دویچه وله - فیس بوک میگوید، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران دستکم از سال ۲۰۱۱ از طریق صدها اکانت جعلی در شبکههای اجتماعی به طورپنهانی مشغول انتشار پیامها و تبلیغات خود برای تأثیرگذاری بر افکار عمومی و رأیدهندگان دیگر کشورهاست.
فیس بوک در گزارشی ماهانه درباره حسابهای مسدودشده به دلیل "رفتار سازماندهیشده نامعتبر"، مینویسد، هشت شبکه شامل صدها اکانت جعلی در سراسر جهان، از جمله یک شبکه مرتبط با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را، در هفتههای اخیر حذف کرده است.
BREAKING: @Facebook just announced the latest batch of takedowns.
-- Ben Nimmo (@benimmo) May 5, 2020
Eight sets from around the world, including one from Iran's state broadcaster. @Graphika_NYC report on that one here: https://t.co/iCL0BSeOsP pic.twitter.com/2eeOwTfhkf
ناتانیل گلیچر رئیس بخش امنیت سایبری فیسبوک، شبکههای شناساییشده مربوط به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را دارای "پیوندهای اساسی" با کارزارهایی میداند که پیشتر شناسایی شده بودند و در زمینه انتشار اطلاعات غلط فعالیت میکردند.
👈مطالب بیشتر در سایت دویچه وله
گلیچر اما تأکید میکند برای اظهارنظر در این باره که آیا "صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران" (ایریب) مستقیما مسئول این عملیاتها بوده، خیلی زود است.
رویترز در خبری در این باره مینویسد، "ایریب" به درخواست موضعگیری در این باره پاسخ نداده است. مقامات رسمی ایران پیش از این، اتهامها و کارزارهای ضداطلاعاتی هماهنگشده از سوی ایران را "مضحک" خوانده و آنها را رد کرده بودند.
خبرگزاری رویترز در زمینه عملیاتهای نفوذ و تأثیر بر افکار عمومی از طریق شبکههای مجازی (آنلاین)، ایران را یکی از جدیترین (سرسختترین) بازیکنان این عرصه میداند.
رویتزر به تحقیقی اشاره میکند که این خبرگزاری در سال ۲۰۱۸ انجام داده است. این تحقیق نشان دادهاست که عملیاتی برنامهریزیشده از تهران، از بیش از ۷۰ وبسایت که به عنوان خبرگزاریهای محلی فعال بودند برای انتشار مخفیانه تبلیغات ایران در ۱۵ کشور، استفاده کرده و به این ترتیب زمانی موفق شده وزیر دفاع پیشین پاکستان را تا تهدید هستهای اسرائیل سوق دهد. به نوشته رویترز، مقامات ایران در تهران و لندن به پرسشها در مورد این عملیات در آن زمان پاسخ ندادهاند.
تاکتیکهای شبکههای هدایت شده از سوی ایران به گفتهی مدیران فیس بوک
گلیچر میگوید، شبکه تازه شناسایی شده از تاکتیکهای مشابه، از جمله جا زدن خود به عنوان رسانه خبری مستقل و یا سازمان خیریه برای هدف قرار دادن کشورهایی از الجزایر و بنگلادش گرفته تا بریتانیا و زیمبابوه استفاده کرده است.
این مقام مسئول در فیس بوک میگوید، این شبکه بیش از ۵۰۰ حساب کاربری در فیس بوک و اینستاگرام را برای انتشار پیامهای خود به کار گرفته که به گفته او این پیامها اغلب روی موضوعاتی مانند مناقشات محلی و منطقهای یا انتقاد از اقدامات آمریکا در منطقه متمرکز بودهاند. گلیچر میگوید، «به طور کلی بحث بر سر موضوعهایی بوده است که با منافع ژئوپلیتیک ایران منطبقاند.»
"ایران چه زود شروع کرده است"
محققان شرکت "گرافیکا" که حسابهای کاربری در ارتباط با "ایریب" را پیش از مسدود شدن آنها توسط فیس بوک تجزیه وتحلیل کردهاند، میگویند، برخی از فعالیتهایی در این حوزه که زودتر شناسایی شدهاند، به سال ۲۰۱۲ برمیگردند و هدف آنها فعالیتهای جمهوریخواهان در رقابتهای مقدماتی آن دوره بوده است.
به گفته این کارشناسان، دو سال بعد، اکانتهای دیگری در این شبکه، از شمار زیادی شخصیتهای جعلی برای حمایت از پیشنهاد همهپرسی جدایی اسکاتلند از بریتانیا استفاده کردهاند.
بن نیمو، مدیر "گرافیکا" میگوید، این تلاشها کوتاهمدت بوده است اما نشان میدهد که ایران از سالها قبل در حال تلاش برای دستکاری آنلاین در انتخابات بوده است؛ سالها پیش از تلاشهای نسبت داده شده به روسیه برای تأثیرگذاری بر انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا.
نیمو میگوید: « تلاش ایران نسبتاً محدود بود و چندان دوام و تأثیر قابلملاحظهای نداشت. اما جالب است كه چقدر زود شروع کردهاند.»
به گفتهی این کارشناس، کشف این شبکهها و از کار انداختنشان تأکیدی است براینکه چه قدر ایران در عملیاتهای نفوذ پنهان (انتشار اطلاعات جعلی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی) سرسخت است.
حذف شبکهها و اکانتهایی در آمریکا
در گزارش اخیر فیس بوک همچنین آمده است که فیس بوک شبکهای در آمریکا با حسابهای جعلی مرتبط با "کیوانان" (گروه راست افراطی) و همچنین کمپینی جداگانه که با وبسایتهای هواداران برترپنداری نژاد سفید مانند "ودر" VDARE یا Unz Review در ارتباط بودهاند را هم حذف کرده است.
به گفته دستاندرکاران فیس بوک، در پس این شبکهها، افرادی فعالیت میکنند که قصد داشتهاند به گونهای فرصتطلبانه از بحثهای جاری در مورد کرونا برای جمعآوری مخاطب و هدایت آنها به صفحههای خود استفاده کنند.