توضیحی بر این مطلب:
چند روز پیش «اطلاعیه»ای از طرف خانم دکتر فیروزه ی بنی صدر خطاب به «هموطنان و همکاران گرامی» منتشر شد که در آن به مفید بودن استفاده از کورتون در درمان بیماران کوروناییِ وخیم الحال پرداخته بودند.
نظر به این که جامعه ی ما، جامعه ای دهن بین و خود درمان است و همه جور دارویی بدون تجویز پزشک در اختیار مردم است، من مطلبی نوشتم که با در نظر گرفتن چنین خصائلی، انتشار «اطلاعیه» به این صورت کار غلطی ست.
بعد از انتشار مطلب من، عده ای از دوستداران دکتر فیروزه بنی صدر به من سخت اعتراض کردند که چرا در امر پزشکی دخالت می کنم.
توضیح من در باره ی این که مطلب من به انتشار اطلاعیه همگانی انتقاد دارد و نه موضوع پزشکی از طرف دوستداران خانم دکتر بنی صدر مسموع واقع نشد و همچنان به لاطائلات گویی های خود ادامه دادند.
امروز بعد از شنیدن گفت و گوی خانم دکتر بنی صدر با بی بی سی، متوجه شدم که ایشان فارسی را به سختی صحبت می کند. پس به این نتیجه رسیدم که متن اطلاعیه فارسی ایشان، نوشته ی خودشان نیست و کس یا کسان دیگر آن را نوشته و تنظیم کرده اند.
چون احتمال می دهم خانم بنی صدر که در یک کشور متمدن و پیشرفته تحصیل و زندگی کرده، شیوه ی ارتباط با دیگر پزشکان و در میان گذاشتن نتایج حاصل از مطالعات و معاینات بالینی را می دانند، و بعید است که با اطلاعیه همگانی در سطح اینترنت این کار را انجام دهند، لذا تصور می کنم که کس یا کسانی، بنا به مقاصد سیاسی، پوست خربزه زیر پای ایشان انداخته باشند و با پروفسور خطاب کردن ایشان و دومین پزشک حاذق در بیماری های عفونی در کل فرانسه نامیدن شان ظن قریب به یقین در این مورد دارم.
مطلبی که در پی می آید، یک مطلب تخصصی ست. لذا خواننده ی عادی، انتظار نثر شیوا و خوش آهنگ از آن نباید داشته باشد.
این مطلب به دو دلیل نوشته شده است:
یک. نشان داده شود که استفاده از کورتون در معالجه ی بیماران کورونایی، موضوع جدیدی نیست و بررسی های مفصلی در باره ی آن صورت گرفته، لذا کشف خانم دکتر بنی صدر نمی باشد که هواداران ایشان با هیاهو و جنجال بسیار، خواهان تشکر جهانیان و ایرانیان از ایشان به خاطر این کشف مهم شده اند.
دو دیگر این که نشان داده شود که استفاده از کورتون یا هیچ داروی دیگری برای معالجه ی بیماران کورونایی، توسط هیچ نهاد معتبری توصیه نشده و کماکان به خطرات ناشی از استفاده ی بی ملاحظه ی داروها خصوصا داروهای کورتون دار اشاره شده است.
و سوم این که نه به خانم دکتر بنی صدر، بلکه به کسانی که متن اطلاعیه فارسی ایشان را نوشته اند نشان دهم که یک متن جدی پزشکی چطور نوشته می شود و فرق هست میان اطلاعیه سیاسی صادر کردن با نوشتن مطلبی تخصصی آن هم خطاب به همکاران و نه عوام.
این مطلب نوشته ی «کریستیان هوفمن» است و از آخرین و به روز ترین کتابچه ی مقالات معتبر در باره ی کورونا انتخاب شده و تنها قسمت های مربوط به سخن ما از آن ترجمه شده است. خواستاران می توانند به نشانی های داده شده در این مطلب برای خواندن مطالب کامل تر و مفصل تر به زبان اصلی مراجعه کنند.
*************
تعداد افراد مبتلا شده به SARS-CoV-2 به سرعت در حال افزایش است. نظر به این که پنج تا ده درصد مبتلایان بالقوه و به شکل جدی و رو به مرگ تحت معالجه قرار می گیرند، در اسرع وقت به دارویی موثر نیاز هست.
زمان، در این پاندمی برای تولید داروی جدید و خاص بسیار کوتاه است. به همین ترتیب تولید واکسن نیز به زمانی طولانی نیاز دارد.
بنابراین داروهای موجودِ ضد ویروسی و ایمن کننده ی بدن با ترکیب مطمئن، به عنوان سریع ترین راه حل برای مقابله با کووید ۱۹ مورد توجه قرار می گیرد.
ترکیباتی که تا کنون تست شده اند و تاثیرات خود را نشان داده اند بر دیگر داروها ارجحیت دارند خصوصا آن هایی که بر روی ویروس های قبل از کورونا مثل سارس و مرس تاثیر خود را نشان داده اند.
برخی از پیشنهادهای جاری از نمونه های حیوانی، سلولی، یا حتی مدل های مجازی نشات گرفته است.
اگرچه برخی معالجات، اثرات مثبت بالینی نشان داده است، اثرات برخی دیگر تنها در حوزه ی نظری مورد بحث و جدل است.
نگاهی مختصر به پلتفرم ثبت بین المللی آزمایش های بالینیِ ICTRP سازمان بهداشت جهانی، تحقيقات فشرده ای را در این زمینه نشان می دهد:
در ۱۵ مارس ۲۰۲۰، «آی سی تی آر پی» فهرست بررسی های بالینی مربوط به کووید ۱۹ را منتشر کرده است. از این تعداد نتیجه ی ۱۸۱ بررسی مورد استفاده قرار گرفته است. طی ۵ روز، این تعداد به ۵۰۸ مورد رسیده که از ۲۴۴ تای آن اکنون استفاده می شود.
روش های متفاوت و زیادی برای معالجه ی کووید ۱۹ به کار گرفته می شود...
یادآور می شویم که هیچ دارویی برای معالجه ی کووید ۱۹ مورد تایید قرار «نگرفته» است.
سازمان بهداشت جهانی در ۱۳ مارس در راهنمای موقت خود، یادآور شده است که هیچ یک از شواهد و مدارک حاصل از تحقیق، درمان خاصی را برای کووید ۱۹ توصیه «نمی کند» و استفاده از روش های درمانی، باید بر اساس کدکس ها و قواعد تایید شده ی اخلاقی، و به شکل رندوم و کنترل شده صورت پذیرد.
با این حال تعیین بیمار برای آزمایش های بالینی در همه جا امکان پذیر «نیست».
به همین خاطر در این مقاله سرفصل هایی تعیین شده و مورد بحث قرار می گیرد...
استفاده از کورتیکواسترویید ها
کورتیکواستروییدها اغلب و به طور خاص در موارد حاد [بیماری] استفاده می شوند. در بررسی بر بیشترین تعداد افراد مبتلا به کووید ۱۹، یعنی تعداد ۱۰۹۹ بیمار، مجموعا ۱۹ درصد با کورتیکواستروییدها معالجه شده اند، تقریبا نیمی از همه ی بیماران. «گوآن، دبلیو جِی Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, et al. Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China. N Engl J Med. 2020 Feb 28. Abstract: https://pubmed.gov/32109013. Fulltext: https://doi.org/10.1056/NEJMoa2002032»
با این حال بر اساس توصیه ی سازمان بهداشت جهانی، استفاده از استرویید ها خارج از معالجات بالینی توصیه نمی شود.
بررسی سیستماتیکِ تعداد زیادی از مطالعات مستقیم مربوط به سارس «Stockman LJ, Bellamy R, Garner P. SARS: systematic review of treatment effec» نه تنها فایده ای [برای بیمار] نشان نمی دهد بلکه عوارض جانبی مختلفی در موارد نکروز آواسکولار ، روان پریشی و دیابت نشان می دهد. با این حال استفاده از کورتیکواسترویید ها برای درمان کووید ۱۹ کماکان مورد بحث است. «Russell CD, Millar JE, Baillie JK. Clinical evidence does not support corticosteroid treatment for 2019-nCoV lung injury. Lancet. 2020 Feb 15;395(10223):473- 475. Abstract: https://pubmed.gov/32043983. Fulltext: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30317-2» و «Shang L, Zhao J, Hu Y, Du R, Cao B. On the use of corticosteroids for 2019-nCoV pneumonia. Lancet. 2020 Feb 29;395(10225):683-684. Abstract: https://pubmed.gov/32122468. Fulltext: https://doi.org/10.1016/S0140- 6736(20)30361-5»
بر اساس بررسی های قبلی، در ۴۰۴ بیمار مبتلا به سارس، مشخص شده است که دوز کم کورتیکواسترویید میزان مرگ و میر را کاهش می دهد و می تواند طول مدت بستری شدن در بیمارستان را برای بیماران حاد، بدون این که موجب عفونت یا مشکلات بعدی شود کوتاه کند. «Chen RC, Tang XP, Tan SY, et al. Treatment of severe acute respiratory syndrome with glucosteroids: the Guangzhou experience. Chest. 2006 Jun;129(6):1441- 52. Abstract: https://pubmed.gov/16778260.»
در یک بررسی، که بر روی ۲۰۱ بیمار کووید ۱۹ انجام شده، متیل پردنیسولون میزان مرگ و میر در میان بیماران مبتلا به ARDS را کاهش داده است. «Wu C, Chen X, Cai Y, et al. Risk Factors Associated With Acute Respiratory
Distress Syndrome and Death in Patients With Coronavirus Disease 2019 Pneumonia in Wuhan, China. JAMA Intern Med. 2020 Mar 13. pii: 2763184. Abstract: https://pubmed.gov/32167524. Fulltext: https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2020.0994»
از طرف دیگر ، شواهد قوی در مورد تأخیرِ از میان رفتنِ ویروس وجود دارد. «Ling Y, Xu SB, Lin YX, et al. Persistence and clearance of viral RNA in 2019 novel coronavirus disease rehabilitation patients. Chin Med J (Engl). 2020 Feb 28. Abstract: https://pubmed.gov/32118639. Fulltext: https://doi.org/10.1097/CM9.0000000000000774»
همین موضوع در مورد بیماران مبتلا به سارس نیز مشاهده شده است. «Stockman LJ, Bellamy R, Garner P. SARS: systematic review of treatment effects. PLoS Med. 2006 Sep;3(9):e343. Abstract: https://pubmed.gov/16968120.»
مطابق روشی که در بیانیه انجمن بررسی بیماری های قفسه سینه کشور چین در تاریخ ۸ فوریه آمده است، داروهای کورتیکواسترویید باید با احتیاط و پس از بررسی دقیق ، در دوزهای کم (نیم تا ۱ میلی گرم / کیلوگرم متیلپردنیسولون یا معادل آن در طول روز) و تا جای ممکن در مدت زمان کوتاهی که کمتر یا معادل ۷ روز است مورد استفاده قرار گیرد. «Zhao JP, Hu Y, Du RH, et al. Expert consensus on the use of corticosteroid in patients with 2019-nCoV pneumonia. Zhonghua Jie He He Hu Xi Za Zhi 2020 Mar 12;43(3):183-184.»
