بهنام قلی‌پور - ایران وایر
چهار نفت‌کش از پنج نفت‌کش حامل یک و نیم میلیون لیتر بنزین ایران به ونزوئلا رسیده‌اند اما مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز حاضر نشده‌اند درباره ارزش این محموله و نحوه مبادله آن با کاراکاس اظهار‌نظر صریحی داشته باشند.
از دو هفته پیش، پنج نفت‌کش «فاکسون»، «فورچون»، «پتونیا»، «فارست» و «کلاول» با پرچم ایران و رادار‌های روشن، از تنگه «جبل‌الطارق» عبور کرده‌اند تا خود را به ونزوئلا برسانند.
مقام‌های جمهوری اسلامی در مورد این نفت‌کش‌ها تبلیغات گسترده‌ای راه انداخته و به امریکا هم نسبت به توقیف این کشتی‌ها بارها هشدار داده‌اند.
جنجال سیاسی و تبلیغاتی درباره این نفت‌کش‌ها و احتمال توقیف آن‌ها از سوی امریکا از آن‌جا نشات می‌گیرد که دو کشور ایران و ونزوئلا تحت تحریم‌های این کشور قرار دارند.
مقام‌های دو کشور پهلو گرفتن دو نفت‌کش از پنج نفت‌کش حامل بنزین در بنادر ونزوئلا را یک پیروزی می‌دانند و شادمانی خود از این مساله را نیز پنهان نمی‌کنند.
اما آن‌چه که تهران و کاراکاس آن را پنهان می‌کنند و حاضر نیستند درباره‌اش حرفی بزنند، مباحث تجاری و اقتصادی این مبادله است.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
برخی رسانه‌های خارجی در هفته‌های اخیر گزارش کرده‌اند که ایران بابت ارسال برخی تجهیزات پتروشیمی به ونزوئلا، ۹ تن طلا به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار از این کشور گرفته است. اما «حجت‌الله سلطانی»، سفیر ایران در ونزوئلا دست‌کم دو مرتبه این گزارش‌ها را تکذیب کرده است.
روزنامه «واشنگتن پست» هم در بحبوحه انتقال یک و نیم میلیون لیتر بنزین ایران به ارزش تقریبی ۴۹ میلیون دلار به ونزوئلا ، گزارشی مبنی بر کم شدن ۷۰۰ میلیون دلار از خزانه دولت ونزوئلا منتشر و این احتمال را مطرح کرده بود که این پول بابت تجهیزات پتروشیمی و بنزین به ایران پرداخت شده است. اما سلطانی به صراحت این گزارش را رد کرده و برای دومین‌بار گفته ایران پول و طلا از ونزوئلا دریافت نکرده است.
این مقام مسوول از مبادله پایاپای میان ایران و ونزوئلا سخن به میان آورده و گفته است: «راه‌های دیگری مانند معامله پایاپای با صادرات نفت در برابر کالا و مواد غذایی، قهوه و کاکائو و کالاهای زیادی وجود دارد که می‌توان معامله کرد.»
وی البته از جزییات این مبادله اطلاعات بیشتری نداده و ترجیح داده است که در این‌باره سکوت کند.
سایر مقام‌های جمهوری اسلامی و رسانه‌های وابسته به حکومت هم تاکنون حاضر نشده‌اند به جزییات این مبادلات اقتصادی و تجاری با ونزوئلا اشاره‌ای کنند. آن‌ها تنها این مساله را از منظر سیاسی دنبال می‌کنند و آن را یک «پیروزی» برای دو کشور می‌دانند.
طی دو هفته اخیر بسیاری از رسانه‌های ایران و شبکه‌های اجتماعی وابسته به آن‌ها مملو از ادعاهایی مبنی بر شکسته شدن تحریمها از سوی ایران و شکست دولت امریکا در توقیف این کشتی‌ها بوده‌اند. در حالی که دولت امریکا هرگز اعلام نکرده بود که قصدی برای توقیف این پنج نفت‌کش دارد.
با این وجود، ایران و ونزوئلا مدام این پیام را پمپاژ می‌کنند که با این پنج نفت‌کش توانسته‌اند تحریم‌های امریکا را آشکارا نادیده بگیرند و این مساله برای آن‌ها سرآغاز رابطه جدیدی است.
تهران و کاراکاس اما درباره جزییات مبادلات خود حرفی نمی‌زنند؛ به ویژه مقام‌های جمهوری اسلامی در تهران.
نخستین برداشت از تاکید بر این سکوت و پنهان‌کاری میتواند ریشه در این مساله داشته باشد که چنان‌چه ایران اعلام کند بابت یک میلیون و ۵۰۰ هزار لیتر بنزین ارسالی به ونزوئلا، ۴۹ میلیون دلار پول یا طلا دریافت کرده است، آن گاه دست امریکا و سایر متحدانش میتواند برای توقیف این نفت‌کش‌ها و نفت‌کش‌های دیگر به خاطر زیر پا گذاشتن قوانین مربوط به تحریم‌های امریکا و بین‌المللی باز شود.
پیش از این گزارش شده بود که ایران با پرچم سایر کشور‌ها و با خاموش کردن رادار نفت‌کش‌ها، اقدام به دور زدن تحریمها می‌کند. در حالی که این پنج نفت‌کش اعزامی به ونزوئلا را با پرچم رسمی و رادار روشن به مقصد راهی کرده است.
مقام‌های جمهوری اسلامی حتی در مورد این تحلیل که تهران تجهیزات پتروشیمی و بنزین را برای کمک به دولت ونزوئلا ارسال کرده و بابت آن‌ها پول یا طلا دریافت نکرده است را هم تاکنون تایید نکرده‌اند.
به نظر می‌رسد در صورتی که تهران اعلام کند این محموله‌های با ارزش به صورت رایگان به ونزوئلا فرستاده شده‌اند، موجی از اعتراض‌ها در داخل ایران به این اقدام ایجاد شود. چرا که مردم ایران در حال حاضر تحت شدید‌ترین فشار‌های اقتصادی هستند و هرگونه کمک به کشور‌های خارجی آن‌ها را عصبانی خواهد کرد.
جمهوری اسلامی در کنار بهره‌برداری‌های تبلیغاتی از پهلو گرفتن نفت‌کش‌های خود در بنادر ونزوئلا، در حال حاضر با دو فشار داخلی و خارجی دست و پنجه نرم می‌کند و به همین خاطر هم ترجیح داده است با سکوت از کنار این فشار‌ها گذر کند. زیرا موضع‌گیری شفاف در برابر هر یک از این فشار‌ها میتواند هزینه‌های زیادی داشته باشد.
اما در لابه‌لای این سکوت می‌توان به نشانه‌هایی از علت‌ها و ریشه‌های این مبادله‌‌های جنجال‌برانگیز میان تهران و کاراکاس در رسانه‌های دولتی ایران برخورد.
«ایرنا» که مهم‌ترین خبرگزاری دولت ایران است، به نقل از یک کارشناس نوشته که تهران با هدف جلوگیری از سرنگونی دولت ونزوئلا اقدام به ارسال بنزین به این کشور کرده است.
این خبرگزای هم‌چنین نوشته است: «مخازن بنزین ایران کاملاً پرشده‌اند و بازاریابی برای بنزین با توجه به مازاد جهانی، بسیار سخت شده است.»
به همین خاطر هم تهران ترجیح داد این بنزین مازاد خود را برای حمایت از دولت ونزوئلا به این کشور ارسال کند.
ایرنا در هیچ یک از بخش‌های گزارش خود اشاره‌ای به دریافت پول یا طلا از ونزوئلا نمی‌کند و تنها بر مساله کمک ایران و مانور سیاسی مقابل امریکا متمرکز شده است.
«میز نفت» که سایتی تخصصی در زمینه حوزه انرژی در ایران است هم ششم خرداد یادداشتی منتشر کرد و به صراحت نوشت ارسال بنزین از سوی ایران به ونزوئلا، اقدامی سیاسی برای حفظ دولت «نیکلاس مادورو» بوده است.
این سایت نوشت: «این که صادرات بنزین به ونزوئلا تا چه اندازه منافع اقتصادی ایران را تأمین می‌کند، یک بحث حاشیه‌ای است که از اهمیت چندانی برخوردار نیست.»
این یادداشت یکی از کم‌یاب‌ترین اظهار‌نظر‌ها و تحلیل‌های منتشر شده در رسانه‌های ایران است که به خوبی نشان می‌هد برای مقام‌های جمهوری اسلامی، بهرهبرداری سیاسی از حرکت نفت‌کش‌ها به مراتب مهم‌تر از مسایل اقتصادی بوده است؛ موضوعی که برای مردم ایران کاملا متفاوت است.
آن‌چه مردم ایران از این مبادله طلب می‌کنند، نه بهرهبرداری سیاسی بلکه دریافت پول است تا بتوانند زندگی راحت‌تری داشته باشند؛ آرزویی که سال‌ها است در پی تحقق آن هستند.
مشهد خرداد ۷۱، نخستین شورش گسترده پس از انقلاب
واکنش لاهیجی به خاطره خامنه‌ای از کشتار ۶۷
