطق حاره لندن، به بی‌بی‌سی گفته است "به نظرم وضعیت فعلی از نظر خیلی‌ها اپیدمی محسوب می‌شود، چرا که در چندین نقطه جهان سرایت روندی ادامه‌دار به خود گرفته است."
حتی بعضی از دانشمندان از دو هفته پیش می‌گفتند که ما وارد مراحل نخست همه‌گیری شده‌ایم.
تحولات کره جنوبی، ایتالیا و ایران باعث شده است که خیلی‌ها تمایل بیشتری به اعلام وضعیت همه‌گیری نشان دهند.
روند شدید افزایش موارد ابتلا در کره جنوبی نشان می‌دهد که این ویروس به شدت واگیردار است.
ویروس در ایران و ایتالیا نیز به شدت پخش شده است. موارد ابتلا در این کشورها به احتمال خیلی زیاد بسیار بیشتر از موارد اعلام‌شده است و هنوز مشخص نیست که ویروس چگونه از چین به این کشورها رسیده است.
به گفته پروفسور ویثورث "این ویروس دارد در گوشه و کنار دنیا پخش می‌شود و از شدت ارتباطش با چین کاسته می‌شود."
و پروفسور دوی سری‌دار، از دانشگاه ادینبورگ در اسکاتلند، می‌گوید که نگاهش در دو سه روز گذشته "قطعا تغییر کرده است."
به گفته او "تا چند روز پیش این مساله در عمل به چین خلاصه می‌شد. اما حالا می‌بینیم که دارد به کره جنوبی، ژاپن، ایران و ایتالیا نیز کشیده می‌شود. این ویروس به شدت مسری است و دارد خیلی سریع پخش می‌شود."
البته خانم سری‌دار معتقد نیست که ما وارد مرحله همه‌گیری شده‌ایم و می‌گوید باید منتظر پدیدار شدن زنجیره‌ای طولانی از انتقال در کشورهایی جز چین بمانیم.
او می‌گوید "ما در حال حاضر مدرکی نداریم که نشان دهد وارد وضعیت همه‌گیری شده‌ایم، اما به احتمال زیاد در دو سه روز آینده معلوم می‌شود. اگر ویروس به ایران و ایتالیا رسیده باشد، قطعا در بقیه کشورها نیز پیدا خواهد شد."
ضعف نظام درمانی
پژوهشگران می‌گویند که موارد ابتلا در ایران از همه موارد دیگر نگران‌کننده‌تر است و می‌تواند تلاش‌ها برای مهار ویروس و جلوگیری از همه‌گیری را با چالشی عمده مواجه کند.
نکته مهم نه ۱۳۹ نفر مبتلا به این ویروس در ایران، بلکه ۱۹ مورد مرگ ناشی از ابتلا به این ویروس است.
اهمیت آمار مرگ‌ومیر در این است که ویروس تعداد ناچیزی از مبتلایان را می‌کشد و از ابتلا تا مرگ چند هفته طول می‌کشد.
دکتر مک‌درموت می‌گوید "این آمار نشان می‌دهد که تعداد زیادی مبتلا با علائم خفیف یا بی‌علائم وجود دارد که نه آزمایش می‌شوند و نه کشف. هیچ کس نمی‌تواند بگوید که ویروس کی وارد کشور شده است."
موارد تاییدشده ابتلا به ویروس در افغانستان، کویت، بحرین، عراق، لبنان، کانادا و عمان از ایران به این کشورها سفر کرده‌اند.
به گفته او "عراق و افغانستان واقعا توان مقابله با این ویروس را ندارند، چرا که دو دهه جنگ بی‌وقفه نظام درمانی آن‌ها را تقریبا از کار انداخته است و شرایط امن کاری نیز برای پرسنل درمانی مهیا نیست. به نظرم الان در لبه پرتگاه همه‌گیری قرار داریم و در یکی دو هفته آینده احتمالا شاهد پدیدار شدن این ویروس در نقاط دیگر نیز خواهیم بود. اگر در چند قاره مختلف ظهور کند به احتمال خیلی زیاد همه‌گیر خواهد شد."
مقامات حالا می‌گویند که سازمان بهداشت جهانی رسما "اعلام" همه‌گیری نخواهد کرد، اما استفاده "محاوره‌ای" از این عبارت احتمالا ادامه خواهد داشت.
در سال ۲۰۰۹ انتقادات زیادی از این سازمان به خاطر همه‌گیر اعلام کردن آنفلوانزای خوکی شد و حالا از معیارهای دیگری برای سنجش همه‌گیری استفاده می‌کند.
البته ویروس (N1H1) در سراسر دنیا پخش شد، اما نهایتا مشخص شد بیماری ناشی از آن خفیف است و همین مساله باعث شد که خیلی‌ها بگویند که سازمان بهداشت جهانی شتاب‌زده عمل کرده است.
