رابرت گیتس وزیر دفاع اوباما در کتاب خاطراتش درباره بایدن می‌گوید، من فکر می‌کنم او در ۴۰ سال گذشته تقریباً درباره همه مسائل مهم سیاست خارجی وامنیت ملی در اشتباه بوده است. یکی از نویسندگان بلومبرگ مهم‌ترین اشتباهات سیاست خارجی او را رای موافق به جنگ با عراق، و پس از آن که اوضاع جنگ به خوبی پیش نرفت پیشنهاد تجزیه عراق به سه کشور را می‌داند، تجزیه‌ای که به نظر نویسنده جدا شدن پاکستان از هند در سال ۱۹۴۷، در مقایسه با آن به جنگ کوچک خانوادگی شبیه خواهد بود. اشتباه مهم دیگر جو بایدن، توافق با نوری مالکی برای نیروهای آمریکایی مستقردرعراق بود که به موجب آن نخست وزیرعراق می‌توانست خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق شود. بایدن اطمینان داشت که نوری مالکی چنین کاری را نخواهد کرد، ولی نوری مالکی تحت فشار ایران خواستار خروج نیروهای آمریکایی از عراق شد و خروج نیروهای آمریکایی نهایتاً به تهاجم داعش انجامید و بخش‌های مهمی از عراق را تصرف کرد. در مورد برجام گرچه بایدن نقش مهمی در مذاکرات نداشت، ولی پس از توافق به دفاع ازآن پرداخت. البته باید توجه داشت که یکی از وظایف مهم معاونت رئیس‌جمهور دفاع از سیاست‌های رئیس‌جمهوراست، چه با آن سیاست‌ها موافق و چه مخالف باشد. زمانی که در داخل آمریکا انتقادات از برجام بالا گرفت جو بایدن دردفاع ازاوباما برای نرمش بیش از حدش در برابر ایران به این گفته مشهور تئودور روزولت در سیاست خارجی اشاره کرد، به نرمی سخن بگویید، ولی چماق بزرگی همراه داشته باشید. حال آن‌که اوباما نه تنها با ایران بلکه با همه کشورها به نرمی سخن می‌گفت وهرگزچماق بزرگی با خود نداشت.
شواهد نشان می‌دهد که جو بایدن برعکس سیاست داخلی، در سیاست خارجی و به طور اخص در مورد ایران دارد از چپ فاصله می‌گیرد. در دوران مبارزات انتخاباتی به شدت از ترامپ به خاطر خروج از برجام انتقاد می‌کرد و می‌گفت که در صورت پیروزی به برجام برمی گردد، اما در سخنرانی شورای روابط خارجی بدون آن‌که مستقیماً از برجام انتقاد کند، تلویحاً خواستار توافق مکملی برای آن می‌شود. اوتصریح می‌کند که اگر ایران به تعهدات خود در مورد برجام عمل کند، او می‌گوید به برجام برمی‌گردد، ولی این برگشت نقطه شروعی خواهد بود که با همکاری متحدین و دیگر قدرت‌ها طی توافق جدیدی محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تمدید کنیم. محدودیت و حتی منع فعالیت‌های هسته‌ای ایران دقیقاً خواسته اسرائیل است و جو بایدن از طرفداران پروپاقرص اسرائیل است. او اگرچه از منتقدین سرسخت شهرک‌ سازی اسرائیل در زمین‌های فلسطینی‌هااست، ولی برخلاف برخی از کاندیداهای دموکرات و چند تن از مشاورین سابق اوباما که خواستار توقف کمک‌ها به اسرائیل بودند تا اسرائیل دست از شهرک‌سازی بردارد، او معتقد است که اسرائیل تنها متحد آمریکا در خاورمیانه است و درهرشرایطی باید کمک به اسرائیل را ادامه داد. درسی ویکم مارس ۲۰۲۰ سی و چهار نماینده اولترا چپ حزب دموکرات در کنگره آمریکا خواستار برداشتن تحریم هابه خاطر کرونا شدند. تلاش آن‌ها برای جمع‌آوری امضای بیشترازبین دموکرات‌ها به جایی نرسید و این امر نشان ازعدم اطمینان کامل به جمهوری اسلامی در بین اکثریت نمایندگان حزب دموکرات در کنگره آمریکا دارد. امضاء کنندگان نامه انتظار داشتند که بایدن از آن‌ها حمایت کرده و خواستار لغو تحریم‌ها شود، اما جو بایدن در دوم آوریل طی بیانیه‌ای حساب شده ضمن انتقاد ازعدم کارآیی ودروغگویی رژیم ایران در مبارزه با کرونا، تنها از دولت آمریکا خواست که موانع موجود بر سر راه صادرات ابزار پزشکی و دارو را بردارد وبه شرکت‌های داروسازی و بانک‌ها اطمینان دهد که چنانچه با ایران کار کنند مجازات نخواهند شد. بایدن خواستار لغو تحریم‌ها نشد و به همین دلیل ازناحیه بعضی از اعضای چپ حزب به شدت مورد حمله قرار گرفت و حتی او را بزدل خواندند.

در چهارم ماه مه، ۳۸۷ نماینده کنگره در نامه‌ای به مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، از او درخواست کردند با دیپلماسی قدرتمند از منقضی شدن ممنوعیت فروش تسلیحات متعارف به ایران و همچنین ممنوعیت مسافرتی اعمال شده توسط سازمان ملل علیه اتباع ایرانی دست دست‌اندرکار درفعالیت‌های گسترش سلاح‌های کشتار جمعی، جلوگیری کند. این نامه را آیپک (لابی اسرائیل) تهیه کرده بود.
تعدادی از آن ۳۴ نفر که نامه لغو تحریم‌ها را امضا کرده بودند نیز آن را امضا کردند، از جمله ایلهان عمر نماینده مسلمان کنگره آمریکا از ایالت مینه سوتا. جمهوری اسلامی البته بایدن را ترجیح می‌دهد و امیدوار است که اگر انتخاب شود مماشات دوره اوباما تکرار شود، ولی موارد بالا نشان می‌دهد که رژیم دیگر ترفندهای کهنه خود را حتی به دموکرات‌ها هم نتوانسته بفروشد. در سیاست البته نمی‌توان حکم قطعی داد، ولی به نظر می‌رسد که چه جمهوری خواهان و چه دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شوند، جمهوری اسلامی باید این بار به نرمشی نه چندان قهرمانانه روی آورد.

کاوه کامرانیان
اردیبهشت ۱۳۹۹